ÜRGÜP BAHÇELİ KÖYÜ VE AZİZ MAMAS

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 31 - 37, 30.06.2025

Bilgin Yazlık

https://doi.org/10.69851/car.1606559

Öz

Bahçeli köyü, Nevşehir’in Ürgüp ilçesine bağlı tarihsel adı Mamasun olan bir Kapadokya köyüdür. Köy, Mamasun Vadisi içerisinde konumludur, köy ve çevresinde bugüne kadar tespit edilmiş yedi adet kaya oyma kilise, kaya mezarlar, tarımsal yapılar ve doğal su tünelleri gibi çok değerli tarihi ve kültürel miras unsurları bulunmaktadır. Aziz Mamas, Kayseri’de yaşamış, Hristiyanlığın erken zamanlarından itibaren Kapadokya bölgesinde büyük saygı görmüş Hristiyanlık şehididir. Bu çalışmada Nevşehir’in Ürgüp ilçesine bağlı Bahçeli köyünün ve köyün içerisinde yer aldığı Mamasun Vadisinin doğal ve kültürel miras envanteri ortaya konulmakta, köyün tarihsel adının Mamasun olduğu belgelenmekte ve köyün tarihsel adı üzerinden Aziz Mamas ile olan bağlantısı ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bahçeli , Mamas , Kapadokya , Mamasun , Ürgüp

URGUP BAHCELI VILLAGE AND ST. MAMAS

Öz

Bahceli village is a Cappadocia village, whose historical name is Mamasun, in the Urgup district of Nevşehir. The village is located in the Mamasun Valley, and there are very valuable historical and cultural heritage elements such as seven rock-carved churches, rock tombs, agricultural structures and natural water tunnels that have been identified in and around the village to date. Saint Mamas is a Christian martyr who lived in Kayseri and has been highly respected in the Cappadocia region since the early times of Christianity. In this study, the natural and cultural heritage inventory of Bahçeli village in Urgup district of Nevsehir and the Mamasun Valley in which the village is located is presented, it is documented that the historical name of the village is Mamasun, and its connection with St. Mamas is discussed through the historical name of the village.

Anahtar Kelimeler

Bahceli , Mamas , Cappadocia , Mamasun , Urgup

Kaynakça

• Akbaş, Begümay. 2024. “Caesareali Aziz Mamas Koramaz Dağı’ndaki Gergeme Kilisesi ile Bağlantısı”. Ss. 73-83 içinde Kültepe Koramaz Kayseri. Ihlamur Kitap.
• Berger, Albrecht. 2002. “Die alten Viten des heiligen Mamas von Kaisareia. Mit einer Edition der Vita BHG 1019”. Analecta Bollandiana 120:241-310.
• Bernardakis, G. 1908. “Notes sur la topographie de Césarée de Cappadoce”. Échos d’Orient, tome 11, n°68 22-27.
• Budak, Dursun. 2012. “Anadolu’da Yaşamış Aziz ve Azize Hayatlarının Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Busine, Aude. 2019. “The Origins and Development of the Cults of Saint Gordius and Saint Mamas in Cappadocia”. Ss. 109-25 içinde Early Christianity in Asia Minor and Cyprus.
• Erçolak, Gizem. 2021. “Anadolu’da Görülen Aziz/Azizeler ve Rehber Anlatımındaki Yerleri”. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi.
• Erkiletlioğlu, Halit. 2019. Kappadokia Krallığı ve Roma - Bizans Dönemi. Kayseri Büyükşehir Belediyesi.
• Gasnault, Pierre, ve Jannic Durand. 2008. “A propos de reliques byzantines : la translation d’une relique de saint Mammès de Langres à Sceaux en 1726”. Bulletin de la Société Nationale des Antiquaires de France 270-86.
• Hasluck, Frederick William. 1929. Christianity and Islam Under the Sultans - Vol I. Oxford.
• Jolivet Levy, Catherine. 1991. “Nouvelles Donnees sur le IX Siecle en Cappadoce: L’eglise D’İçeridere”. Recueil des travaux de L’Institut d’etudes byzantines (XLIV):73-86.
• Jolivet-Lévy, Catherine, ve Nicole Lemaigre-Demesnil. 2009. “Un etablissement monastique rural pres du village de Bahceli (Cappadoce)”. Ss. 85-108 içinde Archaeology of the Countryside in Medieval Anatolia.
• Olmez, Mehmet. 2011. “R.M. Dawkins ve Anadolu’da Rumca-Türkçe İlişkileri”. Between Religion and Language 215-24.
• Pekak, Sacit. 2008. “Mustafapaşa (Sinasos) ve Aziz Nikolaos Manastırı”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 25(1):199-217.
• Peker, Nilüfer. 2009. “Kapadokya’da Bir Atölye: Bahçeli İçeridere Kilisesi Resim Programı”. Anadolu ve Çevresinde Ortaçağ (III):75-90.
• Pekin, Faruk. 2014. Kapadokya - Kayalaradaki Şiirsellik. İletişim Yayınları.
• Tsilipakou, Agathoniki. 2018. “The Veneration of Saint Mamas In the Mediterranean: A Traveler, Border Defender Saint. The Case of Naxos In the Cyclades”. Ss. 299-307 içinde Naxos and the Byzantine Aegean: Insular Responses to Regional Change, 7. The Norwegian Institute at Athens.
• Türkmen, Kemal Talih. 1999. Bilinmeyen Kapadokya’dan Bir Kesit Ürgüp. Ürün Yayınları. Umar, Bilge. 1993. Türkiye’ de Tarihsel Adlar. İnkılap Kitabevi.