2018-2020 Yılları Arasında Türkiye’de Yayımlanan Çocuk Kitaplarının İncelenmesi

Yıl 2023, , 172 - 196, 29.12.2023

Şerife Bakırcı , Derya Yıldız

https://doi.org/10.47935/ceded.1364041

Öz

Kitaplar çocuğun hayal dünyasını geliştiren en önemli araçlardır. Bu bakımdan çocuk kitaplarının ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekir. Böylece çocuğa görelik ilkesinin dikkate alındığı nitelikli kitaplarla çocuklar buluşturulabilir. Bu çalışmada, Türkiye’de en çok çocuk kitabı yayımlayan yayınevlerinden olan YKY, Tudem, Timaş, İş Bankası ve Hep Kitap yayınevlerinin 2018-2020 yılları arasında 5 ve 8. sınıf seviyesindeki çocuklar için yayımladıkları kitapların; sayısı, çeviri-telif olma durumu, baskı sayısı, boyutu, sayfa sayısı, çevirisinin yapıldığı ülke, çevirmeni, çizeri, türü ve teması bakımından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi uygulanmıştır. Araştırmada tarama modeliyle toplamda 600 kitap taranmış ve veriler doküman incelemesiyle betimsel analiz kullanılarak tablolaştırılmıştır. Çalışmada; yayınevlerinin 10-11 yaş grubundaki çocuklar için daha fazla sayıda kitap yayımladıkları; yayımlanan kitaplardan bazılarının yayınevleri tarafından hem 5 hem 8. sınıf öğrencileri için önerildiği, yayınevlerinin telif eserden daha çok sayıda çeviri kitap yayımladıkları, çeviri kitapların en çok Birleşik Krallık’taki yazarlara ait olduğu, en fazla roman türünde eserlerin yayımlandığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, çocuk kitapları, yayınevi, iç-dış yapı özellikleri, durum çalışması.

Etik Beyan

Çalışma doküman incelemesi olduğu için etik kurul belgesi alınmamıştır.

Examinatıon Of Children's Books Published In Turkey Between 2018-2020

Öz

Books are the most important tools that develop a child's imagination. In this respect, children's books should be evaluated in detail. Thus, children can be brought together with quality books in which the principle of appropriateness to the child is taken into account. In this study, the books published by YKY, Tudem, Timaş, İş Bankası and Hep Kitap publishing houses, which are among the publishers that publish the most children's books in Turkey, for children at the 5th and 8th grade levels between 2018-2020; number, translation-copyright status, number of editions, size, number of pages, country of translation, translator, illustrator, genre and theme. In the study, document analysis, one of the qualitative research methods, was applied. In the research, a total of 600 books were scanned with the scanning model and the data were tabulated using document analysis and descriptive analysis. In the study; publishing houses publish more books for children aged 10-11; It has been determined that some of the published books are recommended by publishers for both 5th and 8th grade students, that publishers publish more translated books than copyrighted works, that the most translated books belong to authors in the United Kingdom, and that most novels are published.

Anahtar Kelimeler

Children, children, publishing house, interior-exterior structure features, case study

