Anooshirvan Miandji’nin Çocuk Kitaplarının Eleştirel Düşünme Becerileri Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 17, 31.12.2022

Şahin Şimşek , Ali Özkan

Öz

Eleştirel düşünme, temelinde düşünmeyi öğrenme olan, soru sormakla, sorulara mantıklı cevaplar aramakla başlayan; neden-sonuç ilişkilerinin farkına varıp sorgulamakla gelişen; genelleme yapmamayı, farklı düşüncelere karşı anlayışlı olabilmeyi gerektiren disiplinli düşünme ile kazanılabilecek bir beceridir. Eleştirel düşünme bireye küçük yaşlardan itibaren öğretilmeye başlanırsa kalıcı bir beceriye dönüşebilir ve kişinin hayatında bir yer edinir. Eleştirel düşünme becerisi, bireyin karşılaştığı problemleri çözmede, kendisi ve toplumla olan ilişkilerini sağlıklı bir zemine oturtmada, çevreyle sağlıklı ilişkiler kurmada etkilidir. Bu çalışmanın amacı Anooshirvan Miandji’nin çocuklar için kaleme aldığı altı adet kitabı eleştirel düşünme becerileri yönünden incelemek, kitaplarda geçen eleştirel düşünmeye yönlendiren ifadeleri tespit etmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş, araştırmanın verileri doküman incelemesi tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak yorumlanmıştır. Anooshirvan Miandji, Oxford Üniversitesinden 2016-2020 yılları arası Bilim Felsefesi, Eleştirel Düşünme, Bilgi Teorisi ve Psikoloji üzerine eğitim almıştır. Yazar, şu anda bir üniversitede Eleştirel Düşünme ve Bilimsel Araştırma Etiği dersleri vermektedir. Araştırmamızın sonuçları, eleştirel düşünme üzerine kendisini yetiştirmiş, eleştirel düşünmeyi öğrenmiş bir yazarın bildiklerini yazdığı kitaplarla okura da öğretmek istediğini, eleştirel düşünme becerisini okuyucusuna da kazandırmak istediğini göstermektedir. İncelenen kitaplarda gerek karakterlerin diyaloglarıyla gerekse yazarın araya girip verdiği bilgilerle okura soru sorma, neden-sonuç ilişkisini kavrayarak akıl yürütme, sorgulama, genelleme yapmama, peşinen kabul etmeme, bir bilgiye körü körüne bağlı olmama, bilimsel araştırma yöntemlerine uygun bir süreci takip ederek, deneyerek bilgiye ulaşma, farklı çözüm yolları deneme, bir doğrunun her devirde ve durumda doğru olmayacağını, doğruların değişen zaman ve şartlarla değişebileceği, ben yanılabilirim demenin önemli olduğu gibi eleştirel düşünme becerisi kazandıracak fikirler yoğun olarak işlenmiştir. Eleştirel düşünme becerisi küçük yaşlarda temeli atılırsa başarılı bir şekilde kazandırılabilecek bir beceri olduğu için bu beceriyi kazandırmak adına eleştirel düşünmeyi kurgu içinde okuyucusuna kavratmayı amaçlayan kitaplar çocuklara okutulmalıdır. Anooshirvan Miandji’nin çocuklar için yazdığı kitaplar eleştirel düşünme becerisi kazandırmak için çocuklara okutulabilir.

Anahtar Kelimeler

Düşünme, Eleştirel düşünme, Eleştirel düşünme becerisi, Çocuk kitapları, Anooshirvan Miandji

Analysis of Anooshirvan Miandji's Children's Books in the Context of Critical Thinking Skills

