LEGAL EVALUATION OF CREDIT FRAUD AND FRAUDULENT USE OF BANKING RESOURCES IN LIGHT OF THE JUDICIAL DECISION

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 34 - 61

Buket Çatakoğlu Aydın

https://doi.org/10.69851/car.1595612

Öz

The duty of banks, one of the main actors of the financial system, is to bring together those who supply funds and those who demand funds. In this process, the reliability of the parties directly affects financial market conditions. A trusting financial market fosters good development and advancement; on the other hand, distrustful financial market circumstances cause economic crises, harm societal welfare, and upset macroeconomic balances.
Rapid improvements in communication and information technologies have also had an impact on the banking sector, and banks have evolved into structures that go beyond their traditional deposit-loan operations. This condition has allowed banks to become a part of the global financial system, and because globalization ties country economies, financial volatility may trigger a domino effect in those economies. Considering the crucial role that banks play in the global economy, "trust" is an essential component of these organizations. Parallel to this, the foundation of banking law is trust, which encompasses the banking industry and the laws governing it. Frauds and unethical activities and behaviors will inevitably surface if this atmosphere of trust cannot be created.
This study aims to examine the legal dimension of irregular loan transactions, which are carried out in order to hide fraudulent loans and fraudulent resource usage by bank controlling partners and managers, encountered in lending transactions, which is one of the basic functions of banks, in the light of an exemplary judicial decision, and the findings and recommendations reached as a result of this review. It aims to contribute to the literature by addressing.

Anahtar Kelimeler

Fraudulent credit, fraudulent use of resources, controlling partners, managers, irregular lending

YARGI KARARI IŞIĞINDA BANKACILIKTA KREDİ HİLESİ İLE DOLANLI KAYNAK KULLANIMINA İLİŞKİN HUKUKİ DEĞERLENDİRME

Öz

Finansal sistemin temel aktörlerinden biri olan bankaların görevi, fon arz edenler ile fon talep edenleri bir araya getirmektir. Bu süreçte tarafların güvenilirlikleri, finansal piyasa koşullarını doğrudan etkilemektedir. Güven ortamının oluştuğu bir finansal piyasa olumlu bir gelişme ve ilerleme kaydetmekte; tam tersi biçimde güvensizliğin hakim olduğu finansal piyasa koşulları ise ekonomik krizleri tetiklemekte, toplum refahını olumsuz etkilemekte ve makroekonomik dengeleri bozmaktadır.
İletişim ve bilgi teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler bankacılık sektörünü de etkilemiş ve bankalar klasik anlamdaki mevduat-kredi fonksiyonlarını aşan bir yapıya bürünmüştür. Bu durum bankaların küresel finansal sistemin bir parçası haline gelmelerini sağlamış, küreselleşmenin ülke ekonomilerini birbirine bağlaması nedeniyle de olası finansal dalgalanmaların ülke ekonomilerinde domino etkisi yaratmasına yol açmıştır. İşte bankaların uluslararası boyuta taşınan ekonomik bakımdan oynadığı bu kilit rolün önemi nedeniyle “güven” unsuru bu kuruluşlar için vazgeçilmez niteliktedir. Buna paralel olarak bankacılık sektörü ve bu sektöre ilişkin hukuki düzenlemeleri içeren bankacılık hukuku da güven unsuru üzerine inşa edilmiştir. Eğer söz konusu güven ortamı sağlanamazsa, hilelerin ve ahlâki olmayan işlem ve uygulamaların ortaya çıkması kaçınılmazdır.
Bu çalışma, bankaların temel fonksiyonlarından biri olan kredi verme işlemlerinde karşılaşılan, banka hakim ortakları ve yöneticileri tarafından yapılan hileli kredi ve dolanlı kaynak kullanımı işlemlerinin gizlenmesi amacıyla gerçekleştirilen usulsüz kredi işlemlerinin hukuki boyutunu, örnek bir yargı kararı ışığında incelemeyi ve bu inceleme sonucunda ulaşılan tespit ve önerileri ele alarak literatüre katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hileli kredi, dolanlı kaynak kullanımı, hakim ortaklar, yöneticiler, usulsüz kredilendirme