Kaynakça

• Akyüz, M. Y. (2014). Muzaffer İzgü'nün çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Algül, F. N. (2021). Popüler kültürün dayattığı kitapların çocukların değerler önceliği üzerindeki etkisi. Millî Eğitim Dergisi, 50 (229), 205-231. https://doi.org/milliegitim/issue/60215/578644
• Almerico G. M. (2014). Building character through literacy with children’s literature, Research in Higher Education Journal, 26, 10-27. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1055322.pdf
• Arıcı, A. F. (2016). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Pegem Akademi Yay.
• Bakırcı, Ş., Yıldız, D., & Ceran, D. (2021). 2019 Yılında Yayımlanan Çocuk Kitapları Üzerine Bir İnceleme. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (46), 153-176.
• Batmaz, Ö. (2020). Çocuk edebiyatı eserlerinin estetik ölçütler bakımından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Baykan, A. (2005). Sosyal- kültürel faktörlerin çevirideki rolü, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 14, 177-197. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61791/924054
• Berry, T.S. (1999). A content analysis of the contemporary portrayal of African Americans in children’s Picture book [Master's thesis]. Chapel Hill, North Carolina.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Cevher, N. (2015). Ankara’daki halk kütüphanesi çocuk bölümlerinin çocukların okuma alışkanlığındaki rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Ciecierski, L., Nageldinger, J., Bintz, W. P., ve Moore, S. D. (2017). New Perspectives on Picture Books. Athens Journal of Education, 4(2), 123-136.
• Çifci, M. ve Ulutaş M. (2017). İlköğretim 100 Temel Eser listesindeki kitapların hedef kitlenin düzeyine uygunluğu. Turkish Studies, 12(18), 235-270. Doi: 10.7827/TurkishStudies.12149
• Çocuk Vakfı. (2006). Türkiye’nin okuma alışkanlığı karnesi. Çocuk Vakfı Yay.
• Dedeoğlu Orhun, B. (2019). Çocuk edebiyatında estetik ölçütlerinin belirlenmesi ve bir çocuk edebiyatı kitabının estetik ölçütler açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27. https://doi.org/download/article-file/161002
• Dilidüzgün, S. (2003). Çağdaş çocuk yazını. Morpa Kültür Yay.
• Dündar, N. (2019). Ortaokul öğrenci velilerinin çocuk edebiyatına yönelik farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısında incelenmesi [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Erdal, K. (2008). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitapları. Millî Eğitim Dergisi. 178, 156-165.
• Erkmen, N. (2017). Çocuk kütüphanelerinde en çok okunan çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri bağlamında incelenmesi (Ankara ili örneği) [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Erten, A. (2014). Çeviri çocuk edebiyatının temel sorunları ve çözüm önerileri. Türk Dili Dergisi, 107(756), 675-681. https://doi.org/wp-content/uploads/2015/01/354.pdf
• Gönen, M. (2017). Çocuk edebiyatı yazarı ve çizeri olarak Feridun Oral’ın çocuk edebiyatımızdaki yeri ve eğitsel değerler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. & Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 205-265.
• Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Yay.
• Gündüz, O. & Şimşek T. (2011). Anlama teknikleri 1 uygulamalı okuma eğitimi el kitabı. Ankara: Grafiker Yay.
• Hughes, C. (2014). An ıntroduction to qualitative research, department of sociology, University of Warwick.
• İkiz, F. (2017). “Robin Hood” örneği üzerinden çeviri çocuk edebiyatında çevirmen ve yayınevi yaklaşımları [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Karagül, S. (2018). Çocuk edebiyatı ve bibliyoterapi. Çocuk ve Medeniyet, 3(6), 43-55. http://dx.doi.org/57212/807886
• Karakuş, I. Ş. (2006). Çocuk edebiyatı ürünlerinin okuma gelişimine etkisi [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yay.
• Kıymaz, M. S. (2019). Türk çocuk ve gençlik edebiyatında roman: dönemeç romanında kahramanların yaşadığı dönüşümler. Turkish Studies, 4 (12), 625-642. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.22846
• Kleijnen, E., Huysmans, F., Ligtvoet, R. ve Elbers, E. (2017). Effect of a school library on the reading attitude and reading behaviour in Non-Western migrant students. Journal of Librarianship and Information Science, 49(3), 269-286. https://doi.org/10.1177/0961000615622560
• Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: the assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45(3), 214-222.
• Kul, N. (2014). Evrensel bakış açısıyla ülkemizde 1930-2010 yılları arasında basılan resimli çocuk kitapları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Lathey, Gillian. (2006). The translation of children's literature: A reader. Clevedon, Buffalo, Toronto: Multilingual Matters Ltd.
• Lelli, C. M. (2010). Incorporating domestic violence awareness through an undergraduate reading course focused on children’s literature [Yayımlanmamış doktora tezi]. Widener Üniversitesi.
