Evaluation of Idioms within the Scope of Basic A1 Level in Teaching Turkish as a Foreign Language

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 52 - 62, 31.12.2022

Bahar İsiguzel , Kübra Çakır

Öz

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Temel A1 Düzeyi Kapsamında Kullanılan Deyimlerin Değerlendirilmesi

Öz

Hedef dilin kültürünü taşıyan deyimler, deyişler, alıntılar ve atasözleri gibi sabit kalıpların, yabancı dil derslerinin içeriklerine ve ders kitaplarına yansıtılması dil öğretiminin yanında kültür öğretimi açısından önemlidir. Kültür öğretimine temel yabancı dil seviyesinden itibaren deyimlerle başlamak, öğrenenlerin hedef dilin kültürünü daha iyi içselleştirmelerine ve daha başarılı öğrenme süreçlerine ulaşmalarına katkı sağlayabilir. Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi, yabancı dil öğretiminde deyimlerin temel düzey için; çok kısıtlı, sınırlı, ezberlenmiş, duruma özgü, basit, kalıplaşmış, günlük, alışılmış, temel, bazı somut durumlara ilişkin, devamlı kullanılan ve kısa deyimler olmaları koşulu ile derslere dâhil edilmelerinin uygun olduğunu önermiştir. Bu çalışma, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel A1 düzeyi kapsamında kullanılan deyimleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi temel alınarak hazırlanmış olan “Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı A1” örneklem olarak seçilerek, mevcut deyimler genel tarama modeli ile tespit edilmiştir. Ders kitabının tanışma, ailemiz, günlük hayat, çevremiz, meslekler, ulaşım, iletişim ve tatil olmak üzere toplam sekiz ünitesinde kullanılmış deyimler belirlenmiş ve konu alanlarına göre değerlendirilmiştir. Ayrıca her konu alanı için temel düzey kapsamına uygun deyim önerileri de sunulmuştur. Çalışmada, deyimlerin temel A1 düzeyi yabancı dil olarak Türkçe derslerine dâhil edilmesinde, ünite konu kapsamlarını temele alan bir yaklaşım izlenerek deyim seçimlerinin daha çok gerçek anlamlı deyimlere ağırlık verilerek her ünite kapsamına özgü olarak çeşitlendirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deyim, yabancı dil, temel A1 düzeyi, kültür

Kaynakça

• Amin, W. (2020). Yabancı dil öğretimi bağlamında Türkçe ve Arapça organ adları içeren deyimlerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Barcın, S. (2018). Türk soylulara Türkçe öğretiminde kültür aktarım aracı olarak atasözleri ve deyimlerin kullanımı: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Altın Köprü Türkçe Öğretimi ders kitabı (B1 seviyesi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(2), 1-16.
• Gün, M., Tanrıkulu, L. ve Türk, A. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında ek çalışma kâğıtları ile deyim öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (23), 49-64.
• Ioannidi, C. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Türkçe-Yunanca insan vücudu ile ilgili deyim ve atasözlerinde dilsel ve kültürel benzerlikler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• İşigüzel, B. (2020). Redewendungen im Tertiärsprachenunterricht: Deutsch als Fremdsprache nach Englisch (DaFnE). Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, Sonderausgabe: 85 Jahre Germanistik in der Türkei,125-142.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kılıç, H. ve Aytan, T. (2019). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Deyimlere Yönelik Bir Uygulama Önerisi. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 2(2), 216-226.
• Kır Cullen, E. (2021). Yaratıcı drama yöntemi ile deyimlerin öğretilmesi; yabancı dil olarak Türkçe dersleri için model sunumu. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4, 81-90.
• Melanlıoğlu, D., Karakuş Tayşi, E. ve Özdemir, B. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karikatür kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 241-256.
• Mutlu, K. (2016). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Benzer Atasözü ve Deyimlerin Önemi ve Polonyalılara Türkçe Öğretiminde Bunların Kullanımı. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 64(2), 245-268.
• Sarıtaş, S. (2012). Türk Kültüründe Yüzle İlgili Deyim ve Atasözleri Üzerine Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 175-181.
• Sinan, A. T. (2008). Deyim kavramı üzerine notlar-I. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 91-98.
• Yılmaz Atagül, Y. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe atasözü ve deyim öğretiminde film ve hikâye tekniklerinin etkililik düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• TDK (Türk Dil Kurumu) Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Erişim Tarihi: 26.10.2022 https://sozluk.gov.tr/
• TELC (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. Almanya: Telc GmbH.
• Yunus Emre Enstitüsü (YEE) (2015). Yedi İklim Türkçe (A1). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık.