BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDAN BUGÜNE TÜRK-ALMAN İLİŞKİLERİNİN PSİKO-POLİTİĞİ: SİYASİ MÜNASEBETLER VE EKONOMİK İLİŞKİLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 51 - 65, 31.12.2022

Erden Kişi

Öz

Öz
19. yy. her yönü ile dünya ülkeleri ve dünya toplumları için ciddi değişimlerin yaşandığı bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Bu dönemin en önemli özelliği ise Sanayi Devrimi ile büyük bir atılım yaşayan Avrupa ülkelerinin dünya üzerinde sömürge kolonileri kurmaya çalışması olmuştur. Özellikle Britanya ve Alman İmparatorluğu bu süreçte, ciddi bir sömürge arayışı rekabetine girmişlerdir. 19. yy. aynı zamanda I. Dünya Savaşı’nın taraflarının ve kapsamının belirlenmesi noktasında da oldukça belirgin bir dönem olmuştur. Bu süreçte gerek İngilizlerin gerekse de Almanların, Osmanlı Devleti ile yakın ilişkiler kurma taraftarı oldukları gözlenmiştir. Bu noktada Osmanlının sahip olduğu maddi ve manevi değerlerin önemli bir etkisi bulunmaktadır. Osmanlının bu süreçte yaşadığı siyasi çalkantılar ve ardından güçlenen İttihat Terakki Cemiyeti’nin Almanlara olan yakınlığı nedeniyle Alman imparatorluğu ve Osmanlı Devleti arasında I. Dünya Savaşı’na giden süreçte bir ittifakın oluştuğu görülmüştür. Bu çalışmada 19. yy.’ın sonundan bugüne Türk-Alman ilişkilerinin psiko-politiği üzerine analizler yapılacaktır. İki ülke ilişkileri, realizm perspektifi dahilinde incelecektir. Özellikle II. Dünya Savaşı süreci üzerinden ilişkilerin geldiği yer anlaşılmaya çalışılacaktır. Daha sonrasında Almanya ile Türkiye Cumhuriyeti arasında devam eden ilişkilerin gelişimi analiz edilecektir. Son kertede ise 20.yy. sürecinde Türk-Alman ilişkilerinin geldiği yer ve gelişeceği yön üzerine tespitlerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

TÜRK-ALMAN İLİŞKİLERİ, 1.DÜNYA SAVAŞI, 2. DÜNYA SAVAŞI

PSYCHO-POLITICS OF TURKISH-GERMAN RELATIONS FROM THE FIRST WORLD WAR TO THE PRESENT: AN EXAMINATION ON POLITICAL RELATIONS AND ECONOMIC RELATIONS

Öz

Abstract
The 19th century went down in history as a period in which serious changes were experienced for world countries and world societies in every aspect. The most important feature of this period was that European countries, which had a great breakthrough with the Industrial Revolution, tried to establish colonies in the world. Especially Britain and the German Empire entered into a serious colonial search competition in this process. The 19th century at the same time was a very distinctive period in terms of determining the parties and scope of the First World War. In this process, it was observed that both the British and the Germans were in favour of establishing close relations with the Ottoman Empire. At this point, the material and spiritual values of the Ottoman Empire have an important effect. It was seen that an alliance was formed between the German Empire and the Ottoman Empire in the process leading up to the First World War, due to the political turmoil that the Ottomans experienced during this process and the closeness of the Committee of Union and Progress, which gained strength afterwards, to the Germans. In this study, analyses will be made on the psycho-politics of Turkish-German relations from the end of the 19th century to the present. The relations between the two countries will be examined from the perspective of realism. Especially II. It will be tried to understand where the relations came from through the World War II process. Afterwards, the development of ongoing relations between Germany and the Republic of Turkey will be analyzed. In the last instance, the 20th century. In the process of Turkish-German relations, determinations will be made on the place where it came from and the direction it will develop