• Levent, G. (2010). Çocuk edebiyatı çevirilerinde karşılaşılan sorunlar [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Maltepe, S. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yeterlilikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 398-412. https://doi.org/50238/ baunsobed/issue 648017
• Mert, O., Albayrak, F. & Serin N. (2013). Çeviri çocuk kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 58-73. https://doi.org/10.16916/aded.16000
• Mills, C. (2016). Ethics and children literature. Claudia Mills (Ed.), Ethics and children literature içinde. (1-41). New York: Routledge.
• Mullan, K. (2010). Families that read: a time-diary anaysis of young people’s and parents’ reading[Abstrct]. Journal of Research in Reading, 33(4), 414-430. https://doi.org/10.1111/j.1467-9817.2010.01438.x
• Nergiz, G. (2019). Anne‐babaların çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yeterlilikleri: Mersin ili örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Oğuzkan, F. (2010). Çocuk edebiyatı (10. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Olness, R. (2007). Using literature to enhance content area instruction: A guide for K-5 teachers. Newark, DE: International Reading Association.
• Orhan, M. (2020). TÜBİTAK çocuk kitaplarının çocuk edebiyatı yönünden incelenmesi [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Orhan, M. & Pilav, S. (2021). TÜBİTAK çocuk kitaplarının çocuk edebiyatı yönünden incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(1), 371-390. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.872141
• Öncü. M. T. (2018) Türkçeye çevrilen Alman edebiyatına genel bir bakış. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 1, 250-261. https://doi.org/article-file/506466
• Santrock, J. W. (1998). Child development. (8th Edition.) McGrawHill Press.
• Sever, S. (2007). Çocuk ve edebiyat. Kök Yayıncılık.
• Schallert, D. L. (1980). The role of illustrations in reading comprehension. InR. J. Spiro, B. C. Bruce, & W. F. Brewer (Eds.), Theoretical issues in comprehen-sioninstruction (pp. 503–525). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Sonnenschein, S. ve Munsterman, K. (2002). The Influence of Home Based Reading Intraction on 5 Year Old Reading Motivation and Early Literacy Development. Early Childhood Research Quarterly, 17, 318-337. https://doi.org/10.1016/S0885-2006(02)00167-9
• Stebler, M. Z. (2018). Yaş gruplarına göre çocuk kitapları. T. Şimşek (Ed.) Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı içinde (ss. 129-142). Grafiker Yay.
• Steiner, F.S. (2008).Teaching About Peace Through Children’s Literature. Journal of Peace Education and Social Justice, 2 (2), 229-244.
• Şahbaz, M. (2016). Çeviri çocuk edebiyatı ürünlerindeki kültürel ögeler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Şenol, F. B., Yükselen, A., Üstündağ, A. & Ay, A. (2017). 7-12 yaş çocuklarına yönelik çocuk kitapların içerik, resimleme ve fiziksel özellik açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 55, 441-456. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS6965
• Şirin, M. R. (2000). 99 soruda çocuk edebiyatı. Çocuk Vakfı Yayınları.
• Şirin, M. R. (2016). Edebiyat ve çocuk edebiyatı, edebiyatın amacı ve işlevi. Türk Dili Dergisi, CX(780), 12-31.
• Temir, A. (2019). Dijital çocuk yayınlarının çocukların öğrenmesi üzerinde etkileri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Trim, M. (2004). Growing and knowing a selection guide for children literature. München: Die Deutsche Bibliothek.
• Türk Dil Kurumu (2022, 21 Şubat). Güncel Türkçe sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Tür, G. ve Turla, A. (2005). Çocuk, edebiyat ve kitap. Yapa yayıncılık.
• Ungan, S. ve Demir, E. (2016). Günümüz çocuk edebiyatı yazarları ve eserleri üzerine bir inceleme. Türkiye Eğitim Dergisi, 1(1), 40-65. https://doi.org/download/article-file/315588
• Varışoğlu, B. ve Tuzcuoğlu Aksin, Ş. H. (2019). Andrew Clements'in Bunun Adı Findel adlı çocuk edebiyatı eserinin çocuğa görelik açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 639-656. DOI: 10.29000/rumelide.619651
• Waldmann, Günter. (1999). Produktiver Umgang mit Literatur im Unterricht, Hohengehren, Schneider Verl.
• Whitten, C., Labby, S. ve Sullivan, S. L. (2016). The impact of pleasure reading on academic success. The Journal of Multidisciplinary Graduate Research, 2(4), 48- 64.
• Wolf, S. (2004). Interpreting literature with children. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2003). Çocuk edebiyatı. Akçağ Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D. (2016). Popüler çeviri çocuk romanlarının içerik bakımından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (36), 435-466. https://doi.org/10.21497/sefad.285287
• Yıldız, D. ve Karaca, Ş. (2020). Çocuk dergileri üzerine bir inceleme. Journal of Language Education and Research, 6(2), 455-477. https://doi.org/10.31464/jlere.719097
• Yüksel, B. (2020). Çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından Behiç Ak’ın kitaplarında görsel tasarım, değerler ve metin ilişkileri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.