Spora Katılımın Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışları Üzerine Etkisinin Araştırılması

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 2, 1 - 11, 25.12.2017

Ahmet Yavuz Karafil Emrah Atay Mehmet Ulaş Candan Melek

Öz

Bu çalışmanın amacı spora
katılımın beden eğitimi dersi sportmenlik davranışları üzerine etkisinin
araştırılmasıdır. Çalışmaya Burdur il merkezinde yer alan 4 farklı ortaokuldan
10-15 yaşları arasında, 372 (%52,8) erkek, 332 (%47,2) kız toplam 704 öğrenci katılmıştır.
Çalışmada öğrencilerin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarını
belirlemek için Koç (2013) tarafından geliştirilen “Beden Eğitimi Dersi
Sportmenlik Davranışı Ölçeği” (BEDSDÖ) kullanılmıştır. Verilerin
değerlendirilmesinde SPSS paket programından yararlanılmıştır. Verilerin
analizinde; iki ilişkisiz değişken arasındaki farkın farklılaşıp
farklılaşmadığını test etmek için Mann Whitney U-testi, ilişkisiz iki ya da
daha çok değişkenin arasındaki farkın farklılaşıp farklılaşmadığını test etmek
için Kruskal Wallis H-testi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; BEDSD
ölçeğinden alınan toplam puanın 61.75 olduğu ve bununda orta derecede
sportmenlik davranışı sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca cinsiyet
değişkenine göre BEDSD ölçeğinden alınan puanlara bakıldığında erkek
öğrencilerin hem toplam puan bazında hem de uygunsuz davranışlardan kaçınma alt
boyutuna ilişkin puanları kız öğrencilerden daha yüksek olduğu ve bu farkın
istatistiksel olarak anlamlı olduğu; lisanslı spor yapıp yapmama durumuna göre
BEDSD ölçeğinden alınan puanlara bakıldığında lisanslı spor yapan öğrencilerin
hem ölçek toplam puan hem de uygun davranışlar sergileme alt boyut puanları
lisanslı spor yapmayan öğrencilerden daha yüksek olduğu, son olarak rekreatif
amaçlı ilgilenilen spor branşına göre BEDSD ölçeğinden alınan puanlara
bakıldığında, takım sporları ile ilgilenen öğrencilerin hem ölçek toplam puan
hem de uygunsuz davranışlardan kaçınma alt boyutu puanları bireysel spor yapan
ve hiç spor yapmayan öğrencilerden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak
beden eğitimi dersinde öğrencilerin gösterdikleri sportmenlik davranışlarını
spora katılımın pozitif yönde etkilediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Spora Katılım, Beden Eğitimi Dersi, Sportmenlik

Investigation of the Effect of Participation in Sports on Physical Education Course Sportsmanship Behaviors

Öz

Aim of this study is to research the effect of sport participation on physical education lesson sportsmanship behaviors. A total of 704 students as 372 (52,8%) males and 332 (47,2%) females between ages of 10-15 from 4 different secondary schools in Burdur Province center participated into the study. In the study, “Physical Education Lesson Sportsmanship Behavior Scale” (PELSBS) developed by Koç (2013) was used for determination of physical education lesson sportsmanship behaviors of the students. SPSS package program was used for evaluating the data. In the analysis of the data; Mann Whitney U-test was used to test whether the difference between the two unrelated variables varied, the Kruskal Wallis H-test was performed to test whether the difference between two or more unrelated variables varied. According to the analysis results; The total score on the PELSBS scale is 61.75, which is the result of moderate sportsmanship. In addition, when the scores of PELSBS according to gender variable were examined, it was found that male students had higher scores on both total points and avoidance subscale than girls, and this difference was statistically significant, when the scores of PELSBS scale according to whether or not licensed sports are taken into consideration, it is seen that the students who are licensed sports have higher scores on both scale total score and appropriate behavior subscale scores than non-licensed students, lastly, according to the PELSBS scale scores, it was found that the students who are interested in team sports have higher scores on the scale total score and the avoidance subscale scores than the students who do not play sports at all. As a result, it may be suggested that physical education lesson sportsmanship behavior is positively affected by sport participation.