Kaynakça

• Akıncı, Ş. (2019). Alacaklılardan Mal Kaçırmak İçin Kurulan Yeni Şirkete Müracaat İmkânı Bakımından; Muvazaa, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ile Organik Bağ Kavramlarının Elverişliliği ve Yargıtay Uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27 (3), 652-678.
• Alıcı, Y. (2017). Bankacılık Kanunu Şerhi. (C.2, 2. Baskı, Oniki Levha Yayınları, İstanbul).
• Alışkan, M. (2004). Türk Banka Hukukunda Mevduat Sigortası. (1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul).
• Battal, A. (2001). Güven Kurumu Nitelendirmesi Işığında Bankaların Hukuki Sorumluluğu. (1. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara). (Bankaların Hukuki Sorumluluğu).
• Battal, A. (2006). Bankacılık Kanunu Şerhi. (1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara). (Bankacılık Kanunu Şerhi).
• Bayrakdar, S.G. (2012). Bankacılık Sisteminde Kurumsal Yönetimin Önemi ve Bankalara İlişkin Bir Karşılaştırma. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul).
• Bragg, S. M. (2007). The New CFO Financial Leadership Manual. (John Wiley & Sons, U.S.A).
• Calavita, K., Tillman, R. & Pontell, H.N. (1997). The Savings and Loan Debacle, Financial Crime and The State. Annual Review Social, 23, 19-38.
• Canbulut, B. K. (2023). Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Cengiz, D. (2017). Banka İşletmesi Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Kuramının Uygulanmasına ve Bu Kuramın 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Çerçevesindeki Normatif Görünümlerine İlişkin Tespitler ve Değerlendirmeler. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23 (1), 371-440. (Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması).
• Cengiz, D. (2016). Türk Hukukunda Banka İşletmesinin Denetlenmesi ve Sorunlu Bankaların Çözümlenmesi. (1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul). (Banka İşletmesi).
• Demir, Z. (2021). Türkiye’de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna Devredilen Bankalardaki Mevzuata Aykırı İşlemler, Muhasebe Hileleri ve Denetim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14 (76), 616-632.
• Doğrusöz, H. (2010). Banka Yöneticilerinin ve Hakim Ortaklarının Şahsi Sorumluluğu. (1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul).
• Dural, M. (1998). Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması ya da Tüzel Kişinin Tabanına Başvurulması. Sermaye Piyasası Kurulu 15. Yıl Sempozyumu, Ankara, 97-107.
• Er, S. (2009). Devletin Bankacılık Sektöründe Düzenleyici ve Denetleyici Rolü ve Türkiye Uygulaması. (1. Baskı, İTO Yayınları, No: 34, İstanbul).
• Goldmann, P. (2010). Financial Anti Fraud Risk and Control Workbook. (John Wiley & Sons, U.S.A).
• Göktürk, K. (2013). Banka Yönetici ve Ortaklarının Hukuki Sorumluluğu. (1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara).
• Günal, M. (2010). Para Banka ve Finansal Sistem. (1. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara).
• Gündoğdu, A. (2016). Bankacılık Hukuku. (4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara).
• Junes Al-Masri, R. (2002). Reciprocal Loans. J.KAU. Islamic Ekon, 14, 31-35.
• Kandemir, C. (2016). Muhasebenin Yolsuzluk Amaçlı Kötüye Kullanımı: 2000 Sonrası Banka İflâslarında Türkiye Deneyimi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12 (45), 235-286.
• Karadağ, M.M. (2015). Sistemik Risk-Sistemik Risk Açısından Önemli Finansal Kuruluşlar ve Küresel Finansal Kriz. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7 (13), 293-319.
• Karamanlı, K. (2022). Banka Anonim Ortaklıklarında Hakimiyet ve 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Kapsamında Hakimiyete Bağlanan Sonuçlar. Yüksek Lisans Tezi, Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaşak, F.E. (2020). Tüzel Kişilik Kavramı ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (MÜHFHAD), 26 (2), 1242-1263.
• Kayıhan, Ş. (2023). Bankacılık Hukuku. (1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara).
• Kuntalp, E. (2003). Bankanın Temettü Hariç Ortaklık Hakları ile Yönetim ve Denetiminin ve Hisselerinin Fon’a İntikali Önlemleri ve Bu Önlemlerin Hukuki Değerlendirmesi. Yıldızhan Yayla’ya Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları Armağan Serisi, 4, 387-428.
