Türkiye’de Çığ Kontrol Projelerinin Hazırlanma Süreçleri: Bingöl İli Adaklı İlçesi Aktaş Köyü Örneği

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 13 - 27, 18.12.2024

İsmail Bulut , Alaaddin Yuksel , Engin Yıldız , Alperen Meral , Mehmet Nuri Kolak , Derya Kocademir , Hüseyin Akkuş , Mehrzad Mohabbı , Sadık Varolgüneş

Öz

Türkiye’de özellikler dağlık ve eğimin yüksek olduğu bölgeler sıkça görülen çığ felaketleri nedeniyle ciddi bir risk altındadır. Çığ kontrol projeleri, bu riskleri minimize etmek ve can ve mal kayıplarını önlemek için hayati bir rol oynamaktadır. Özellikle kırsal kesimlerde yerel halkın projelere katılımı projelerin sürdürülebilir olması ve toplumsal farkındalığın arttırılması gerekmektedir.
Makalede, Türkiye’de çığ kontrol projelerinin hazırlanma süreçleri Bingöl ili Adaklı ilçesi Aktaş Köyü örneği ile detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Hazırlanan projede, meydana gelebilecek çığ felaketinin olası zararlarını en aza indirebilmek için yapısal önlemler önerilmiştir. Türkiye’de çığ riskinin olduğu bölgelerde bu projelerin uygulanması, bölgede yaşayan insanların güvenliği açısından kritik bir adım olarak kabul edilmektedir.
Neredeyse her yıl can kayıplarının yaşandığı çığ olaylarının azaltılması ve zararlarının en aza indirilebilmesi için çığ kontrol proje ve uygulamalarının hız kazanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çığ Kontrol Projeleri, RAMMS, Proje Süreçleri, Bingöl, Adaklı

Etik Beyan

Makale için etik kurul kararı gerekmemektedir

Destekleyen Kurum

Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

ÇEM 13.03.12.05

Teşekkür

Bu proje Çölleşme ve Erozyonla Genel Müdürlüğü tarafından ÇEM13.03.12.05 numaralı “Bingöl İli Adaklı İlçesi Aktaş Köyü Çığ Kontrol Projesi” başlıklı proje ile desteklenmiştir.

Preparation Processes of Avalanche Control Projects in Turkey: The Case of Aktas Village in Adaklı District of Bingöl Province

Öz

In Turkey, mountainous and highly sloped areas are at serious risk due to frequent avalanche disasters. Avalanche control projects play a vital role in minimizing these risks and preventing loss of life and property. Especially in rural areas, the participation of local people in the projects is necessary to make the projects sustainable and to increase social awareness.
In this article, the preparation processes of avalanche control projects in Turkey are discussed in detail with the example of Aktaş Village in Adaklı district of Bingöl province. In the prepared project, structural measures are proposed to minimize the possible damages of an avalanche disaster. The implementation of these projects in avalanche-prone areas in Turkey is considered as a critical step for the safety of the people living in the region.
Avalanche control projects and implementations should gain momentum in order to reduce the avalanche events that cause loss of life almost every year and to minimize the damages.

