DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ : POLONYA, ÇEK CUMHURİYETİ, MACARİSTAN VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1996-2006)

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 2, 35 - 52, 01.12.2007

Nihat Batmaz Sevinç Tekeli

Öz

In developing economies, deficiency of national savings affect the growth process negatively and the intensive competition that these countries have been experiencing directs the entire attentions to foreign savings, especially foreign direct investments. In this thesis, the impacts, the consequences on the economic growth and the possible contributions on the formation of politics for Poland, Czech Republic, Hungary and Turkey are analysed by Panel Data models, for the period 1996-2006. According to the consequences of the growth model that is created, the foreign direct investment has a positive and significant affect on the economic growth of Poland, Czech Republic, Hungary and Turkey. But, foreign direct investments are not adequate to maintain a real and steady economic growth. Gross fixed capital formaiton and well-educated human capital are indispensible facts for economic growth as well. Meanwhile, as another consequence, to accelerate the economic growth with the technology that will be transfered and the employement that will be created by foreing direct investment, in another saying, to make the technology transfer functional, a human capitat stock that will absorb the transfered technology is necessary for these countries

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Developing Countries, Panel Data Analysis, Economic Growth

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ : POLONYA, ÇEK CUMHURİYETİ, MACARİSTAN VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1996-2006)

Öz

Gelişmekte olan ülke ekonomilerinde ulusal tasarrufların yetersiz kalması bu ülkelerin büyüme süreçlerini olumsuz yönde etkilemekte olup, bu alanda yaşadıkları yoğun rekabet bütün dikkatlerin yabancı tasarruflara, özellikle de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına yönelmesine neden olmuştur. Bu çalışmada, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeye yapacağı etkiler ile Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Türkiye açısından uygulama sonuçları ve bunların politika oluşumuna yapacağı muhtemel katkıları Panel veri yöntemi kullanılarak 1996-2006 dönemi için incelenmiştir. Oluşturduğumuz büyüme modeli sonucunda, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ile Türkiye’nin ekonomik büyümelerinde bu ülkelere gelen DYSY’nin pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Fakat reel ve istikrarlı büyümenin gerçekleşmesi için doğrudan yabancı sermaye yatırımları tek basına yeterli değildir. Sabit sermaye yatırımları ve iyi eğitilmiş beşeri sermaye faktörleri de ekonomik büyümenin vazgeçilmez unsurlarındandır. Buradan hareketle ulaşılan bir başka sonuç da; doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile birlikte yapılacak teknoloji transferleri ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yaratacağı istihdamın ekonomik büyümeye ivme kazandırabilmesi yani teknoloji transferlerinin işlevsel hala gelebilmesi için ülkelerde bu teknolojiyi emebilecek düzeyde bir beşeri sermaye stokuna ihtiyaç olduğudur