• Kuntalp, E. & Omağ, M.K. (1994). Banka ve Sigorta Hukuku. (1. Baskı, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No: 808, Eskişehir).
• Macey, J. R., Richard, G. M. & Carnell, S. (2001). Banking Law and Regulation. (3rd Edition, Aspen Law & Business, California).
• Oğuzman, M.K., Seliçi, Ö. & Oktay-Özdemir, S. (2020). Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). (19. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul).
• Önder, M.F. & Mutlucan Sayın, S. (2016). Şahsi Olarak İflası İstenebilen Banka Yöneticileri, Deneticileri ve Hakim Ortakları. Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22 (3), 2181-2211.
• Önder, T. (2001). Batan Bankalar, Bağımsız Denetim ve Meslek Ahlâkı. (1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul).
• Özdemir, Ü.F. (2013). Bankalarda Hile Riski Yönetimi ve Bir Uygulama. (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Muhasebe ve Finansman Bilim Dalı, İstanbul).
• Özkurt, A. (2010). Bankacılık Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması. (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Bilim Dalı, İstanbul).
• Öztek, S. & Memiş, T. (2008). Şirketler Hukuku ve İcra İflas Hukuku İlkeleri Karşısında Borçlu Şirketin Alacaklarının Hakim Ortağa Karşı Korunması, Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması. I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sempozyum Kitabı, 195-216.
• Reisoğlu, S. (2007). Bankacılık Kanunu Şerhi. (Yaklaşım Yayınları, Ankara).
• Reisoğlu, S. (2015). Bankacılık Kanunu Şerhi. (C.1-2, 2. Baskı, Yaklaşım Yayınları, Ankara).
• Sağlam, İ. (2008). Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Kavramına Genel Bir Bakış. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Sempozyumu, İstanbul, 153-161.
• Sarı, S. (2020). 1999-2017 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü ve Kredilerin Gelişimi. The Journal of Social Science, 4(7), 328-348.
• Selçuk, G. (2017). Bankacılık Sektöründe Muhasebe ve Bağımsız Denetim Uygulamaları Sektörde Karşılaşılan Riskler ve Alınan Önlemler ve 2001-2016 Yılları Arasında TMSF’ye Devrolan Bankaların İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Spong, K. (2000). Banking Regulation It’s Purposes, Implementation and Effects. (5th Edition, Division of Supervision and Risk Management Federal Reserve Bank, Kansas City).
• Şahbaz, N. & İnkaya, A. (2010). Türk Bankacılık Sektöründe Sorunlu Krediler ve Makro Ekonomik Etkileri. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 69-82.
• Şahin, M. (2018). Bankacılık Hukuku. (1. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa).
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (2024). 2023 Faaliyet Raporu. (https: //www.tmsf.org.tr/tr/Rapor/ YillikRapor, Erişim: 17.11.2014). Taşdelen, S. (2006). Bankacılık Kanunu Şerhi. (1. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara).
• Tekinalp, Ü. (2009). Ünal Tekinalp’in Banka Hukukunun Esasları. (2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul). (Banka Hukuku).
• Tekinalp, Ü. (2003). Fondaki Bankanın Hukuku. (1. Baskı, Lebib Yalkın Yayınları, İstanbul). (Fondaki Banka).
• Tekinalp, G. & Tekinalp, Ü. (1995). Perdeyi Kaldırma Teorisi. Prof. Dr. Reha Poroy’a Armağan, İstanbul, 387-404.
• Turanboy, A. (2010). Bankacılık Kanununda Düzenlenen Hakim Ortak Kavramı. Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C.2, 2115-2122).
• Ulusoy, A. (2008). Şirketler ve Bankacılık Hukukunda Kapsama Alma ve Sorumlu Kılma Amacıyla Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sempozyum Kitabı, 351-405.
• Uyar, T. (2016). Tasarrufun İptali Davası ve “Muvazaa”, “Nam-ı Müstear”, “İşletmenin Devri”, “Kanuna Karşı Hile” ve “Perdeyi Kaldırma Teorisi”. Ankara Barosu Dergisi, 2, 343-403.
• Üstündağ, S. (2007). İflas Hukuku (İflas, Konkordato ve İptal Davaları). (7. Baskı, İstanbul).
• Yanlı, V. (2000). Anonim Ortaklıklarda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Pay Sahiplerinin Ortaklık Alacaklılarına Karşı Sorumlu Kılınması. (1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul).
• Yılmaz, G. (2021). Şirketlerde Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi ile Organik Bağ Kavramının İş Uyuşmazlıkları Hakkında Verilen Kararlardan Hareketle Karşılaştırılması. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 7 (2), 351-365.