Türk Konsolosluğu Gözünden İki Dünya Savaşı Arası Dönemde İngiliz Müstemleke İdaresi Altında Kıbrıs Türkleri

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 1, 57 - 70, 01.06.2013

Bülent Batur

Öz

1878 yılında Kıbrıs’ın idaresini, Ruslar, Batum, Kars ve Ardahan’ı terk edinceye kadar, geçici olarak alan İngiltere, 5 Kasım 1914 tarihinde adayı ilhak etmiştir. Lozan Antlaşması’nın 20’nci maddesi ile bu ilhakı tanıyan Türkiye, Kıbrıs’ta bir Şehbenderlik (Konsolosluk) açmıştır. Türk Konsolosluğu’nun 1937 tarihli raporu, İngiliz Yönetimi altında bulunan Kıbrıs Türklerinin iki dünya savaşı arası dönemdeki, siyasi, hukuki, sosyo-kültürel ve ekonomik durumu ortaya koymakta, günümüzde de devam eden Kıbrıs sorununa ışık tutan tahliller içermektedir

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, İngiliz Yönetimi, Kıbrıs Şehbendeliği, Kıbrıs Türkleri

During the Period Between The Two World Wars Through The Eyes Of The Turkish Consulate In The Turkish Cypriots Under British Colonial Rule

Öz

England which had taken over the management of Cyprus temporaryly annexed the island on the 5th november, 1914 by the time Russia abandoned Batum Kars and Ardahan According to the 20 th item of treaty of Lausanne Turkey, which recognized this annexation, opened a consulate in the island. The report, 1937,revealed political, legal, socia- cultural and economic of Turkish Cypriots under the British manegement in the period between the two world wars This report also include s the analysis which enlightens todays Cyprus problem

Anahtar Kelimeler

Cyprus, British Management, Cyprus Cunsulate, Turkish Cypriots

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi: 14.05.1937, 30.10. 0.0./124.886.18.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi: 24.06.1956, 30.01. 0.0./ 38.227.1.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi: 24.09.1958, 30.10. 0.0./ 133.870.8.
• Akar, R. (1981), Atatürkçü Kıbrıs Türkleri, Veb Ofset İleri A.Ş Yayını, İstanbul.
• Altan, M. (1997), Haşim, Atatürk Devrimlerinin Kıbrıs Türk Toplumuna Yansıtması, KKTC MEB Yayını, Lefkoşa.
• Arıkan Z. (1999), “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 6, (23): 261-281
• Atabek, E. (1997), “İçimizden Biri; Suphi Benli”, Kıbrıs Mektubu Dergisi, 10, (4):26-27.
• Çakmak, Z. (2008), “Kıbrıs’tan Anadolu’ya Türk Göçü”, A.Ü Türkiyat Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, 14, (36):201-223.
• Denktaş, R. R. (1966), 12’ye 5 Kala Kıbrıs, Butik Matbaa Yayınları, Ankara.
• Ercan, Y. (1986), "Türk-Yunan İlişkilerinde Rum Patrikhanesi'nin Rolü", Üçüncü Askeri Tarih Semineri Bildirileri, Tarih Boyunca Türk Yunan İlişkileri, Ankara.
• Erim, N. (1975), Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs, Ajans-Türk Matbaacılık, Ankara.
• Gazioğlu, A. C. (2000), Enosis Çemberinde Türkler, Bugünlere Gelmek Kolay Olmadı, Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi; Lefkoşa.
• Gürel, Ş. S. (1985), Kıbrıs Tarihi 1878–1960, Kaynak Yayınları, İstanbul,1985.
• Hasgüler, M. (2007), Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu, Alfa Yayınları, İstanbul.
• İrvan, S. (2006), “Kıbrıslı Türk Gazetecilerin Mesleki ve Etik Değerleri” Küresel İletişim Dergisi, Bahar (1):1-14.
• İsmail S. (2001), “ Lozan ve Atatürk’ün Kıbrıs’a Verdiği Önem”, Kıbrıs’ın Dünü Bugünü ve Geleceğine İlişkin Vizyonu Konulu Uluslar arası Sempozyum Bildiri Kitabı, Ed. Hüseyin Gökçekuş, Yakın Doğu Üniversitesi Yayınları, Lefkoşa.
• İsmail, S. (2000), Kıbrıs Sorununun Kökleri: İngiliz yönetiminde Türk-Rum ilişkileri ve ilk Türk-Rum kavgaları, Akdeniz Haber Ajansı.
• Kaymak, F. (1968), Kıbrıs Türkleri Bu Duruma Nasıl Düştü?,Alpay Basımevi, İstanbul.
• Kürkçüoğlu, Ö. (1978), Türk İngiliz İlişkileri (1919–1926), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Manizade, D. (1975), Kıbrıs, Dün, Bugün, Yarın, Yaylacık Matbaası, İstanbul.
• Özkaya, Y. (2006), “ Kıbrıs Adasının Jeopolitik Yönden Devletler Açısından Önemi ve Devletlerin Kıbrıs Hakkındaki Düşünce ve Girişimleri” Onuncu Askeri Tarih Sempozyumu Bildirileri, Soğuk Savaş Dönemi ve Sonrası Savaş Tarihi Sonuçlarının Türkiye’nin Güvenliğine Stratejik Etkileri, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Soysal, İ. (2000), Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, C.I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Storrs, S. R. (1993), Kıbrıs Anıları 1926-1932, (Çev. Taçgey Debeş), Mez- Koop Yayınları, Lefkoşa.
• Şanlı, H. (1967), Kıbrıs 1878–1924 Siyasal ve Toplumsal Değişimler, Güneş Matbaacılık T. A. Ş Yayınları, Ankara.
• Tekeli, İ., İlkin, S. (2009), 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Bilge Kültür Sanat Yayınları., İstanbul.
• Turhan, T. (2008), “ Tarihsel Bakış Açısıyla Kıbrıs Türk Hukuk Sistemi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 57, (2):253-286.
• Uçarol R. (1978), 1878 Kıbrıs Sorunu ve Osmanlı-İngiliz Anlaşması (Ada’nın İngiltere’ye Devri), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Ünlü, C. (1981), Kıbrıs’ta Basın Olayı (1878-1981), Basın Yayın Genel Md. Yayınları, Ankara.