Quality Indicators for Target Housing

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 15 - 34, 31.12.2021

Sıddıka Filiz Aydın Gök

Öz

The aim of this study is to define the quality determinants that residential areas should have as a whole. In this context, relevant international standards and national recommendations were examined, and quality determinants for housing design, construction and operation were investigated.

On a national scale; "A Values System Proposal for Urban Environmental Standards in Mass Housing Areas" prepared by METU MATPUM in 2010 for Housing Development Administration and "Super City System" developed in partnership with ITU and Ministry of Environment and Urbanisation was taken as reference. On the international scale; The criteria of quality evaluation systems such as DQI, BQA, LEED, BREEAM-HQM, HQS, HQI have been examined. The fact that the main skeleton of the housing quality criteria from the scale of the neighborhood to the scale of the space and building elements has been formed in a holistic manner constitutes the originality of this study.

As a result of the synthesis of the quality indicators taken as reference at the end of the research, 6 main quality determinant groups were defined. These; Location Opportunities, Visual Impact and Access, Housing Location and Plan, Security, Structural Quality and Comfort, Sustainability, Affordability. In addition, a total of 34 sub-quality indicators emerged under the main quality determinants. Recommended housing quality indicators specific to Turkey a "Housing Quality Assessment System" will contribute to the further development.

Anahtar Kelimeler

quality criteria in design, quality indicators of housing, quality assessment systems in building

Hedef Konuta Yönelik Kalite Belirleyicileri

Öz

Kalite bir ürün veya hizmetin, muhatabının isteklerine uygunluk derecesidir. Kaliteyi sağlayan döngü “Planlama, Uygulama, Kontrol, İyileştirme” olmak üzere dört temel aşamayı gerektirir. Yaşam alanlarında kaliteyi hedefliyorsak, planlama aşamasında, kullanıcıyı mutlu edecek ve doğal yapıya zarar vermeyecek konut alanı özelliklerini belirlememiz gerekmektedir.

Bu çalışmanın amacı, konut alanlarının sahip olması gereken kalite belirleyicilerini bir bütün olarak tanımlamaktır. Bu bağlamda ilgili uluslararası standartlar ve ulusal öneriler incelenmiş, konut tasarımına, yapımına ve işletmesine yönelik kalite belirleyicileri araştırılmıştır.

Ulusal ölçekte; ODTÜ MATPUM tarafından 2010’da Toplu Konut İdaresi için hazırlanan “Toplu Konut Alanlarında Kentsel Çevresel Standartlar İçin Bir Değerler Sistemi Önerisi” ile İTÜ ve ÇŞB ortaklığıyla geliştirilen “Süper Kent Sistemi” referans alınmıştır. Uluslararası ölçekte ise; DQI, BQA, LEED, BREEAM-HQM, HQS, HQI gibi kalite değerlendirme sistemlerinin kriterleri incelenmiştir. Mahalle ölçeğinden, mekan ve yapı elemanı ölçeğine kadar konut kalite kriterlerinin ana iskeletini bütüncül bir şekilde oluşturulmuş olması bu çalışmanın özgünlüğünü oluşturmaktadır.

Araştırma sonucunda referans alınan kalite göstergelerinin sentezi sonucunda 6 ana kalite belirleyici grubu tanımlanmıştır. Bunlar; Konum Olanakları, Görsel Etki ve Erişim, Konut Yeri ve Planı, Güvenlik, Yapısal Kalite ve Konfor, Sürdürülebilirlik, Ekonomiklik’tir. Ayrıca, ana kalite belirleyici başlıkların altında toplam 34 adet alt kalite belirleyicisi ortaya çıkmıştır. Önerilen konut kalite göstergeleri Türkiye’ye özgü bir “Konut Kalite Değerlendirme Sistemi”nin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

tasarımda kalite kriterleri, konutun kalite göstergeleri, kalite değerlendirme standartları

