ANKARA’DA BAZI AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN 15 YAŞ ÜZERİ KİŞİLERİN GÜNEŞ IŞINLARI ve DERİ KANSERİ HAKKINDA BİLGİ DÜZEYLERİ ve GÜNEŞ IŞINLARINDAN KORUNMA DURUMLARI

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 3, 138 - 144, 28.09.2018

Asuman Tezel Kahraman , Fatma Nur Baran Aksakal , Asiye Uğraş Dikmen Erkan Büyükdemirci , A. Enes Güven

Öz

Deri
kanseri sıklığı giderek artmakta ve görülme yaşı düşmektedir. Bu nedenle halk
sağlığı açısından önemli bir sorun oluşturmaktadır. Güneş ışığının deri
üzerindeki zararlı etkileri, deri kanserlerinin gelişiminin önlenmesi ve
güneşten korunma yöntemlerinin etkili bir şekilde uygulanması konusunda
toplumun eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi gerekmektedir ancak bu konudaki
çalışmalar ve araştırmalar ülkemizde yetersiz kalmaktadır.

Bu çalışmada Ankara’da bazı aile sağlığı merkezlerine
başvuran 15 yaş üzeri kişilerin güneş ışınları ve deri kanseri hakkında bilgi
düzeylerinin ve güneş ışınlarından korunma durumlarının değerlendirilmesi
amaçlanmıştır.

Araştırmada
uygun örnekleme yöntemi ile 684 kişiye ulaşılması hedeflenmiştir, 695 kişiye
ulaşılmıştır.

Katılımcılar  deri rengi, deri tipi, vücudunda 5mm’den
büyük asimetrik, düzensiz yapılı nevüs bulunma durumu, hayatı boyunca
hafif  ve şiddetli cilt yanığına maruz kalma
durumu, tatillerde öğle saatlerinde güneşe maruz kalma süresi ve kendini deri
kanseri riski açısından değerlendirme durumuna göre güneş kremi kullanma
durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<0.05).

Çalışmamızdan
elde edilen veriler ışığında katılımcıların güneş ışınları ve deri kanseri
konusundaki bilgilerinin orta-iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Beklendiği gibi
katılımcıların genç, eğitimli ve düzenli bir işte çalışan kesiminin güneş
ışınları ve deri kanseri konusundaki bilgi düzeyleri daha fazladır.

Deri
kanserlerinin gelişiminde en büyük role sahip olan UV ışınlardan korunmada
atılması gereken en önemli adım insanların bilgi düzeylerinin artırılması ve
davranışlarının iyileştirilmesidir.

Anahtar Kelimeler

deri kanseri, güneş ışınları, güneşten korunma, farkındalık

Kaynakça

• Uslu M. , Karaman G. , Şavk E. , Şendur N.; Adnan Menderes Üniversitesi Hekimlerinin Deri Kanserleri Ve Güneşin Etkileri Konusundaki Bilgi Düzeyleri İle Güneşten Korunma Davranışlarının Değerlendirilmesi; ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2006; 7(1) : 5 - 10.
• Uysal A., Özsoy SA.ve Ergül Ş.; Öğrencilerin Cilt Kanseri Risklerinin Ve Güneş Işınlarından Korunmaya Yönelik Uygulamalarının Değerlendirilmesi; Ege Tıp Dergisi 2004; 43(2) : 95 – 99.
• Turan-Haktanur N., Yazıcı S.; Çocuk Dergisi 2008; 8(3):160-165.
• Dobbinson SJ., Wakefield M., Jamsen KM.; Weekend Sun Protection and Sunburn in Australia Trends (1987–2002) and Association with SunSmart Television Advertising; Am J Prev Med 2008;34(2):94-101.
• Hawkes AL., Hamilton K., White KM., Young R.; A Randomised Controlled Trial Of A Theory-Based İntervention To İmprove Sun Protective Behaviour in Adolescents (’you can still be HOT in the shade’): study protocol; Hawkes et al. BMC Cancer 2012; 12:1: https://doi.org/10.1186/1471-2407-12-1 .
• Mahler HIM, Kulik JA., Gerrard M., Gibbons FX.; Effects Of Upward And Downward Social Comparison İnformationon The Efficacy of An Appearance-Based Sun Protectionintervention: A Randomized, Controlled Experiment ; J Behav Med 2010;33 : 496–507.
• MacKie RM. Awareness, Knowledge And Attiudes To Basal Cell Carcinoma And Actinic Keratoses Among The General Public Within Europe. J Eur Acad Dermatol Venereol 2004;18:552-555.
• İlter N., Öztaş MÖ., Adışen E., Gürer MA., Keseroğlu Ö., Ünal S.; Ankarada Bir Alışveriş Merkezinde Yapılan Nevüs Taramasında Popülasyonun Güneşten Korunma Alışkanlıkları ve Melanositik Nevüslerin Değerlendirilmesi 2009; 43:155-159.
• Hall HI, May DS, Lew RA, Koh HK, Nadel M; Sun Protection Behaviors of the U.S. White Population; Preventive Medicine 1997; 26: 401–407.
• Lowe JB, McDermott LJ, Stanton WR, et al.; Beahvior of Caregivers To Protect Their Infants From Exprosure To The Sun In Queesland, Australia; Health Educ Res Oxford University 2002; 17:405-414.
• Hall HI, Jorgensen CM, McDavid K, Kraft JM, Breslow R.; Protection From Sun Exposure in US White Children Ages 6 Months To 11 Years; Public Health Rep 2001; 116:351-361.
• Weinstock M., rossi J, Retiring C.A., Maddock J.A., Cottrill S.D.; Sun Protectıon Behavıors And Stages Of Change For The Prımary Preventıon Of Skın Cancers Among Beachgoers In Southeastern New England; Ann Behav Med 2000, 22(4):286-293.
• Glanz K., Health Behavior and Health Education 2008.
• Durusu-Tanrıöver M, Yıldırım H H , Demiray-Ready F.N & et al. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması (1.Baskı), Sağlık-Sen Yayınları-25 Ankara (2014). Retrieved July 31, 2017: http://www.sagliksen.org.tr/cdn/uploads/gallery/pdf/8dcec50aa18c21cdaf86a2b33001a409.pdf .