Anahtar Kelimeler

TURK-GERMAN RALİTİONS, WORL WAR I, WORL WAR II

Kaynakça

• Adams, S. and Hibbert, C. (2004). World War I. London: Dorling Kindersley Publishers Ltd.
• Aktürk, Ş. (2012). Regimes Of Ethnicity And Nationhood in Germany, Russia, and Turkey. Cambridge: Cambridge University Press.
• Alkan, R. (2021). Alman Belgelerine Göre erken Dönem Cumhuriyet Dönemi Bahriyesi Bağlamında Türk-Alman İlişkileri. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXVI / 2, ss. 421-442.
• Arslan, M. (2016). 2. Dünya Savaşı ve Türkiye’de Savaş Ekonomisi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 2 (2), ss. 1-14.
• Bayraklı, E., Keskin, K. ve Eliaçık, Z. (2017). Asimetriden Eşit Ortaklığa Türk-Alman İlişkileri. SETA Analiz, 2017, Sayı: 28, ss. 1-37.
• Bekâr, N. (2020). Merkel Dönemi’nde Türkiye-Almanya İlişkileri (2005-2020). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 9, Sayı:17, ss. 129-149.
• Carlisle, Rodney P. (2007). World War I. New York: Facts On File.
• Cesur Yaşar, D. (2019). Türkiye’den Almanya’ya Yapılan Göçlerin Oluşturduğu Göçmen Edebiyatı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 36, ss. 439-450.
• Deniz, Ö. ve İmamoğlu, Hüseyin V. (2014). Osmanlı-Alman Ticari̇ İli̇şki̇leri̇ni̇n Niteliksel Analizi̇: 1890 Ticaret Anlaşmasının Öncesi̇ ve Sonrası. The Journal Of Academic Social Science Studies,30, ss. 337-355.
• Dertli, O. (2018). Almanya’da Yaşayan Türk Göçmenlerin Çalışma Hayatına Dair Bazı Tespitler ve Çalışma Hayatının Türk Göçmenler Üzerindeki Etkileri. Diyanet İlmi Dergisi, 54 /1, ss. 171-192.
• Duman, M. (2020). Arşiv Belgelerine Göre 1933 Yılı Türkiye -Almanya İlişkileri. Alternatif Politika, 12 (3), ss. 590-620.
• Edited by William L. Hosch, (2009), World War I: People, Politics, and Power. New York: Rosen Education Service.
• Ermağan, İ. (2012). Avrupa Birliği Bağlamında Türkiye-Almanya İlişkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi- Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, Cilt/Volume: 9, Sayı/Issue: 20, ss. 73-91.
• Esen, E. (2012). Türk-Alman İşbirliğinde Deneyimler ve Sonuçlar. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (24), ss. 62-72.
• Feldman, G. and Slovey, C. (2000). World War II: almanac. London: U X L.
• Gündoğmuş, B. ve Arpacı, I. (2019). Almanya’da Türkiyeli Göçmenlerin Entegrasyon Sürecinde Avrupa Milli Görüş’ün Rolü. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ASED), Cilt:3, Sayı:1, ss. 133-173.
• Karavar, H. (2019). Türk-Alman Ticari İlişkilerinde Yeniden Canlanma: 1949-1954 Yılları. Mediterranean Journal of Humanities, mjh.akdeniz.edu.tr, IX/ 2, ss. 373-387.
• Kış, S. (2017). Osmanlı Elitlerinin 1911 Almanya Araştırma Gezisi. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der., (37) ss. 289-298.
• Lightbody, B. (1999). The Cold War. New York: Routledge.
• McMahon, Robert J. (2003). Cold War: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Metintaş, Mustafa Y. ve Kayıran, M. (2018). İkinci Dünya Savaşı Dönemi Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin İaşe Politikaları. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi, 2 (4), ss. 54-72.
• Morgenthau, Hans J. and Thompson, Kenneth W. (2004). Politics among nations: the struggle for power and peace. Peking University Press.
• Ortaylı, İ. (2006). Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu. 9. Baskı, İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Özgüldür, Y. (2020). İttifaktan Savaşa: 2 Ağustos 1914 Tarihli Osmanlı-Alman İttifak Antlaşması ve Yansımaları. Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Erken Görünüm, ss. 1-18.
• Sertel, S. (2016). İkinci Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Yürütülen Casusluk Faaliyetleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 25, ss. 95-124.
• Soylu, Ü. (2019). Türk-Alman İlişkilerinin Yansımaları: Almancaya Geçen Türk Devlet Sistemi Unvanları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (3), ss. 177-196.
• Turhan, E. (2017). Türkiye-Almanya Ekonomik ve Siyasi İlişkilerinin Türkiye’nin AB Üyelik Süreci Bağlamında Analizi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (59), ss. 51-76.
• Yardımcı, Mehmet E. ve Kutlutürk, D. (2019). İkinci Dünya Savaşında Türkiye’nin Ekonomik Kısıtları. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (37), ss. 47-67.
• Yıldız, Ö. (2022). II. Abdülhamid ve II. Wilhelm Dönemi Türk-Alman İlişkilerine Bir Bakış. Near East Historical Review, 12/1, ss. 31-45.
• Weinberg, Gerhard L. (1994). A world at arms: a global history of World War II. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dışişleri Bakanlığı Fransa’da Yaşayan Türklerin Sayısını Açıkladı, https://www.arti33.com/disisleri-bakanligi-fransada-yasayan-turklerin-sayisini-acikladi/, (04.06.2022).
• Almanya’da Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Milyon), https://www.setav.org/5-soru-almanya-koronavirus-ile-nasil-mucadele-ediyor/almanya-nufus-yapisi/, (04.06.2022).