Kaynakça

• Acre, F. ve Wyckmansa, A. (2014), “Spatial Quality Determinants For Residential Building Renovation: A Methodological Approach To The Development Of Spatial Quality Assessment”, International Journal of Sustainable Building Technology and Urban Development, 5 (3): 183-204.
• Bennett, J., Howden-Chapman, P., Chisholm, E., Keall, M., Baker, M. G., (2016). “Towards an Agreed Quality Standard for Rental Housing: Field Testing of a New Zealand Housing WOF Tool. Australian And New Zealand Journal of Public Health”, Australian and New Zealand Journal of Public Health, 40 (5): 405-411.
• BFL.(2018), The Sign of a Good Place To Live, 15 Kasım 2018 tarihinde, www.builtforlife.com, adresinden erişildi.
• BREEAM. (2016), BREEAM International New Construction, 1 Kasım 2018tarihinde, https://www.breeam.com/BREEAMInt2016SchemeDocument/#resources/output/10_pdf/a4_pdf/nc_pdf_printing/sd233_nc_int_2016_print.pdf, adresinden erişildi.
• BRE-HQM. (2016), Home Quality Mark, 1 Kasım 2018 tarihinde,https://www.homequalitymark.com/filelibrary/HQM--December-2015-.pdf, adresinden erişildi.
• Brkanić, I. (2017), “Housıng Qualıty Assessment Crıterıa”, Elektronički časopis građevinskog fakulteta Osijek, 8: 37-47.
• Choi, J., and Cho, T., (2014). “Comparing Perception Concerning The Importance Of Apartment Complex Components Between Consumers And Housing Providers”, Journal of Asian Architecture and Building Engineering, 13 (1): 109-116.
• Clemente, C. ve De Matteis, F. (2010), Housing for Europe; Strategies for Quality in Urban Space, Excellence in Design, Performance in Building, URBACT, Roma.DQI, Design Quality Indicator, 1 Kasım 2018 tarihinde, http://www.dqi.org.uk/, adresinden erişildi.
• Crosby, B. (1992), Completeness: Quality for the 21 th Century, Plume, New York.
• Derbisher, A. B. (1971), “Fifteenth conference of the European Organization for Quality Control”, Measurement Techniques, 14 (6): 815-819.
• Dürüşgen, Ç. (2017), Mimarlık Üzerine Vitrivius, Alfa Yayıncılık, İstanbul.
• Einstein, A. ve Calaprice, A. (1996), The Quotable Einstein, Princeton University Press, Princeton.
• Erlalelitepe, İ., Gökçen, G., Kazanasmaz, T., (2011). “Yeşil Bina Sertifika Sistemlerinde Konut Tasarımının Önemi”, X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 13-16 Nisan 2011, İzmir.
• Ford, H. (1969), Wilkins, M., (2004). Wheels for the World: Henry Ford, His Company, and a Century of Progress, 1903-2003, 01 Aralık 2018 tarihinde, https://numerov.com/dspace/es/194-id.pdf, adresinden erişildi.
• GREENGUARD, LEED V4 For Building Design and Construction, 1 Kasım 2018 tarihinde, http://greenguard.org/uploads/images/LEEDv4forBuildingDesignan dConstructionBallotVersion.pdf, adresinden erişildi.
• Gültekin, T. (1999), “User Evaluation In The Determination Of Quality: Building Components In Mass-Housıng”, METUJFA, 19 (1-2): 57-70.
• Harputlugil, T., Prins, M., Gültekin, T.,Topcu, İ., (2011). “Conceptual Framework For Potential Implementations of Multi Criteria Decision Making (MCDM) Methods for Design Quality Assessment”, Management and Innovation for a Sustainable Built Environment, 20-23 June 2011, Amsterdam, The Netherlands.
• HUD, Chapter 10 Housing Quality Standards, 1 Kasım 2018 tarihinde, https://www.hud.gov/sites/documents/DOC_35620.PDF, adresinden erişildi.
• HQI. (2007), The Natıonal Affordable Homes Agency, 721 Housing Quality Indicators (HQI) Form, 15 Kasım 2018 tarihinde, https://www.fep.up.pt/disciplinas/PGI914/Ref_topico2/hqicompletev2.pdf, adresinden erişildi.