Anahtar Kelimeler

Participation In The Sport, Physical Education Lesson, Sportsmanship

Kaynakça

• Abad, D. (2010). Sportsmanship. Sport, Ethics and Philosophy, 4(1), 27–41. https://doi.org/10.1080/17511320903365227
• Akandere, M., Baştuğ, G., & Güler, E. D. (2009). Orta öğretim kurumlarında spora katılımın çocuğun ahlaki gelişimine etkisi. Beden Egitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 59-68.
• Aracı, H. (2001). Lise Beden Eğitimi Ders Programları. Ankara: Nobel Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2015) Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (Genişletilmiş 21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. s. 177.
• Canan, F., & Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli sporun etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 11(38), 38-43.
• Christensen L.B., Johnson R.B., & Turner, L.A. (2015) Araştırma Yöntemleri: Desen ve Analiz (çev. A. Alpay), Ankara: Anı Yayıncılık. s. 172,175.
• Cremades, J. G. (2014). Becoming a sport, exercise, and performance psychology professional: A global perspective. Psychology Press.
• Dorak, F. (2015). The relationship between personality and sportspersonship orientations. Anthropologist, 19(3), 597-601.
• Ford, D. W., Jubenville, C. B., & Phillips, M. B. (2012). The effect of the star sportsmanship education module on parents' self-perceived sportsmanship behaviors in youth sport. Journal of Sport Administration and Supervision, 4(1), 1-4.
• Hacıcaferoğlu, S., Selçuk, M. H., Hacıcaferoğlu, B., & Karataş, Ö. (2015). Ortaokullarda işlenen beden eğitimi ve spor derslerinin, sportmenlik davranışlarına katkısının bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Science Culture And Sport (Intjscs), 3(4), 557-566.
• Kayışoğlu, N. B., Altınkök, M., Temel, C., & Yüksel, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının incelenmesi: Karabük İli Örneği. International Journal Of Social Sciences And Education Research, 1(3), 1045-1056.
• Koç, Y., & Güllü M. (2017). Lise öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Spormetre, 15(1):19-30.
• Koç, Y. (2013). Beden eğitimi dersi sportmenlik davranış ölçeği geçerlilik ve güvenilirlilik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1):96-114.
• Koç, Y. (2017). Beden eğitimi dersinde sportmenlik davranışı kazandırmaya yönelik uygulama önerisi: küçüklerin oyununda centilmenliğin yapılandırılması (KOCY). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2), 212-227. DOI: 10.17556/erziefd.319393.
• Lee, M. J., Whitehead, J., & Ntoumanis, N. (2007). Development of the attitudes to moral decision-making in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 369-392.
• Miller, B. W., Roberts, G. C., & Ommundsen, Y. (2004). Effect of motivational climate on sportspersonship among competitive youth male and female football players. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 14(3), 193-202.
• Öztürk, F., & Şahin, Ş. K. (2007). Spor yapan ve yapmayan 9-13 yaş grubu bireylerin sosyal yetkinlik beklentisi puanlarının karşılaştırılması (Bursa örneği). İlköğretim Online, 6(3), 468-479.
• Pehlivan, Z. (2004). Fair-play kavramının geliştirilmesinde okul sporunun yeri ve önemi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-53.
• Saygılı, G., Atay, E., Eraslan, M., & Hekim, M. (2015). Düzenli olarak spor yapan ve yapmayan öğrencilerin kişilik özellikleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 161-170.
• Stewart, C.C. (2014). Sportsmanship, gamesmanship, and the implications for coach education. Strategies, 27(3), 3-7, DOI: 10.1080/08924562.2014.938878.
• Stornes, T., & Bru, E. (2002). Sportspersonship and perceptions of leadership: An investigation of adolescent handball players' perceptions of sportspersonship and associations with perceived leadership. European Journal of Sport Science, 2(6), 1-15.
• Tutkun, E., Güner, B. Ç., Ağaoğlu, S. A., & Soslu, R. (2010). Takım sporları ve bireysel sporlar yapan sporcuların saldırganlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1), 23-29. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/intjces/issue/25668/270721.
• Yapan, H.T. (2007). Spor Ahlakı. Gaziantep: Merkez Ofset.
• Yıldıran, İ. (2004). Fair play: concept, view in Turkey and improving perspectives. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9 (4), 3-16. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/gbesbd/issue/27982/305006.
• Yıldıran, İ. (2005). Fair play eğitiminde beden eğitiminin rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 3–16.
• Yıldırım, S., & Özcan, G. (2011). Lisanslı olarak takım sporu ve bireysel spor yapan ile spor yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2(23), 111-135.