The Effect of Family Involvement on Stigmatization, Perceived Social Support and Treatment Motivation in Substance Abuse Treatment

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 18 - 29, 30.12.2023

Ceren Güngör , Cemal Onur Noyan

https://doi.org/10.32739/car.2023.7.2.218

Öz

Objective: This study was designed to investigate the relationship between family involvement, stigmatization, perceived social support, and treatment motivation in drug addiction treatment. Method: The participants of our study consisted of individuals receiving substance use disorder treatment at the NP Brain Hospital AMATEM service and the Green Crescent Counseling Center (YEDAM). The research included a total of 98 voluntary participants, including 88 males and 10 females, aged 18 and above, receiving substance use disorder treatment. Among the participants, 57 had family involvement in the treatment, while the remaining 41 did not have their families involved in the treatment process. Data were collected using the Personal Information Form, the YEDAM Substance Addiction Stigmatization Scale (YMBSÖ), the Multidimensional Perceived Social Support Scale (ÇBADÖ), and the Treatment Motivation Questionnaire (TMA). Results: When the results were evaluated, a significant relationship was found between the family subscale of perceived social support and the treatment confidence subscale of the treatment motivation questionnaire. Among the subscales of the Treatment Motivation Questionnaire, the score for seeking interpersonal help was higher in patients whose families were involved in the treatment. When the stigma scores of participants living alone were compared with those living with their families, it was concluded that individuals living alone had higher stigma scores. Conclusion: The findings from our study have shown that substance addiction negatively affects many essential aspects of patients' lives, such as their social relationships, family and environmental connections, as well as their work and academic lives. Substance addiction, which is becoming an increasingly significant societal issue, requires a multidisciplinary approach that involves not only medical treatment but also the involvement of families and society in order to regulate individuals' social lives, education and work lives, and family and environmental relationships.

Anahtar Kelimeler

family involvement, addiction treatment, social support, stigma, treatment

MADDE BAĞIMLILIĞI TEDAVISINDE AILE KATILIMININ STIGMATIZASYON, ALGILANAN SOSYAL DESTEK VE TEDAVI MOTIVASYONUNA ETKISI

Öz

Amaç: Bu çalışma madde bağımlılığı tedavisinde aile katılımının stigmatizasyon, algılanan sosyal destek ve tedavi motivasyonuna etkisini araştırmak amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Araştırmamızın katılımcıları, NP Beyin Hastanesi AMATEM servisi ve Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM)’ ne başvuran madde kullanım bozukluğu tedavisi alan kişilerden oluşmaktadır. Araştırma 18 yaş ve üzerinde madde kullanım bozukluğu tedavisi alan 88 erkek ve 10 kadın olmak üzere toplamda 98 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Katılımcılardan 57 kişinin ailesi tedaviye katılım sağlarken geriye kalan 41 kişinin ailesi tedavi sürecinde yer almamaktadır. Veri toplama aracı olarak, Kişisel Bilgi Formu, YEDAM Madde Bağımlılığı Stigmatizasyon Ölçeği(YMBSÖ), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBADÖ), Tedavi Motivasyon Anketi(TMA) kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Sonuçlar değerlendirildiğinde algılanan sosyal destek aile alt boyutu ile tedavi motivasyon anketinin tedaviye güven alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Tedavi Motivasyon Anketi alt boyutlarından kişiler arası yardım arama puanı, tedaviye ailesi de katılan hastalarda daha yüksek bulunmuştur. Katılımcıların yaşadıkları kişiler ile stigmatizasyon puanları karşılaştırıldığında, yalnız yaşayan kişilerin, ailesi ile yaşayan kişilere göre stigma puanlarının yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç: Çalışmamızdan elde edilen bulgular göstermiştir ki madde bağımlılığı; hastaların sosyal yaşantıları, aile ve çevre ilişkileri, iş ve akademik hayatları gibi birçok yaşamsal sürecini, olumsuz anlamda etkilemektedir. Gün geçtikçe daha büyük bir toplumsal sorun haline gelen madde bağımlılığı için, özellikle ailelerin ve toplumun da dahil olduğu, kişilerin tıbbi tedavisinin yanı sıra sosyal yaşamlarını, eğitim ve iş hayatlarını, aile ve çevre ilişkilerini düzenlemeye yardımcı olan multidisipliner bir yaklaşımın gerekliliği yadsınamaz bir gerçektir.