• İnceoğlu, M. ve Aytuğ, A. (2009), “Kentsel Mekânda Kalite Kavramı”, Megaron, 4 (3): 131-146. İmar ve İskan Bakanlığı, (1964). Halk Konut Standartları, Şark Matbaası, Ankara.
• Juran, J.M. (1988), Juran’s Quality Control Handbook, 4th Edition, McGraw-Hill Book Co., New York.
• Kain, J. F. ve Quigley, J. M. (1970), “Measuring The Value Of Housing Quality, Journal Of The American Statistical Association”, 65 (330):532-548.
• Kang, N. N. ve Lee, T. K. ve Kim, J. T. ve Kim, C. G. (2014), “Residents’ And Experts’ Perspectives For Evaluation Of Importance Of Health Performance Indicators In Social Housings”, Indoor And Built Environment, 23 (1): 150-160.
• Kellekçi, Ö.L. ve Berköz, L. (2006), “Konut ve Çevresel Kalite Memnuniyetini Yükselten Faktörler”, İTÜ Dergisi/a; Mimarlık, Planlama, Tasarım, 5 (2): 165-176.
• Kotler, P. (1996), Marketing Management, 8th Edition, Prentice-Hall, Englewood Cliff, New Jersey.
• Mridha, M. (2015), “Living İn An Apartment”, Journal Of Environmental Psychology, 43: 42-54.
• Markoç, İ. (2017), Konut Kullanıcısı Hareketliliğinde Kalite Ve Memnuniyet Değerlendirmesi: Sarıgöl Konut Dönüşüm Alanı, Doktora Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Maslow, A. H., (1954), Motıvatıon and Personality, Harper & Row Publishers, New York.
• MATPUM. (2010), Toplu Konut Alanlarında Kentsel Çevresel Standartlar İçin Bir Değerler Sistemi Önerisi, TOKİ Araştırma Dizisi 5, Ankara.
• OGC, (2004). Design Quality, 15 Kasım 2018 tarihinde, http://toolkit.creativityni.org/documents/design-quality-9.pdf, adresinden erişildi.
• Özsoy, A. (1995), “Toplu Konutlarda Kalite ve Sürdürülebilirliği”, Mimari ve Kentsel Çevrede Kalite Arayışları Sempozyumu, 5-7 Haziran 1995, İstanbul.
• Marans, R. W. (2012), “Quality of Urban Life Studies: an Overview and Implications for Environment-Behaviour Research”, Social and Behavioral Sciences, 35: 9-22.
• Sima, L. (2015), “Study On Small Apartment Design In China: Evaluation On The Impressions of And Preferences For The Floor Plans”, Journal of Asian Architecture and Building Engineering, 14 (2): 307-314.
• Süper Kent Sistemi, (2015), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 20 Eylül 2018 tarihinde, http://altyapi.csb.gov.tr/surdurulebilirlik-performansli-kentsel-donusum-super-kent-sistemi-projesi-haber-20704, adresinden erişildi.
• Solow, A. A. (1946), “Measuring The Quality of Urban Housing Environment: A
• New Appraisal Technique”, The Journal of Land & Public Utility Economics, 22 (3): 282-293.T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.(2018), 20 Ekim 2018, “Bakan Özhaseki: 7,5 Milyon Yapıyı Yenilemeliyiz”, http://181.csb.gov.tr/bakan-ozhaseki-7-5-milyon-yapiyi-yenilemeyiz-haber-199831, adresinden erişildi.
• Tekçe, I. (2012), Yapımda Kalite Yönetimi Ders Notları, YTÜ, İstanbul.
• Twichell, A.A., (1948). “An Appraisal Method for Measuring The Quality Of Housing”, American Sociological Review, 13 (3): 278-287.
• TÜİK.(2019), Yapı İzin İstatistikleri, 25 Nisan 2019 tarihinde, https://biruni.tuik.gov.tr/yapiizin/giris.zul, adresinden erişildi.
• Varady, D. P. ve Presier, W. F. E. (1998), “Scaterred-Site Public Housing and Housing Satisfaction”, Journal of the American Planning Association, 64 (2): 89-207.
• Whyte, J. ve Gann, D. (2003), Design Quality Indicators: Work In Progress, Building Research and Information, 31 (5): 387-398.