Nöroşirurji Yoğun Bakım Hastalarında Hemşirelik Girişimlerinin Serebral Doku Oksijenasyonuna Etkisi ve Hasta İzlemi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 54 - 71, 21.10.2020

Sibel Köstekli , Sevim Çelik

Öz

Giriş: Yoğun bakım ünitesinde yatan hastalar sağlık durumları açısından riskli hastalardır. Bu hastaların tedavi ve bakımları uzman ekip tarafından en üst düzeyde sürdürülür. Sağlık durumları kritik olan bu hastaların, yoğun bakım ünitesinde uygulanan bazı girişimler nedeniyle komplikasyon riskleri de artabilmektedir. Özellikle nöroşirurji yoğun bakım hastalarında, en önemli komplikasyon riski, ikincil bir serebral hasarın oluşmasıdır.
Amaç: Bu derlemede; yoğun bakım hastalarında serebral oksijenasyon durumunu olumsuz etkileyebilecek hemşirelik bakım uygulamaları ve serebral oksijenasyonizleminin öneminin vurgulanması amaçlandı.
Yöntem: Derlemenin amacına uygun olarak, PubMed, Science Direct, Cochrane, EbscoHost Dynamed, SAGE Journals, ProQuest, Springer Link, Google Scholar ve ULAKBİM veri tabanlarından tam metin derlemeler ve araştırmalar, cerrahi hemşireliği alanında yazılmış kitaplar ile klinik rehberler incelendi. Literatür taramasında, oksijenasyon, serebral oksijenasyon, kafa içi basınç artışı, serebral perfüzyon basıncı, ikincil beyin hasarı, endotrakeal aspirasyon, hastaya pozisyon verme, ağız bakımı, vücut banyosu ve hemşirelik girişimleri gibi anahtar kelimeler kullanıldı.
Bulgular: Yoğun bakım hastalarına uygulanan hemşirelik girişimlerinin serebral oksijenasyonu olumsuz etkileyebileceği ve hastaların ikincil sorunlardan korunmasında hemşirelerin etkin rol oynadığı tespit edildi.
Sonuç: Elde edilen veriler, hastaların kaliteli tedavi ve bakım alabilmeleri için, serebral oksijenasyonun hemşireler tarafından da değerlendirilebilir uygun yöntemler ile izlenmesinin faydalı olacağını gösterdi.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik girişimleri, İkincil beyin hasarı, nöroşirurji hemşireliği, serebral oksijenasyon, yoğun bakım ünitesi

