Türkçe Öğretiminde Çocuk Edebiyatı Yapıtlarının Kullanımı: Eğitim Durumu Örneği

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 67 - 88, 14.06.2020

Nülifer Karadağ

Öz

Türkçe öğretimi; dili doğru ve bilinçli kullanan, dile karşı duyarlı, duygu ve düşüncelerini yerli yerinde ve düzgün ifade edebilen, sorgulama ve eleştirel düşünme becerisine sahip bireyler yetiştirme amaçları taşımaktadır. Bu amaçların gerçekleşebilmesi için Türkçe öğretiminde kullanılacak temel araç metindir. Bu metinlerin çocuk gerçekliğine göre hazırlanmış olması önemlidir. Çünkü çocuğun gelişimsel özelliklerine uygun olmayan, onun ilgi ve isteklerini dikkate almayan metinlerin çocuk tarafından sevilmesi ve okunması beklenemez. Türkçe ders kitaplarında yer alan; doğrudan bilgi aktaran, kısaltılmış, öğrencinin gelişim düzeyini dikkate almayan, otoriter bir tutum sergileyerek okurun etkin katılımına izin vermeyen ve sayıca fazla olan metinlerle bu amaçları gerçekleştirmek olanaklı olmayabilir. Bu metinleri yetiştirebilme kaygısıyla hazırlanmış özensiz metin sonu çalışmaları da amaçlanan hedeflere ulaşmaya engel olabilir. Bu engellerin önüne geçebilmek amacıyla Türkçe öğretiminde yazınsal niteliği olan çocuk edebiyatı yapıtlarından yararlanılması gerekir. Çalışmada ele alınan görsel, dilsel ve işitsel uyaranlar ayrı ayrı betimlenerek yan yana getirildiği için tarama modellerinden tekil tarama modeli kullanılmıştır. Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatı yapıtlarından nasıl yararlanılabileceğini ortaya koymak amacıyla hazırlanmış bu eğitim durumunun, öğrenciler, öğretmenler ve öğretmen adayları için yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretimi, Çocuk Edebiyatı Yapıtları, , Eğitim Durumu

Kaynakça

• Ak, B. (2019). Yaşasın Ç Harfi Kardeşliği. İstanbul: Günışığı Kitaplığı Yayıncılık.
• Aslan, C. ve Güneyli, A. (2008). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen Adaylarının Öğretim Ortamlarında Karşılaştıkları Sorunlara Yönelik Görüşleri. A. İnce ve V. Sultanzade (Ed.) I. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu Bildirileri içinde (s.85-108). Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa, K.K.T.C.
• Aslan, C. (2010). Düşünme Becerilerini Geliştirici Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamları-Bir Eğitim Durumu Örneği-. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, (24), 127-152.
• Aslan, C. (2017). Örnek Durumlarıyla Türkçe- Türk Dili ve Edebiyat Öğretmeni. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çelik, T. (2013). Dil ve Edebiyat Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (1996). Genel öğretim yöntemleri. Ankara: Usem Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2003). İletişim Odaklı Türkçe Derslerinde Çocuk Kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını-Yazın Eğitimine Atılan İlk adım. Ankara: Tudem Yayıncılık.
• Duran, K. (2019). Behiç Ak’ın “Yaşasın Ç Harfi Kardeşliği” Adlı Çocuk Romanının Yapısal ve Eğitsel İlkeler Açısından İncelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7, (1), 334-251.
• Fırat, H. (2008). Çocuk Romanlarında Sosyal Yaşama Yönelik Eğitsel Öğeler. Selçuk Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 20, 87-102.
• Fırat, H. (2012). Çocuk Edebiyatının Türkçe Eğitimindeki Yeri: Biyografi Örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Güz, (29), 44-56.
• Karagöz, B. (2017). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yapıtlarının Temel Özelliklerini Bilme Yeterlikleri. Turkish Studies, 12 (14), 211-230.
• Karagöz, M. (2018). Türk ve Dünya Klasikleriyle Yapılandırılmış Dil ve Edebiyat Öğretimi Tasarısı: Okulöncesinden Yükseköğretime (Bir Eylem Araştırması). Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, ilkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., Hasırcı S. (2016). Türkçe Öğretimi Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri İçin. Ankara: Anı Yayıncılık.
• MEB. (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Ankara. Sever, S. (2001). Öğretim Dili Olarak Türkçenin Sorunları ve Öğretme- Öğrenme Sürecindeki Etkili Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34, (1), 11-22.
• Sever, S. (2006). Türkçe Öğretiminin Çözülemeyen Sorunları. Varlık Dergisi, s: 1189, Ekim, 8-16.
• Sever, S. (2015). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem yayıncılık.
• Sönmez, V. (2007). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Turhan-Ağrelim, H. (2017). Türkçe Öğretiminde Çok Uyaranlı Eğitim Durumları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Yakar, Y. M., Yılmaz, O. ve Arslan, M. A. (2016). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Edebiyat ve Çocuk Edebiyatı Kavramlarına İlişkin Algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 17, 95-105.
• Yılmaz, O. (2016). Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler. T. Şimşek (Ed.), Okulöncesinde Çocuk Edebiyatı ve Medya (ss. 61-108). Ankara: Grafiker yayınları.
• Yılmaz, O. (2018). Okuma Becerisinin Geliştirilmesi. O. Sevim ve Y. Söylemez (Ed.), Okuma Eğitimi (ss. 125-148). Ankara: Nobel Yayıncılık. Yücelşen, N. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan “Düzenlenmiş” ve “Kısaltılmış” Yazınsal Metinlerin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• İnternet Kaynakları • İnternet bağımlılığı ile ilgili görsel https://www.google.com/search?biw=1366&bih=608&tbm=isch&sa=1&ei=pGjyXN7 (Erişim tarihi:02.06.2019) • Tutumlu olma ile ilgili görsel https://www.google.com/search?q=çöpe+atma&tbm=isch&tbs=rimg:CQCBMG Erişim tarihi:02.06.2019) • Su tasarrufu ile ilgili görsel https://www.google.com/search?biw=1366&bih=657&tbm=isch&sa=1&ei=lon5XMjrBcqI1fAPpOouA4&q=su+tasarrufu+ile+ilgili+görseller (Erişim tarihi: 07. 06. 2019) • İnternet bağımlılığı ile ilgili kısa film https://www.youtube.com/watch?v=W5PqBm2lmXs (Erişim tarihi:02.06.2019) Frederic Chopin’in MysteriousForest adlı yapıtı https://www.youtube.com/watch?v=L1F3sHklg9k(Erişim tarihi:02.06.2019)