Yaşamı Anlamlandırmanın Bir Yolu: Üç Hikâye Üzerinden “Para Karate”

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 220 - 238, 31.07.2024

Ülfet Yavuz , Sevilcan Yavuz , Yasin Çetintaş , Serdar Uslu

https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1440880

Öz

Para karate sporcularının bu branşa başlama ve devam etme motivasyonlarının neler olduğunu ve bu süreçte karşılaştıkları zorlukları belirlemek amacıyla yapılan bu çalışma nitel metodoloji ile tasarlanmıştır. Katılımcıların deneyimlerini onların öyküleri aracılığı ile anlayıp tekrar aktarmayı hedeflediğimiz bu çalışmada biyografik ve psikolojik yaklaşımlar doğrultusunda anlatı analizi kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme ve ölçüt örneklemin beraber kullanıldığı bu çalışmada katılımcıların belirlenmesi sürecinde önceden oluşturulmuş ölçütlere göre bir tarama gerçekleştirilmiştir. Bu ölçütler doğrultusunda çalışma grubunu para karatede bedensel engel kategorisinde uluslararası yarışmalara katılan ve Türkiye Karate Federasyonuna bağlı olan 3 kadın sporcu oluşturmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanarak yüz yüze yapılan bireysel görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Görüşme ses kaydından elde edilen veriler ve görüşme notları araştırmacılar tarafından tekrar tekrar okunarak analiz edilmiş, temalar belirlenerek araştırma soruları çerçevesinde bulgulara dönüştürülmüştür. Çalışmanın sonuçlarına göre, orta yaşların başında para karateye başlayan bedensel engelli kadın sporculardan oluşan katılımcıların para karate yoluyla hayatlarında yeni bir rol edindikleri ve böylece hem mental hem sosyal hem de fiziksel olarak daha sağlıklı hissettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcılar para karateye son nefeslerine kadar devam etmek istediklerini ve araladıkları bu kapının daima açık kalabilmesi için yaşı ya da cinsiyeti ne olursa olsun daha çok engelli bireyin spora teşvik edilmesi gerektiğini dile getirmişlerdir. Çalışma sonuçlarına göre, engelli bireylerin spor ortamlarına daha cesur bir şekilde katılabilmeleri için fırsatların arttırılmasının gerektiği yorumu yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Para karate, Bedensel engel, Kadın, Anlatı analizi, Nitel araştırma

A Way to Make Sense of Life: “Para Karate” in Three Stories

Öz

This study was designed with qualitative methodology to determine the motivations of para karate athletes to start and continue this branch and the challenges they face in this process. Narrative analysis in line with biographical and psychological approaches was used in this study, which aims to understand and retell the experiences of the participants through their stories. In this study, in which convenience sampling and criterion sampling, which are purposive sampling methods, were used together, a screening was carried out according to predetermined criteria in the process of determining the participants. In line with these criteria, the study group consisted of 3 female athletes participating in international competitions in the category of physical disability in para karate and affiliated to the Turkish Karate Federation. The data were collected through face-to-face individual interviews by preparing a semi-structured interview form. The data obtained from the audio recording of the interview and interview notes were analyzed by the researchers by reading them over and over again, and the themes were determined within the framework of the research questions and transformed into findings. According to the results of the study, it was concluded that the participants, who were physically disabled female athletes who started para karate in early middle age, gained a new role in their lives thanks to para karate and thus felt healthier both mentally, socially and physically.

Anahtar Kelimeler

Para karate, Physical disability, Woman, Narrative analysis, Qualitative research

Kaynakça

• Alibaz, A., Gündüz, N., & Şentuna, M. (2006). Türkiye’de üst düzey taekwondo, karate ve kick-boks sporcularının bu spor branşına yönelmelerine teşvik eden unsurlar, yapma nedenleri ve geleceğe yönelik beklentileri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 91-102. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000067
• Alkan, N., & Çolaklar, A. (2001). Karate-Do. Ankara Karate İhtisas.
• Argel, M. A. (2021). Formación para el Karate en personas con discapacidad ıntelectual o psíquica mental. Imprenta Bocetos SpA
• Atay, M. (1995). Engelli bireylerin benlik gelişiminde spor etkinliklerinin önemi. Antalya uluslararası engellilerde spor sempozyumu bildiri kitabı. T.C. Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Eğitim Dairesi Başkanlığı. Yayın, (1997/1), 97-100.
• Baştuğ, G., Akandere, M., & Yılmaz, M. (2011). Bedensel engelli bireylerde egzersize bağlı kendini fiziksel tanımlama değerlerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(Ek sayı), 63,66.
• Brown, D.R., Wang, Y., Ward, A., Ebbeling, C.B., Fortlage, L., Puleo, E., Benson, H., & Rippe, J.M. (1995). Chronic psychological effects of exercise and exercise plus cognitive strategies. Medicine and Science in Sports and Exercise, 27(5), 765-775.
• Chaabene, H., Hachana, Y., Franchini, E., Mkaouer, B., & Chamari, K. (2012). Physical and physiological profile of elite karate athletes. Sports Medicine, 42, 829-843. https://doi.org/10.1007/BF03262297
• Connelly, F. M., & Clandinin, D. J. (2012). Narrative inquiry. In handbook of complementary methods in education research. Routledge.
• Çağlar, M. (2020). Karate-do ve sporda sosyal bütünleşme üzerine nitel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çelik, Y. & Onay, I. (2014). 6. sınıf öğrencilerinin bilimsel tutumları ve özgüvenleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Asian Journal of Instruction, 2(2), 38-51.
• Çevik, C., & Özkul, B. (2022). Çalışma yaşamında dezavantajlı gruplar ve eşitsizlikler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(3), 611-618.
• Doğan, E. (2002). Türkiye Cumhuriyeti’nde karate sporunun tarihi gelişimi (1970-2000). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Donnelly, P., & Young, K. (1988). The Construction and confirmation of identity in sport subcultures. Sociology of Sport Journal, 5(3), 223-240. https://doi.org/10.1123/ssj.5.3.223
• Ersoy, A., & Bozkurt, M. (2017). Anlatı araştırması. İçinde, A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri (ss. 237-277). Anı Yayıncılık.
• Feld, M. S., McNair, R. E., & Wilk, S. R. (1979). The Physics of karate. Scientific American, 240(4), 150-161. https://doi.org/10.1038/scientificamerican0479-150
• Fernández, C. T. (1988). Historia del karate do. Recuperado de: http://www. bunkaisport.com/web/wp-content/HISTORIA-DEL-KARATE-DO. pdf. Erişim tarihi: 09.02.2024
• Finkenberg, M. (1990). Effect of participation in Taekwondo on college woman's self-concept. Perceptual and Motor Skills, 19(2), 891-894.
• Funakoshi, G. (1981). Karate-do: My way of life. Kodansha America LLC.
• Grössing, S. (1991). Beden-spor-hareket, 1. Eğitim Kurumlarında Beden Eğitimi ve Spor Sempozyumu bildiri kitabı içinde (ss. 47-54). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Okul İçi Beden Eğitimi Spor ve İzcilik Dairesi Başkanlığı.
• Hazar, M. (2005). Beden eğitimi ve sporda oyunla eğitim. Tutibay Yayınları.
• Kabasakal, K. (2007). Zihinsel engellilik, zihinsel, ruhsal, duygusal engellilik. Lokomotif Medya.
• Kenyon, G. S., & Mc Pherson, B. D. (1974). An approach to the study of sport socialization. International Review of Sport Sociology, 9(1), 127-139. https://doi.org/10.1177/101269027400900109
• Marín, R. J.C., Loor, A. H. L., Navas, J. E. Z., & Trujillo, R. J. A. (2022). Evaluación funcional, espacial-motora en entrenamiento con atletas de para-karate. Inclusión Y Desarrollo, 9(2), 12-24 https://doi.org/10.26620/uniminuto.inclusion.9.2.2022.12-24
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Nobel Yayın Dağıtım.
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A Guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Moucha, S. A. (1991). The disabled female athlete as a role model. Journal of Physical Education, Recreation ve Dance, 62(3), 37-38. https://doi.org/10.1080/07303084.1991.10606586
• Özbek, O., & Şanli, E. (2011). Karate branşındaki üniversite elit sporcularının bu branşa yönelme nedenleri ve beklentileri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 203-214.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications.
• Pyecha, J. (1970). Comperative effects of judo and selected physical education activities on male university freshman personality traits. Research Quarterly, 41(3), 425-431. https://doi.org/10.1080/10671188.1970.10614993
• Real Federación Espanola de Karate y Disciplinas Asociadas [RFEK]. (2023). Historia del para-karate. https://www.rfek.es Erişim tarihi: 10.02.2024
• Saban, A., & Sarıçelik S. (2018). İçedönük bir çocuğu anlamak: Bir anlatı araştırması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 225-252.
• Spear, R. (1989). Military physical and psychological conditioning: comparisons of four physical training systems. Journal of the International Council for Health, Physical Education and Recreation, 25, 30-32.
• Sunay, H., & Saraçoğlu, A. S. (2003). The factors direct to the branches of Turkish athletes and their expectations. Spormetre Journal of Physical Education and Sport Sciences, 1(1), 43-48. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000011
• Türkiye Karate Federasyonu [TKF]. (2023). Para Karate Hakkında. https://www.karate.gov.tr/?s=duyuru&d=313 Erişim tarihi: 11.02.2024
• World Karate Federation [WKF]. (2023). Para-Karate. https://www.wkf.net/sport-parakarate Erişim tarihi: 10.02.2024
• Yaşar, Y. (2017). Engelli bireylerin tekerlekli sandalye basketboluna yönelme nedenlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, E. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.