Uygur Sivil Belgelerinden Hareketle Uygurlarda Kefillik Uygulaması

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 11, 7 - 16, 07.04.2023

Oktay Dere

Öz

Geçmişten günümüze ticarette ödeme yöntemlerinden biri de borçlanma olmuştur. Borçlanma, kişinin aldığı mal veya hizmetin karşılığını daha sonra ödeme taahhüdü olarak tanımlanmaktadır. Borçlanma usulü ile yapılan ticari işlemlerde mal veya hizmeti sağlayan tarafın haklarını güvence altına almak için asıl borçlunun yanında ikincil bir borçluya ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyaç sonucu kefillik uygulaması ortaya çıkmıştır. Kefil, asıl borçlunun borcunu ödememesi durumunda borcu ödemeyi taahhüt eden kişidir. Kefil bu taahhüdüyle asıl borçlu ile aynı yükümlülükler altına girmiştir. Uygur sivil belgelerinden olan sözleşmelerden hareketle Uygurlarda borçlanma yöntemiyle ticari işlemlerin ve buna bağlı olarak kefillik uygulamasının oldukça yaygın olduğu görülmüştür. Bu çalışmada Uygur sözleşmelerinde kefilin, kim veya kimler olduğu, hangi durumlarda ve ne şekilde asıl borçlunun borcunu yüklendiği, yükümlülüklerinin ne olduğu gibi konular tespit edilip Uygurların ticari hayatında oldukça yaygın olan kefillik uygulamasına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu çalışmanın, Uygurların ticari ve iktisadi hayatıyla ilgili yapılacak yeni çalışmalara katkı sağlayacağını umuyoruz.

Anahtar Kelimeler

ticaret, borçlanma, asıl borçlu, kefil, kefillik uygulaması

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Arat, R. R. (1963). Eski Türk Hukuk Vesikaları. JSFO (Sitzungsberichte der 6. arbeitstagung der PIAC in Helsinki 4.-8. 6.), (65), 11-77.
• Caferoğlu, A. (1934). Uygurlarda Hukuk ve Maliye Istılahları. Türkiyat Mecmuası. 4(1), 1-44.
• Clark, L. (1975). Introduction To The Uyghur Civil Documents of East Turkestan (13th-14th cc.). (Ph. D. Thesis). Indiana University, Indiana.
• Erlüle, F. (2003). Müteselsil Kefalet ve Müteselsil Borçluluk Kavramlarının Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 629-644.
• İzgi, Ö. (1987). Uygurların Siyasî ve Kültürel Tarihi (Hukuk Vesikalarına Göre). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Keskin, B. (2021). Eski Uygur Borç Sözleşmelerine Ait Sekiz Fragman. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (21), 253-272.
• Keskin, B. (2020). Eski Uygur Türkçesi Hukuk Belgeleri ve Söz Varlığı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özyetgin, M. (2004). Eski Türklerde Ödeme Araçları: Kağıt Para Çavın Kullanımı. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. 1(1), 90-105.
• Özyetgin, M. (2004). Eski Türk Vergi Terimleri, KÖKSAV, Tengrim Türklük Bilgisi Araştırmaları Dizisi: 4. Ankara: KÖKSAV Yayınları.
• Özyetgin, M. (2014). İslam Öncesi Uygurlarda Toprak Hukuku. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Sadikov, K. (2019). Eski Türk Sivil Belgelerinde Resmî ve Edebî Üslubun Senkretizmi Meselesi. Journal Of Old Turkic Studies. 3(1),83-90.
• Şahin, G. Ö. (2019). Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 25(2), 1288-1336.
• Şen, A. (2004). Uigurische Sprachdenkmeler’den Seçme Uygur Hukuk Belgeleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şirin, İ. Uygur Sivil Dökümanlarının Söz Varlığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe Sözlük (11. bs.). Ankara: TDK Yayınları.
• Yılmaz, B. (2020). Uygur Sivil Belgelerinin Moğol Tarihi Araştırmalarındaki Önemi. Türkbilig. (40), 251-260.