Anahtar Kelimeler

Avalanche Control Projects, RAMMS, Project Processes, Bingöl, Adaklı

Proje Numarası

ÇEM 13.03.12.05

Kaynakça

• S. Tonkul, A. Baba, M. M. Demir, ve S. Regenspurg, “Characterization of Sb scaling and fluids in saline geothermal power plants: A case study for Germencik Region (Büyük Menderes Graben, Turkey)”, Geothermics, c. 96, s. 102227, 2021, doi: 10.1016/j.geothermics.2021.102227.
• C. Kuzucuoğlu, A. M. C. Şengör, ve A. Çiner, “The Tectonic Control on the Geomorphological Landscapes of Turkey”, Springer Nature, ss. 17-40, 2019, doi: 10.1007/978-3-030-03515-0_3.
• A. Meral ve A. Yüksel, “Çığ Kontrolü Projelendirme Çalışmalarında Risk Analizi Değerlendirmesi”, Ege 11th Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi, İzmir: Academy Global Publishing House, Haz. 2024, ss. 842-855.
• R. Henson, “Avalanche!: When the snow comes tumbling down”, Weatherwise, c. 52, sy 1, ss. 14-21, 1999, doi: 10.1080/00431679909604256.
• J. Schweizer ve M. Lütschg, “Characteristics of human-triggered avalanches”, Cold Reg Sci Technol, c. 33, sy 2-3, ss. 147-162, 2001, doi: 10.1016/S0165-232X(01)00037-4.
• G. Strapazzon, J. Schweizer, I. Chiambretti, M. Brodmann Maeder, H. Brugger, ve K. Zafren, “Effects of climate change on avalanche accidents and survival”, Front Physiol, c. 12, 2021, doi: 10.3389/fphys.2021.639433.
• AFAD, “Türkiye’de afet yönetimi ve doğa kaynaklı afet istatistikleri”, Ankara, 2018.
• İ. Gürer, “International cooperation for solving the avalanche problem in Turkey”, NaturalHazards, c. 18, ss. 77-85, 1998.
• Wikipedia, “Türkiye’deki çığ faciaları listesi”.
• J. Schweizer, J. Bruce Jamieson, ve M. Schneebeli, “Snow avalanche formation”, Reviews of Geophysics, c. 41, sy 4, 2003, doi: 10.1029/2002RG000123.
• C. Ancey, “Snow avalanches”, içinde Geomorphological Fluid Mechanics, New York: Wiley & Sons, 2008, ss. 319-338. doi: 10.1007/3-540-45670-8_13.
• L. Selçuk, “An avalanche hazard model for Bitlis Province, Turkeu, using GIS based multicriteria decision analysis”, Turkish Journal of Earth Sciences, c. 2013, sy 22, ss. 523-535, 2013, doi: 10.3906/yer-1201-10.
• J. Glaus vd., “Ramms::extended – sensitivity analysis of numerical fluidized powder avalanche simulation in three-dimensional terrain”, içinde International Snow Science Workshop, Oregon, 2023, ss. 795-802.
• M. Christen, J. Kowalski, ve P. Bartelt, “RAMMS: Numerical simulation of dense snow avalanches in three-dimensional terrain”, Cold Reg Sci Technol, ss. 1-14, 2010, doi: 10.1016/j.coldregions.2010.04.005.
• A. Voellmy, “Über die zerstörungskraft von lawinen”.
• G. Ortner vd., “Assessing climate change impacts on snow avalanche hazard”, SSRN, 2003.
• T. Feistl, P. Bebi, M. Christen, S. Margreth, L. Diefenbach, ve P. Bartelt, “Forest damage and snow avalanche flow regime”, Natural Hazards and Earth System Sciences, c. 15, sy 6, ss. 1275-1288, 2015, doi: 10.5194/nhess-15-1275-2015.
• L. Védrine, X. Li, ve J. Gaume, “Detrainment and braking of snow avalanches interacting with forests”, Natural Hazards and Earth System Sciences, c. 22, sy 3, ss. 1015-1028, 2022, doi: 10.5194/nhess-22-1015-2022.
• ÇEM, “Bingöl İli Adaklı İlçesi Aktaş Köyü çığ kontrol projesi”, Ankara, 2023.
• H. Frutiger-Gmunder ve B. Voight, “Snow avalanche hazards and mitigation in the United States”, Mt Res Dev, c. 11, sy 3, s. 277, 1991, doi: 10.2307/3673621.
• D. M. McClung, A. I. Mears, ve P. Schaerer, “Extreme avalanche run-out: Data from four Mountain Ranges”, Ann Glaciol, c. 13, ss. 180-184, 1989, doi: 10.1017/S0260305500007850.
• S. P. Pudasaini ve K. Hutter, “Dynamics of rapid flows of dense granular avalanches”, içinde Avalanche Dynamics, Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2007. doi: 10.1007/978-3-540-32687-8.
• E. Demir, “Çığ hareketinin sayısal model ile incelenmesi; Bozdağ uygulaması”, Doktora, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2018.
• M. Maggioni ve U. Gruber, “The influence of topographic parameters on avalanche release dimension and frequency”, Cold Reg Sci Technol, c. 37, sy 3, ss. 407-419, 2003, doi: 10.1016/S0165-232X(03)00080-6.
• M. Maggioni, U. Gruber, ve A. Stoffel, “Definition and characterisation of potential avalanche release areas”, içinde ESRI Conference, San Diego, ABD, 2002.