Gölgenin çizgisi ya da gölgeyi çizgide/n okumak

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 25, 144 - 151, 30.12.2024

Mete Çamdereli

https://doi.org/10.55483/cekmece.1581565

Öz

Çizgi, bir uzama bırakılan imgesel bir izdir. Çeşitli figür ve şekiller aracılığıyla sanat ve iletişim ortamlarının olmazsa olmazıdır. Çizgisel görseller fiziki tasarımlar aracılığıyla uzama yansır; amaçlanmış imge ve simgeleri temsil ve tasvir ederler. Gölge olgusu da çizgisel tasarımlarda çokça kullanılan özerk ya da tamamlayıcı bir imgedir. Bu çalışmada, gölge imgesi çizgisel tasarımlardan okunmaya çalışılacaktır. Çizgi sanatından seçilen sınırlı sayıda ürünü, yapılacak çözümlemelerin inceleme nesnesi olarak belirledik. Bütünceyi oluşturan çizgiler, Hasan Aycın’ın gölge imgesi ile tasarladığı sayısız çizgiden birkaçıyla -rastlantısal olarak seçilmiş on çizgi- sınırlanmış ve söylem çözümlemesine tabi tutulmuştur. Bunu yapmaktaki amaç, çizgilerdeki gölgelerin imgesel iz ve izleklerini anlamak/anlamlamaktan ibarettir. Çözümlemeler sonucunda, tutsaklık ya da kımıltısızlıktan bilgelik ya da varoluşa, oradan nefs, sadakat ve mücadeleye dek çeşitli imgelere erişildi. Bütün bu imgeleri tekil bir imgeye indirmenin ya da tikel izlekler halinde kategorize etmenin imkansızlığı belirlenmiş oldu, ama aynı zamanda sanatçının gölge imgesini sürdürülebilir standart bir imge olarak tasarlamadığı da saptanmış oldu.

Anahtar Kelimeler

çizgi, çizgi sanatı, gölge, gölge imgesi, saf kavrayış

Kaynakça

• Burhanettin Tatar, “Bir Ara/Yeni Mekân Düşünürü: Fazlur Rahman”, Eskiyeni Dergisi, Sayı 50, Eylül 2023.
• Gökhan Özcan, “Hakikat mürekkebinde demlenen kalem”, Yeni Şafak Gazetesi, 15.01.2024.
• Hasan Aycın (ile görüşme), 12 Ocak 2024.
• Gazzali, Nur Metafiziği Mişkat’ül-Envar, çev. Asım Cüneyt Köksal, İstanbul, Ketebe Yay., 2023.
• Merve Akbaş, “Çizerek düşünen sanatçı: Hasan Aycın”, Yeni Şafak gazetesi, 26.03.2023.
• Mete Çamdereli, “Çizgisel görsel olarak bir imza: Hanzala”, Reklamın Görme Dediği içinde, İstanbul, Avrupa Yakası Yay., 2013.
• Süleyman Çelebi, Mevlid, haz. Necla Pekolcay, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2018
• Türkçe sözlük, https://sozluk.gov.tr/