NARDANİYE HANIM MASALI'NI PSİKANALİTİK HALK BİLİMİ KURAMI ÇERÇEVESİNDE İNCELEME DENEMESİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 57 - 66, 04.11.2019

Elçin Yayla

Öz

Türk masallarının içinde ya olağanüstü canlılar olan devler, periler,
cinler, ya dostluklarıyla insanların yardımına koşan hayvanlar, ya da ayın on
dördü kadar güzel bir kızla onu alt etmek isteyen bir düşman ve o ayın on dördü
kadar güzel kıza âşık yakışıklı şehzade vardır. Padişahların, şehzadelerin,
güzel kızların, peri kızlarının, kısacası masal kahramanının yolculuğu vardır.
Zorluklar ve sınanmalarla dolu bu yolculuğun başarıyla tamamlanması kahramanı
olgunlaştırır.  Kahramanın başından geçen
olaylar aslında o masalın anlatıldığı toplumun bilinçaltında yatan olayları ve
tabuları işaret etmektedir. Bu makalede Bir Türk masalı olan ve Pertev Naili
Boratav'ın Kars'tan derlemiş olduğu Nardaniye Hanım Masalı Freud ve takipçilerinin
benimsemiş oldukları Psikanalitik kurama göre incelenecektir. Freud’un psikanalitik
kuramı halkbilimi çalışmaları içerisinde yer edinmiş ve halk bilimi ürünleri
psikanalitik halk bilimi kuramları ışığında da okunmaya başlamıştır. Bu kuram
diğer halkbilimi kuramlarına göre kişilik gelişimine daha fazla önem veren bir
kuramdır. Bir halk bilimi ürününün yaratıcısının, deneyimleri ve kişilik
özellikleri ortaya konan eser üzerinden okunmaktadır. Rüyalarda ve mitlerde
olduğu gibi masallarda da simgesel dil bulunmaktadır. Masalın seyrinde
olağanüstülükler içerisinde normal görülen nesneler ve simgelerin altında yatan
psikolojik anlamlar vardır. Masalda bulunan ağaç, dere, kamış, altın tabut,
testi, yılan, kamış vs gibi metaforlar simgeledikleri anlamlar doğrultusunda
psikanalitik bir okumayı olanaklı kılmıştır. Yapılan bu çalışmanın amacı da
halkın kolektif bilinçaltını yansıtan halk bilimi ürünlerinden biri olan
masallarda cinsel simgelerin nasıl kullanıldığı ve Freud'un kuramının Türk
masallarından biri olan Nardaniye Hanım Masalı'na uygulanabilirliğini ölçmeye
çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

halk bilimi, folklor

Proje Numarası

RESS2019-77

Kaynakça

• KAYNAKLARAbraham,. K. (2017). Rüyalar ve Mitler. Çev.Emine Nur Gökçe. Pinhan Yayıncılık. İstanbul. Berne. E. (1988). Herkes İçin Psikiyatri ve Psikoanaliz Rehberi. Çev. Emre Kapkın, Yaprak Yayınları. İstanbul.Boratav. P. N. (1992). Zaman Zaman İçinde. Adam Yayınları. İstanbul.Craib. I. (2004). Psikanaliz Nedir. Çev. Ali Kılıçlıoğlu. Say Yayınları. İstanbul.Çobanoğlu. Ö.. (2008). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Akçağ Yayınları. Ankara.Dorson. M. R. (2011). “Psikoanalitik Kuram.” Günümüz Folklor Kuramları. Çev. Selcan Gürçayır ve Yeliz Özay. Geleneksel Yayıncılık. Ankara.Ekici. M. (2014). “Kuramlar ve Yöntemler.” Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Grafiker Yayınları. Ankara.Freud. S.. (2014). Haz İlkesinin Ötesinde. Çev.Mehmet Ökten. Tutku Yayınevi. Ankara.Fromm. E. (1995). Sevme Sanatı. Çev.Yurdanur Salman. Payel Yayınları. İstanbul.Fromm. E. (2017). Rüyalar Masallar Mitler Sembol Dilinin Çözümlenmesi. Çev. Aydın Arıtan-Kaan H. Ökten. Say Yayınları. İstanbul.Onfray. M. (2011). Bir Putun Alacakaranlığı: Freudvari Bir Masal. Çev. Menekşe Tokyay. Sel Yayıncılık. İstanbul.Özünel. E. Ö. (2017). Masal Mekânında Kadın Olmak. Geleneksel Yayıncılık. Ankara. Smith, P. (2001). Kültürel Kuram. Çev. Selime Güzelsarı ve İbrahim Gündoğdu. Babil Yayınları. İstanbul.