Öz

Critical thinking is based on learning to think, starting with asking questions and seeking logical answers to questions; Developing by recognizing and questioning cause-effect relationships; It is a skill that can be acquired with disciplined thinking, which requires not making generalizations and being understanding towards different ideas. If critical thinking is taught to the individual from an early age, it can turn into a permanent skill and take a place in one's life. The ability to think critically is effective in solving the problems faced by the individual, in establishing healthy relations with the environment, in establishing his relations with himself and the society on a healthy ground. The aim of this study is to examine the six books written by Anooshirvan Miandji for children in terms of critical thinking skills and to identify the expressions in the books that lead to critical thinking. Qualitative research method was adopted in the study, and the data of the research were obtained by document analysis technique. The obtained data were interpreted using content analysis. Anooshirvan Miandji studied Philosophy of Science, Critical Thinking, Information Theory and Psychology from Oxford University between 2016-2020. The author currently teaches Critical Thinking and Scientific Research Ethics at a university. The results of our research show that an author who has trained himself in critical thinking and learned how to think, wants to teach the reader what he knows with the books he writes, and wants to give the reader the ability to think critically. In the books examined, asking questions to the reader both with the dialogues of the characters and the information given by the author, reasoning by understanding the cause-effect relationship, questioning, not generalizing, not accepting in advance, not being blindly attached to information, following a process suitable for scientific research methods and trying to gain knowledge. Ideas that will provide critical thinking skills such as reaching, trying different solutions, saying that a truth will not be true in every period and situation, that truths can change with changing times and conditions, that I can be wrong, are intensively covered. Since the critical thinking skill is a skill that can be successfully acquired if the foundation is laid at an early age, books that aim to make the reader comprehend critical thinking in fiction should be taught to children in order to gain this skill. The books written by Anooshirvan Miandji for children can be taught to children to gain critical thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Thinking, Critical thinking, Critical thinking skils, Child books, Anooshirvan Miandji

Kaynakça

• Akbıyık, C., Seferoğlu, S. S. (2006). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (32), 90-99.
• Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 7-26.
• Aslan, C. (2017). Örnek eğitim durumlarıyla Türkçe-Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bökeoğlu, O. Ç. ve Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 47-67.
• Creswell, J. C. ( 2017). Nitel araştırmalar için 30 temel beceri. (Çev., Hasan Özcan). Ankara: Anı Yayınları.
• Cüceloğlu, D. (2006). Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakan Akkaş, B. N., Kabataş Memiş, E. (2021). Türkiye’de eleştirel düşünme konusunda gerçekleştirilen tezlerin analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 11 (2), 684-695. DOI: 10.24315/tred.691163
• Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (2005). The sage handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
• Eggen, P. D. (2006). Strategies and models for teachers: Teaching content and thinking skills. Boston: Pearson College Division.
• Erol, S. ve Kara, Ö. T. (2020). Çocuk yazınında eleştirel düşünme becerileri, yeterlikleri ve tutumları üzerine bir inceleme: Küçük Kara Balık örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1125-1135.
• Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57-74.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. TÜBAR-XXXII, 127-146.
• Kanmaz, F. E., Aslan, C. (2022). Eleştirel Düşünme Becerisi Edindirme Bağlamında Çocuk ve Gençlik Kitaplarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 55 (2), 447-483.
• Karadüz, A. (2010). Dil becerileri ve eleştirel düşünme. Turkish Studies, 5/3, 1566-1593.
• Kavut, S. (2020). Carl Gustav Jung: kavramları, kuramları ve düşünce yapısı üzerine bir inceleme. International Journal of Cultural and Social Studies, 6 (2), 681-695.
• Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köksal, N., Çöğmen, S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme ve iletişim becerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 278-296. DOI: 10.9779/pauefd.422244
• Memduhoğlu, H. B., Keleş, E. (2016). Evaluation of the relation between critical-thinkingtendency and problem-solving skills of pre-serviceteachers. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 75-94.
• Milli Eğitim Bakanlığı Komisyon (MEB Komisyon). (2008). Okul öncesi öğretmeni özel alan yeterlikleri. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Ankara: OYEGM.
• Ocak, G., Eğmir, E. (2016). The relationship between pre-service teachers’ critical thinking tendencies and problem solving skills. Participatory Educational Research (PER), Special Issue 2016-II, pp., 33-44.
• Özdemir, N. (2010). Mizah, eleştirel düşünce ve bilgelik: Nasreddin Hoca. Millî Folklor, 22/87, 27-40.
• Özgür, H. (2013). Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Bireysel Yenilikçilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 409-420. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/mersinefd/issue/17383/181632
• Polat, M. (2017). “Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile yaratıcılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Semerci, Ç. (2003). Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 28/127, 64-70.
• Sevinç, A. (2014). Problem Çözme Teknikleri. (Ed. Harmancı, F. M.; Gözübenli, M. ve Alaç, A. E.) Güvenlik sektöründe insan ilişkileri içinde (s. 111-129). Nobel Yayınevi.
• Thompson, C. (2011). Critical thinking across the curriculum: process over output. International Journal of Humanities and Social Science, 1/9, 1-7.