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Gelişmekte Olan Ülkeler, Panel Veri Analizi, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Assanie, N., Singleton, B., (2002). The Quality of Foreign Direct Investment: Does It Matter For Economic Growth?, www.asiapaci-ficresearch.ca/caprn/FDI_and_EconomicGrowth- CEA-May_2002.pdf
• Alschuler, L.R., (1976). “Satellization and Stagnation in Latin America”, Int.std. Quart. (20), Mar 76:39-82.
• Batmaz, N., Tunca, H. (2005). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türkiye (1923-2003), Beta Basım A.Ş., 1. Baskı, İstanbul
• Batmaz, N. Özcan, A. (2007), Küreselleşmenin Ekonomik Büyüme ve Yoksulluk Üzerindeki Etkileri: Finansal Krizler, IV.International NGO’s Conference, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi,19-21Ekim 2007, Çanakkale.
• Batmaz, N., Tekeli. S. (2007). “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Türkiye Örneği: (1996-2006)” Pamukkale Üniversitesi, SBE, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), 2007, Denizli.
• Berweger, G., ve JP.Hobby. (1978). “Cross-National Evidence of the Effects of Foreign Investment and Aid on Economic Growth, The American Journal of Sociology, 1978-JSTOR.
• Blomström, M. vd. (1992b). What Explains Developing Coutntry Growth?, NBER Working Paper Series, No: 4132, August
• Blomström, M. vd. (1993). Is Fixed Investment the key to Economic Growth?, NBER Working Paper Series, No: 4436, August
• Borensztein, E. Vd. (1998). How Does Foreign Direct Investment Affect Economic Growth, Journal of International Economics, 45, 115-135
• Bosworth, B., Collins, M. (1999). Capital Inflows, Investment and Growth, Tokyo Club Papers, Vol.12, 56-74
• DEIK, (2005a). Macaristan Ülke Bülteni, Mayıs, Ankara
• De Mello, L.R. (1999). Foreign Direct Investment-Led Growth: Evidence from Time Series and Panel Data, Oxford Economic Papers, Vol. 51, 133-151
• Ericsson, J., Irandoust, M. (2001). On the Causality Between Foreign Direct Investment and Output: A Comperative Study, The International Trade Journal, Vol.15, No:1, 129-142.
• Güloğlu B., Yılmazer, M. (2002). Ekonomik Büyüme ve İnsani Kalkınma: Panel Veriler Ekonometrisi Neler Getiriyor? , Kocaeli Üniversitesi, I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 10-11 Mayıs 2002.
• Hermes, N., Lensink, R. (2003). Foreign Direct Investment, Financial Development and Economic Growth, Journal of Development Studies, Vol.40, No: 1, 142-163
• Jackman, P.C., (1982). The Commodity Substitution Effect in CPI, Montly Labor Review, Vol.116.
• Karaçuka, M. (2001). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri ve Bir Uygulama, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Kazgan, G. (2002). Küreselleşme ve Ulus-Devlet Yeni Ekonomik Düzen, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Kolodgo, George W. (1998). “Russia Should Put Its People First”, New York Times, 7 July.
• Koray, M. (2007). Küreselleşmeye Eleştirel Bir Bakış, http://merichrd.wordpress.com/2007/05/19/kuresellesmeye-elestirel- bir-bakis/
• Mankiw, N.G., D. Romer ve Weil, D.N. (1992), “A Contribution to the Empirics of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 107(2), 407-437.
• Mc. Gowan, Smith. (1978). “Gross-National Evidence of the Effect of Foreign Investment and Aid on Economic Growth” The American Journal of Sociology-JSTOR.
• Mencinger, J. (2003). Does Foreign Investment Always Enhance Economic Growth?, Kyklos, Vol.56, Fasc.4, 491-508
• Miller, R., (1993). “Determinants of US Manufacturing Investment Abroad”, Finance and Development, Mart 1993.
• Olle, W., (1986). “New Technologies and the International Division of Labor: Retfransfer of Foreign Production from Developing Countries”, Vierteliabres berichte: Problems of Internationals Cooperation, Special Issue: New Technologies and third World Development, no. 103, Mart 1986.
• Pamuk, Ş. (2007). “Dünya da ve Türkiye’de İktisadi Büyüme (1820-2005)” T.C. Başbakanlık DTM Dergisi: Yıl 1, Sayı:2, 2007, Ankara.
• Roy ve Webster., (1978). Shaping the Future of Peri-Urban East Asia, Discussion Paper Prepared for EASUR, The World Bank.
• Santerelli E. ve P. Figini. (2002). “Does Globalization Reduce Poverty: Some Emprical Evidence for Developing Countries” in Lee and Vivarelli, op cit.
• Stiglitz, J.E., (2002). “Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı”, (Çev: A.Taşcıoğlu- D.Vural), Plan B İletişim, Tasarım, Tanıtım, Yayıncılık ve Yapımcılık Tic.San.Ltd.Şti, İstanbul.
• UNCTAD, (1998). World Investment Report 1998: Trends and Determinants, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (1999). Foreign Direct Investment and Development, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (1999). World Investment Report 1999: Foreign Direct Investment and the Challange of Development, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (2000). World Investment Report 2000: Cross-Border Mergers and Acquisitions and Development, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (2001). World Investment Report 2001: Promoted Linkages, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (2002). World Investment Report 2002: Transnational Corporations and Export Competitiveness, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (2003). World Investment Report 2003: FDI Policies for Development: National and International Perspectives, New York and Geneva
• UNCTAD, (2004). World Investment Report 2004: The Shift Towards Services, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (2005). World Investment Report 2005: Transnational Corporations and the Internationalization of R&D, United Nations, New York and Geneva
• UNCTAD, (2006). World Investment Report 2006: FDI From Developing And Transiton Economies: Implications for Development, United Nations, New York and Geneva
• http://epp.eurostat.ec.europa.eu
• http://www.unctad.org http://www.imf.org/
• http://ifs.apdi.net/imf
• http://www.worldbank.org/
• http://stats.unctad.org/FDI/TableViewer/
• http://www.tcmb.gov.tr/
• http://www.hazine.gov.tr/ http://www.nbp.pl/
• http://www.cnb.cz/ http://www.mnb.hu/ http://www.die.gov.tr/ http://www.oecd.org/home/ http://www.yased.org.tr/ http://www.paiz.gov.pl/ http://www.czechinvest.org/