Aytül Akal'ın Romanlarında Saygı Değeri

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 47 - 56, 27.05.2019

Mehmet Özdemir , Berra Akıncı

Öz

Türkiye’de son yıllarda çocuğa ve
çocuk edebiyatına verilen önemin artması bu alanda eser veren yazarların da
çoğalmasını sağlamıştır. Aytül Akal da çocuklar ve ilk gençlik dönemi için
yazan az sayıdaki yazardan biridir. Eserlerinde edebi zevkten ödün vermeden
değerler eğitimine yer vermeyi başarmış yazarlarımızdandır. Yazarın toplumsal
sorunları iyi analiz etmesi ve çözümler önermesi kendisini seçmemizin sebeplerindendir.
Bu çalışmada Aytül Akal’ın, seçili romanlarında “saygı” değerinin tespit
edilerek saygı değerinin öneminin vurgulanması amaçlanmıştır. Çalışmamız, Süper
Gazeteciler 1,Süper Gazeteciler 2-Parktaki Esrar, Süper Gazeteciler 3-Likörlü
Çikolata, Süper Gazeteciler 4-Belalı Davetiye, Zombili Mombili Roman isimli
romanlarla sınırlı olup nitel araştırma yaklaşımında tarama modeli ile
oluşturulmuş ve çalışma bulguları doküman analizi ile toplanmıştır. Elde edilen
veriler içerik analizi ile ortaya konmuştur. 
Bu romanlarda saygı değeri ile ilgili elde edilen sonuçların başında
“diğer insanların kişiliklerine değer verme” daha sonra da sırasıyla “muhatabının
konumunu, özelliklerini ve durumunu gözetme”, “alçakgönüllülük”, “başkalarının
kendisine davranılmasını istediği şekilde davranma” tutumları gelmektedir.
İncelenen romanlarda ana karakter olan bütün çocukların kendi kişiliklerine ve
diğer insanlara saygılı çocuklar oldukları tespit edilmiştir. İnsan
ilişkilerinde samimiyeti önemserler. Çocuklar başkalarının mahremiyet alanına
girmemeye dikkat ettiği görülmektedir. Çevrelerindeki insanları
sınıflandırmadan sadece insani taraflarını gözeterek muhatap aldıkları
gözlemlenmiştir.  Karşılaştıkları
olaylarda şartlar ne olursa olsun saygılı davranmaktan vazgeçmezler. Yaşlılara,
engellilere, kendilerinden büyüklere daima saygılı olmuşlardır. İş ahlakına sahip olma değeri de vurgulanmıştır. Saygısız davranan
çocukların roman sonunda mutlaka pişman olup derslerini aldıkları görülmüştür.
Kitaplarda saygı değeri ile ilgili
yaşanan problemlerin toplumumuzun genelinde yaşanıyor olması yazarın toplumdan
kopuk olmadığını ve eserlerinde çocukları hayata hazırladığını göstermektedir.
Aytül Akal’ın incelememize konu olan eserleri
çocukları hayata hazırlamaktadır. İncelenen romanlarda yer alan değerler, Türk
Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları ve İlköğretim derslerinin öğretim
programları aracılığıyla verilmek istenen değerler ile de örtüşmektedir. Çalışmamız,
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının son yayınladığı müfredatta değişiklik ve
yenileme programında belirlenen “saygı” kök değeri ve bu değerle ilgili
belirlenen tutumlar baz alınmıştır (MEB, 2017: 24).

Anahtar Kelimeler

Aytül Akal, Değerler Eğitimi, Romanlar, Saygı

Kaynakça

• Adıgüzel Ömer, H. (1999). Aytül Akal’ın Çocuk kitaplarına iç ve dış yapı açısından bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakultesi dergisi, 32(1), 139-144.Akal, Aytül. (2016). Süper Gazeteciler 1. Ankara: Tudem Yayınları.Akal, Aytül. (2016). Süper Gazeteciler 2-Parktaki Esrar. Ankara: Tudem Yayınları.Akal, Aytül. (2016). Süper Gazeteciler 3-Likörlü Çikolata. Ankara: Tudem Yayınları.Akal, Aytül. (2016). Süper Gazeteciler 4-Belalı Davetiye. Ankara: Tudem Yayınları.Akal, Aytül. (2016). Zombili Mombili Roman. İstanbul: Redhouse Kids.Çakmak, M. (Edt.) (2017). İş Ahlakı ve Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem..Demircioğlu, İ. ve Tokdemir M. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi amaç işlev ve içerik. Değerler eğitimi dergisi, 6(15), 69-88.Demirel, Ş. (2011). Edebi Metinlerde Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Doğan, İ. (1995). Sosyoloji. Ankara: Sistem Yayınları.Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2017). Yayım Tarihi: 18.07.2017.Sel, B. ve Sözer Akif, M. (2015). Dewey’e Göre Ahlak ve Değer Eğitimi: Faydacı Ahlaka Eleştiriler. Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. 16-18 Nisan 2015. Bartın. ss.173-187.Sever, S. (2015). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayınları.Şimşek, T. (2016). Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları.Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.Uğurlu, S. (2010). Çocuk Edebiyatı Eleştirisi. İnternational periodicol fort the languages, literature and history of turkish or turkic volume, 5(3).