Çocuk Edebiyatı Yapıtlarının Çocuğa Göre Olmasını Sağlayan Başat Bir Değişken: Eğitsel Özellikler

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 11, 27.05.2019

Erkan Çer

Öz

Bu çalışmada, çocuk
edebiyatı yapıtlarının çocuğa göre olmasını sağlayan başat bir değişken olarak
eğitsel özellikler üzerinde durulmakta, eğitsel özelliklerin ne olduğu, çocuk
edebiyatı yapıtları üzerindeki önemi belirtilmekte ve eğitsel özellikler üzerinden
bir tartışma yürütülmektedir. Bu
doğrultuda, bu çalışmada şu sorulara yanıt verilmeye çalışılmıştır: Çocuk
kitaplarının temel amacı öğretme ve belletme midir? Çocuk kitaplarında öğüt ve
emir olmalı mıdır? Çocuk kitaplarında korku ve kaygı olmamalı mı yoksa başa
çıkılması gereken bir öğe olarak mı yer almalıdır? Çocuk kitaplarında ideolojik
söylemlerin yeri var mıdır? Çocuk kitaplarının cinsiyet ayrımcılığındaki
sorumluluğu nelerdir? Çocuk kitaplarının yaşam gerçekliği ile ilişki nasıl
olmalıdır? Çocuk kitapları geleneksel değerlerin, yaptırımcı yargıların, kuralların,
tek ve değişmez doğruların sözcülüğünü mü yapmalıdır? Çocuk kitaplarında
abartılmış merağın ve aşırı duygusal öğelerin yeri var mıdır? Çocuk
kitaplarında şiddet olmamalı mı yoksa başa çıkılması gereken bir öğe olarak mı
yer almalıdır?

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı yapıtları, çocuğa görelik, eğitsel özellikler

Kaynakça

• Ak, B. (1990). Bana nelere güldüğünü söyleyin, size kim olduğunuzu söyleyeyim? Jale B., Nazan İ., Zehra İ., Şeyda Ö. (Yay. Haz.). Yaratıcı toplum yolunda çağdaş eğitim. (s. 132-145). İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• Anderson, N. A. (2013). Elementary children's literature, infancy through age 13. New York: Pearson Education.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Budak, S. (2005). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Cüceloğlu, D. (2013). İçimizdeki çocuk. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Dayıoğlu, G. (1997). Çocuk kitaplarının ana dili öğretimine etkisi. Didem Güneri Öztaşbaşı (Edt.). Ana Dili Eğitimi ve Çocuk Kitapları Sempozyumu. (s. 24-28). Ankara: Ankara Üniversitesi Tömer Dil Eğitim Merkezi.
• Dilidüzgün, S. (1992). Çocuk edebiyatının bir ustası: Peter Haertling. Hürriyet Gösteri, 134, 62-64.
• Dilidüzgün, S. (1993). Avusturyalı çocuk kitabı yazarı Renate Welsh: Çocukların sorunlarına eleştirel bir yaklaşım. Milliyet Sanat, 313(1), 39-40.
• Dilidüzgün, S. (1994). Çağdaş çocuk ve gençlik kitaplarından bir kesit. Jale B., Nazan İ., Zehra İ., Şeyda Ö. (Yay. Haz.). Çağdaş eğitimde sanat. (s. 132-145). İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2003). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2004). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Direk, N. (1990). Sosyal bilimlerde eğitim sorunları. J. Baysal, N İpşiroğlu, Z. İpşiroğlu, Ş. Ozil (Edt). Yaratıcı toplum yolunda çağdaş eğitim. (s. 122-134). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Ekşi, A. (1995). Türkiye'de dinsel yayınlar. Jale B., Nazan İ., Şeyda Ö., Zehra İ. (Yayın Kurulu). Çağdaş kültürümüz olgular - sorunlar. (s. 265-291). İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• Erdoğan, F. (1997). Kitaplar ve çocuklar. Didem Güneri Öztaşbaşı (Edt.). Ana Dili Eğitimi ve Çocuk Kitapları Sempozyumu. (s. 53-56). Ankara: Ankara Üniversitesi Tömer Dil Eğitim Merkezi.
• İpşiroğlu, Z. (1990). Okumayı öğretme. Jale B., Nazan İ., Zehra İ., Şeyda Ö. (Yay. Haz.). Yaratıcı toplum yolunda çağdaş eğitim. İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• İpşiroğlu, Z. (1991). Köktendinci çocuk yazınına eleştirel bir yaklaşım. Jale B., Nazan İ., Şeyda Ö., Zehra İ. (Yayın Kurulu). Çağdaş kültürümüz olgular - sorunlar. (s. 293-309). İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• İpşiroğlu, Z. (1992). Nasıl bir çocuk edebiyatı? Milliyet Sanat, 301, 26-27.
• İpşiroğlu, Z. (1994). Okuma sevgisi nasıl kazandırılır? Jale B., Nazan İ., Zehra İ., Şeyda Ö. (Yay. Haz.). Çağdaş eğitimde sanat. İstanbul: Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları.
• Köksal, Ü. (1997). Çocuk tiyatrosunun özellikleri ve tiyatro dili. Didem Güneri Öztaşbaşı (Edt.). Ana Dili Eğitimi ve Çocuk Kitapları Sempozyumu. (s. 43-50). Ankara: Ankara Üniversitesi Tömer Dil Eğitim Merkezi.
• Kutlu, A. (1995). Eğitim ve çocuk yazını. Varlık, 1058, 7-9.
• Macionis, J. J. (2001). Sociology. Upper Saddle River, New Jersey: Practice Hall.
• Mert, N. (1975). Türkiye'de çocuk edebiyatı. Çocuk Eğitimi ve Edebiyatı, 45, 8-11.
• Sawyer, W. E. (2012). Growing up with literature. Abbany: Wadsworth.
• Sever, S. (2002). Çocuk kitaplarına yansıtılan şiddet: “Milli Eğitim Temel Yasası ve Çocuk Haklarına Dair Sözleşme” bağlamında bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 25-37.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Shelby, A. W. (2004). Interpreting literature with children. London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatı kültürü. Okuma alışkanlığı ve medya sarmalı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Uçan, H. (2005). Çocuk kadar saf, temiz olabilmek/kalabilmek. Hece, 104-105.
• Yörükoğlu, A. (2010). Çocuk ruh sağlığı. Çocuğun kişilik gelişimi eğitimi ve ruhsal sorunları. İstanbul: Özgür Yayınları.