Kaynakça

• Adel, L., Mohamed, M., Ali, M. et al. (2014). Nurses’ perception regarding the use of technological devices in critical care units. IOSR Journal of Nursing and Health Science, 3(5), 11-18.
• Altun Uğraş, G., Akyolcu N. (2018). Sinir Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Bakımı. İçinde Akyolcu, N., Kanan, N., Aksoy, G. (Ed). Cerrahi Hemşireliği II. 1. Basım. İstanbul, Nobel Tıb Kitabevleri, 515-598.
• Altun Uğraş, G., Kanat, C. (2019). Hemşirelik girişimleri ikincil beyin hasarına neden olabilir mi?. ACU Sağlık Bil Derg,10 (1),13-19.
• Altun Uğraş, G., Yüksel, S. (2014). Factors affecting intracranial pressure and nursing interventions. Jacobs J Nurs Care, 1, 1-5.
• Altun Uğraş, G., Yüksel, S., Temiz, Z., vd. (2018). Effects of different head-of-bed elevations and body positions on intracranial pressure and cerebral perfusion pressure in neurosurgical patients. Journal of Neuroscience Nursing, 50 (4), 247-251.
• Biedrzycka, A., Lango. R. (2016). Tissue oximetry in anaesthesia and intensive care. Anaesthesiology Intensive Therapy, 48 (1),41-8.
• Brady, K., Joshi, B., Zweifel, C., et al. (2010). Real-time continuous monitoring of cerebral blood flow autoregulation using near-infrared spectroscopy in patients undergoing cardiopulmonary bypass. Stroke, 41 (9), 1951-6.
• Brain Trauma Foundation, American Association of Neurological Surgeons, Congress of Neurological Surgeons. (2007). Guidelines for the management of severe traumatic brain injury. Journal of Neurotrauma, 24, 1-106.
• Brooks, C. (2015). Critical care nursing in acute postoperative neurosurgical patients. Critical Care Nursing Clinics of North America, 27 (1), 33-45.
• Carney, N., Totten, A.M., O’Reilly, C., et al. (2017). Guidelines for the management of severe traumatic brain ınjury, fourth edition. Neurosurgery., 80 (1), 6-15.
• Christina, M., Szabo, M., Grap, J. (2014). The effect of oral care on ıntracranial pressure in critically ıll adults. J Neurosci Nurs., 46 (6), 321-9. doi: 10.1097/JNN.0000000000000092.
• Çelik, S. (ed.). (2014). Erişkin Yoğun Bakım Hastalarında Temel Sorunlar ve Hemşirelik Bakımı. 1. Basım. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 49-64.
• Dursun Ergezen, F., Kol, E. (2019). Yoğun bakım ünitelerinde hemodinamik monitörizasyon ve hemşirenin sorumlulukları. F. Eti Aslan (Ed.). Güncel Hemşirelik Çalışmaları II. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 127-143.
• Emmez, Ö.H., Egemen, E. (2010). Kafa içi basınç artışı tedavisinde pratik yaklaşımlar. Yoğun Bakım Dergisi, 9 (2), 77-84.
• Galbiati, G., Paola, C. (2015). Effects of open and closed endotracheal suctioning on ıntracranial pressure and cerebral perfusion pressure in adult patients with severe brain ınjury: a literature review. J Neurosci Nurs., 47 (4), 239-246. doi: 10.1097/JNN.0000000000000146.
• Hess, D.R. (2016). Pulse oximetry: beyond SpO2. Respir Care., 61 (12), 1671-1680. doi: 10.4187/respcare.05208.
• Gelabert-González,M., Villa, J.M. (2003). Applications of the determination of brain tissue oxygen pressure (PtiO2). Rev Neurol, 36 (8), 744-9.
• Guyton, A.C., Hall, J.E. (2007). Tıbbi Fizyoloji (Çev. Ed: Çavuşoğlu H, Çağlayan Yeğen), Ankara, Nobel Tıp Kitabevleri. Jiang, Y., Ye, Z., You, C., et al. (2015). Systematic review of decreased intracranial pressure with optimal head elevation in post craniotomy patients: A meta-analysis. Journal of Advanced Nursing, 71 (10), 2237-46.
• Jubran, A. (2015). Pulse oximetry. Crit Care, 19 (1), 272. doi: 10.1186/s13054-015-0984-8.
• Karadakovan, A., Eti Aslan, F. (Ed.). (2017). Dahili ve Cerrahi Hastalarda Bakım. 4. Basım. Ankara: Akademisyen Kitabevi. Kirkman, M.A., Smith, M. (2016). Brain oxygenation monitoring. Anesthesiology Clinics, 34 (3), 537- 556.
• Long, B., Koyfman, A. (2018). Secondary gains: advances in neurotrauma management. Emerg Med Clin North Am, 36 (1), 107-133. doi: 10.1016/j.emc.2017.08.007.
