Ortaokul Çocuk Kitaplarının İçerik Özelliklerine İlişkin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Görüşleri: Dil ve Anlatım, Söz Varlığı

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 121 - 137, 22.12.2021

Fatih Tanrıkulu

https://doi.org/10.47935/ceded.937539

Öz

Bu araştırmada ortaokul çocuk kitaplarındaki “dil ve anlatım, söz varlığı” içerik özelliklerine ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının görüşlerini tespit etmeye odaklanılmıştır. Nitel veri toplama teknikleri ile yürütülen bu araştırmada, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Görüşme formundan elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. İçerik analizinden elde edilen kodlar dil ve anlatım, söz varlığı temaları altında toplanmıştır. Araştırmanın bulgularında, ortaokul seviyesindeki çocuk kitaplarının genelinin dil ve anlatım özellikleri açısından yeterli olduğu, söz varlığını geliştirebilecek zenginlikte söz varlığına sahip olduğu, çok az sayıda çocuk kitabının ise dil ve anlatım açısından niteliksiz olduğu, söz varlığını geliştirebilecek zenginlikte söz varlığına sahip olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk kitapları, çocuk edebiyatı, dil ve anlatım., kelime hazinesi, söz varlığı

Teşekkür

İyi çalışmalr dilerim.

Turkish Teacher Candidates' Opinions on the Content of Secondary School Children's Books: Language and Expression, Vocabulary

Öz

This research focused on determining the opinions of Turkish teacher candidates regarding the content features of "language and expression, vocabulary" in secondary school children's books. In this study, which was conducted with qualitative data collection techniques, semi-structured interview technique was used. The data of the research were obtained with a semi-structured interview form. The data obtained from the interview form were analyzed by content analysis method. The codes obtained from the content analysis were gathered under the themes of language and expression, vocabulary. In the findings of the research, it was seen that the children's books at secondary school level were generally sufficient in terms of language and expression features, they had a rich vocabulary to develop vocabulary, very few children's books were unqualified in terms of language and expression and were not qualified to develop vocabulary.

Anahtar Kelimeler

Children, children, vocabulary, vocabulary, language and expression.