Anahtar Kelimeler

aile katılımı, bağımlılık tedavisi, sosyal destek, stigma, tedavi motivasyonu

Kaynakça

• 1.Ögel, K. (2014). Bağımlı aileleri için rehber kitap. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• 2.Bess B, Janus S, Rifkin A. Factors in successful narcotics renunciation. Am J Psychiatry 1972; 128(7): 861-865.
• 3.Caliendo C, Senese VP, Cantone D. Parental rejection, addiction and current fathering: A Comparative Study . Rivista Di PsicologiaClinica 2017; 1: 59-69
• 4.Kahyaoğlu G, Dinç M, Işık S, Ögel K. Effects of engagingfamily in addictiontreatmentforsubstanceuseandtreatmentcompliance: A preliminarystudy. Addicta 2020; 7(4): 229-233.
• 5.Ünübol B, Ünübol H, Bilici R. (2019) Kadın bağımlılarda içselleştirilmiş damgalanmanın bağımlılık özelliklerine ve algılanan sosyal desteğe olan etkisinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi; 20(4):377-384
• 6. Parlak M.F. (2023). Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Madde Bağımlılığı Farkındalığı ile Damgalama Arasındaki̇ İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• 7.Bilge A. (2009) Damgalama ile mücadele. III. Ulusal ve Uluslararası Katılımlı Psikiyatri Hemşireliği Kongresi. İkili konferans 4 Haziran (11:00-12:30), özet kitabı, Akçakoca-Düzce. s.25-6
• 8.Savaşan A. Bağımlılığı olan hastalarda servis ortamı ve tedavi motivasyonu ilişkisinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 2010; 13(3), 119-126.
• 9. GanjiGargari, S. (2015). Dokuz Eylül Üniversitesinde Öğrenim Gören Üç Farklı Fakülte Öğrencilerinin Alkol ve Madde Bağımlılığına Yönelik Damgalamaları. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• 10. Çelikel, B. (2023). Madde Bağımlılığı Tedavisinde Aile Katılımı. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• 11. Evren C, Saatçioğlu Ö, Dalbudak E, Danışmant BS., Çakmak,D. ve Ryan RM. Tedavi motivasyonu anketi (TMA) Türkçe versiyonunun alkol bağımlısı hastalarda faktör yapısı, geçerliği ve güvenirliği. Journal of Dependence, 2006; 7, 117-122.
• 12.Ögel, K. (2018). Bağımlılık ve tedavisi temel kitabı (2.Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları
• 13.Deci EL, Ryan RM. The support of autonomy and the control of behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 1987; 53(6): 1024-1037.
• 14.Şişman, C. (2022). Alkol ve Madde Kullanım Bozukluğu Olan Yatan Hastalarda Anne-Baba Tutumlarının ve Bağlanma Stillerinin Tedavi Motivasyonuna Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• 15. Özkan, S. (2017). Gaziantep AMATEM’de Bağımlılık Tedavisi Gören Hastaların İlk Yatışı ile Taburculuklarında Tedavi Motivasyonlarının ve Madde Kullanımına İlişkin İnançlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• 16.Acar B, Çakır G, Karaköse Ş, Yaman ÖM. Alkol/Madde Bağımlısı Bireylerin Tedavi Süreçlerinde ve Motivasyonlarında Sosyal Destek Sistemlerinin Etkisi. Bağımlılık Dergisi. 2022;23(4):452-463.
• 17.Ulukök, S. (2021). Alkol Ve Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerde Tedavi Motivasyonunun İçselleştirilmiş Damgalanma ve Algılanan Sosyal Desteğe Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, İstanbul.
• 18.Aktürk İ, Yaman ÖM. Babaların Madde Kullanımı Tedavisine Katılımları Üzerine Nitel Bir Araştırma. Bağımlılık Dergisi, 2022; 23(1), 37-51.
• 19. Zaidi Ü. Uyuşturucu Bağımlıları İçin Nüks Önlemede Sosyal Desteğin Rolü. International Journal of Innovation, CreativityandChange, 2020; 13 (1), 915-24.
• 20.Dinç M, Şimşek GM, Işık A, Ögel K. (2019). Yedam Drug Dependence Stygmatization Scale. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(Özel Sayı.1): 9-11 doi:10.35365/ctjpp.19.special1.2
• 21.Zimet GD, Dahlem NW, Zimet SG, Gordon FR. The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. J Pers Assess, 1988; 52:30-41.
• 22.Eker D, Arkar H. Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi. 1995;34;45-55
• 23.Ryan RM, Plant RW, O’Malley S. Initial motivations for alcohol treatment: relations with patient characteristics, treatment involvement, and dropout. AddictBehav 1995; 20(3): 279-297
• 24.Ateş K, Tuncay T. Madde Bağımlılığı Merkezine Başvuranların Aile Ve Sosyo-Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi Bursa Gadem Örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 2020; 0 (16) , 62-81. DOI: 10.46218/tshd.796668
• 25.Asan Ö, Tıkır B, Okay İT, Göka E. Bir Amatem Birimine Başvuran Alkol ve Madde Kullanım Bozukluğu Olan Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 2015; s.1-8
• 26.Erbay E, Oğuz N, Yıldırım B, Fırat, E. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2016; 20(3), 597-609.
• 27.Bulut M, Savaş HA, Cansel N. Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları Birimine Başvuran Hastaların Sosyodemografik Özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 2006;7: 65-70.
• 28.Ögel K. Motivasyonel görüşme tekniği. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry-Special Topics, 2009; 2(2), 41-4.
• 29. Burrow-Sanchez JJ, Lundberg KJ. Readiness To Change in Adults Waiting for Publicly Funded Substance Abuse Treatment. Addictive Behaviours, 2007; 32(1), 199-204.
• 30. Arık, İ. A. (1996). Motivasyon ve Heyecana Giriş. İstanbul: Çantay Kitabevi, (s 318).