• McNett, M.M., Olson, D.M. (2013). Evidence to guide nursing ınterventions for critically ıll neurologically ımpaired patients with ICP monitoring. Journal of Neuroscience Nursing, 45 (3), 120-123. doi: 10.1097/JNN.0b013e3182901f0a.
• Ng, I., Lim, J., Wong, H.B. (2004). Effects of head posture on cerebral hemodynamics: its influences on intracranial pressure, cerebral perfusion pressure, and cerebral oxygenation. Neurosurgery, 54, 593-8.
• Nyholm, L., Howells, T., Enblad P. (2017). Predictive factors that may contribute to secondary ınsults with nursing ınterventions in adults with traumatic brain ınjury. Journal of Neuroscience Nursing, 49 (1), 49-55.
• Nyholm, L., Steffansson, E., Fröjd, C., et al. (2014). Secondary insults related to nursing interventions in neurointensive care: a descriptive pilot study. J Neurosci Nurs, 46: 285-91.
• Oddo, M., Bösel, J. (2014). Participants in the ınternational multidisciplinary consensus conference on multimodality monitoring. monitoring of brain and systemic oxygenation in neurocritical care patients. Neurocrit Care, 21: 103-120.
• Palazón, J.H., Asensi, P.D., López, S.B., Bautista, F.P., Candel, A.G. (2008). Effect of head elevation on intracranial pressure, cerebral perfusion pressure, and regional cerebral oxygen saturation in patients with cerebral hemorrhage. Revista Española de Anestesiología y Reanimación, 55 (5), 289-93.
• Rass, V., Solari, D., Ianosi, B., et al. (2019). Protocolized brain oxygen optimization in subarachnoid hemorrhage. Neurocrit Care, 31 (2), 263-272. doi: 10.1007/s12028-019-00753-0.
• Sophie, N., Davie, B.S., Hilary, P., et al. (2012). İmpact of extracranial contamination on regional cerebral oxygen saturation: A comparison of three cerebral oximetry technologies. Anesthesiology, 116 (4),1-7.
• Steppan, J., Hogue, C.W. (2014). Cerebral and tissue oximetry. Best Practice & Research: Clinical Anaesthesiology, 28 (4), 429-39.
• Szabo, C.M. (2012). The effect of oral care on ıntracranial pressure in critically Ill adults. Thesis of doctora. Adult Health and Nursing Systems School of Nursing Virginia Commonwealth University Richmond, Virginia. Erişim tarihi: 10.03.2020. https://search.proquest.com/docview/1016204987/BC41F1A6A56E44D1PQ/10?accountid=17396.
• Taşkapılıoğlu, M.Ö. (2006). Sıçanlarda iskemik önkoşullama ve ardkoşullamanın geçici fokal serebral iskemi modelinde nöron koruyucu etkileri. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirurji Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Bursa.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Hemşirelik Yönetmeliği. Resmî Gazete Tarihi: 08.03.2010 Resmî Gazete Sayısı: 27515. (Ek.R.G-19/4/2011-27910) Ek-2. Erişim Tarihi: 24.07.2020.
• Uysal, H. (2010). Oksijen tedavisi ve hemşirelik bakımı. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 1 (1), 28-34.
• Varon, J. (2016). Approach to the intensive care unit (ICU). Handbook of Critical and İntensive Care Medicine. 3nd ed. Springer International Publishing, 1-10. eBook ISBN, 978-3-319-31605-5.
• Walter, J.M., Corbridge, T.C., Singer, B.D. (2018). Invasive mechanical ventilation. South Med J., 111 (12), 746-753. doi:10.14423/SMJ.0000000000000905.
• Weil, M.H., Tang, W. (2011). From intensive care to critical care medicine: A historical perspective. American Journal of Respiratory and Critical care Medicine, 183 (11), 1451-1453. doi:10.1164/rccm.201008-1341OE.
• Wijdicks, E.F., Worden, W.R., Miers, A.G. et al. (2011). The early days of the neurosciences intensive care unit. Mayo Clinic Proceedings, 86 (9), 903-906. doi: 10.4065/mcp.2010.0815.
• Yaman Aktaş, Y., Koray, K., Karabulut, N. (2017). Critical care nurses’ attitudes towards technology. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2),36-48.
• Yılmaz, E. (2019). Yoğun Bakım Ünitelerinde Sık Görülen Enfeksiyonlar Ve Kanıta Dayalı Uygulamalar. İçinde Özer N. (Ed.). Yoğun Bakım Hemşireliği. 1. Basım. Ankara: Türkiye Klinikleri; 27-36.