Kaynakça

• Barın, E. (2003). Yabancılara Türkçenin öğretiminde temel söz varlığının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 311-317.
• Baş, B. (2011). Söz varlığı ile ilgili çalışmalarda kullanılacak ölçütler. Türklük Bilimi Araştırmaları, (29), 27-61.
• Baş, B. (2010). Söz varlığının oluşumu ve gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 137-159.
• Baş, B. ve Karadağ, Ö. (2012). Söz varlığı üzerine yurt dışında ve Türkiye’de yapılan temel araştırmalar. Millî Eğitim, 41(193), 81-105.
• Bayraktar, V. ve Ersoy, Ö. (2018). Çocukların devam ettikleri okul türüne göre annelerin çocuk kitapları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1222-1234.
• Bulut, P. ve Kuşdemir, Y. (2013). TÜBİTAK tarafından yayınlanan çocuk kitaplarının içerik özelliklerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(12), 215-226.
• Byrnes, J. P., & Wasik, B. A. (2019). Language and literacy development: What educators need to know. Guilford Publications.
• Büyüköztürk, S., Çakmak, K., Akgün, O. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ceprano, M. (2010). Examining the benefits of ınteractive read-alouds on young children's vocabulary development: Preservice teachers as researchers. Journal of Inquiry and Action in Education, 3(2), 1-14.
• Christ, T., Wang, X. C., & Chiu, M. M. (2011). Using story dictation to support young children's vocabulary development: Outcomes and process. Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 30-41.
• Çiftçi, F. (2013). Çocuk edebiyatında yaş gruplarına göre kitaplar ve özellikleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 125-137.
• Demir, C. (2016). Türkçe eğitim-öğretim programları ve kişisel söz varlığı. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 141-161.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27.
• Dickinson, D. K., & Smith, M. W. (1994). Long-term effects of preschool teachers' book readings on low-income children's vocabulary and story comprehension. Reading Research Quarterly, 29(2), 104-122.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri yaklaşım, yöntem ve teknikler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Enginün, İ. (2006). Çocuk edebiyatı ve çocuk kitapları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 213-222.
• Göçer, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Electronic Turkish Studies, 4(4), 1025-1055.
• Gönen, M. ve Aydos, E. H. (2013). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve fiziki özelliklerinin incelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1).
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 250-265.
• Gönen, M., Uludağ, G., Tanrıbuyurdu, E. F. ve Tüfekçi, E. (2014). 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, (29-1).
• Guo, Y., Wang, S., Hall, A. H., Breit-Smith, A., & Busch, J. (2016). The effects of science instruction on young children’s vocabulary learning: A research synthesis. Early Childhood Education Journal, 44(4), 359-367.
• Işıtan, S. (2016). Özel amaçla yazılmış çocuk kitapları. Turkish Studies, 11(4), 471-496.
• Jalongo, M. R., & Sobolak, M. J. (2011). Supporting young children’s vocabulary growth: The challenges, the benefits, and evidence-based strategies. Early childhood education journal, 38(6), 421-429.
• Karatay, H. (1998). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.) Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı içinde (s. 77-125), Grafiker Yayınları.
• Koonsanit, K., & Vate-U-Lan, P. (2017). iCreate: 3D Augmented reality painting book for vocabulary learning. In Proceeding of iSTEM-Ed 2017 (pp. 29– 33). Chaingmai: EEAAT.
• Kotaman, H., & Tekin, A. K. (2017). Informational and fictional books young children's book preferences and teachers' perspectives. Early Child Development and Care, 187(3-4), 600-614.
• Körükçü, Ö. (2012). Okulöncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 243-254.
• Larragueta, M., & Ceballos‐Viro, I. (2018). What kind of book? Selecting picture books for vocabulary acquisition. The Reading Teacher, 72(1), 81-87.
• Lüle E. (2007). Yedi farklı çocuk kitabının çocuk yazını ilkelerine uygunluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 17-30.
• MEB (2019). Türkçe Öğretim Programı. Ankara.
• Mert, E. L. (2016). Çocuk edebiyatı eleştirisinin Türkçe öğretmen adaylarının çocuk kitaplarını gelişim düzeylerine göre ayrıştırma becerisine etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1252-1274.
• Onan, B. (2016). Söz varlığı terminolojisi üzerine bir analiz çalışması. Milli Eğitim, 210, 11-29.
• Özkan, N. ve Yılmaz, B. (2001). Çocuk kitaplarında dil sorunu. Bilgi Dünyası, 2(2), 147-168.
• Sénéchal, M., Pagan, S., Lever, R., & Ouellette, G. P. (2008). Relations among the frequency of shared reading and 4-year-old children's vocabulary, morphological and syntax comprehension, and narrative skills. Early Education and Development, 19(1), 27-44.
• TDK (2021). Türk Dil Kurumu Sözlüğü. https://sozluk.gov.tr/
• Temizkan, M. (2011). Türkçe Öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 339-357.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 161-167.
• Temizyürek, F., Şahbaz N. K. ve Gürel, Z. (2016). Çocuk Edebiyatı. Pegem Akademi.
• Türkyılmaz, M. ve Kuş, Z. (2014). İlköğretim 100 temel eserde çocuk hakları. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 39-63.
• Yağcı, Y. (2007). Çocuk ve gençlerin kitaba ulaşmasındaki köprüler. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 62-71.
• Yalçın G. ve Aytaş, G. (2017). Çocuk edebiyatı (9. baskı). Akçağ Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Wilson, P. T., Anderson, R. C., & Fielding, L. G. (1986). Children’s book-reading habits a new criterion for literacy. Book Research Quarterly, 2(3), 72-84.