Okul Öncesi Popüler Bilim Konulu Hikaye Kitaplarının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 41 - 51, 31.12.2022

S.seda Bapoğlu Dümenci , Emin Demir

Öz

Bu araştırmada, kamu kurum kreşi kütüphanesinde bulunan okul öncesi popüler bilim konulu hikaye kitaplarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme deseninde gerçekleştirilen araştırmada, veri toplama aracı olarak Deniz ve Gönen (2020) tarafından geliştirilen “Resimli Öykü Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek 21 maddeden oluşmakta olup, resimleme ve içerik özellikleri açısından değerlendirmektedir. Kamu kurum kreşindeki kütüphanede, 2008-2021 yılları arasında yer alan okul öncesi popüler bilim konulu hikâye kitaplarının, 3’ü yerli 41’i yabancı yazar tarafından yazılmış olup toplam 44 kitap incelenmiştir.Elde edilen bulgular genel olarak incelendiğinde; 44 kitaptan, 37’sinin yeterli, 6 ‘sının kısmen yeterli, 1 kitap ise yetersiz olarak değerlendirilmiştir. Yabancı yazarların çoğunlukta olduğu ve çeviri kitapların yer aldığı araştırma örnekleminde, okul öncesi dönemde popüler bilim konulu hikâye kitaplarının genel anlamda resimleme ve içerik özelliklerinin yeterli olduğu sonucu elde edilmiştir. Kitap alım sürecinde kurumda bulunan çocuk gelişimciler ve okul öncesi öğretmenleri görev almaktadır. Bu süreçte çocuk gelişimcilerin ve okul öncesi öğretmenlerinin kitapların satın alma sürecinde etkin rol alması, çocukların ulaşabildiği kitapların resimleme ve içerik açısından yeterli kitaplara erişmesine katkı sağladığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk kitapları, bilim kitapları, çocuk gelişimi

Kaynakça

• Aral, N., ve Gürsoy, F. (2000). Kitabın çocuğun gelişiminde yeri ve önemi. 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu: Sorunlar ve Çözüm Yolları. Ankara: AÜ. Eğitim Bilimleri Fakültesi, TÖMER Dil Öğretmen Merkezi Yayınları. 178-186.
• Arıcı, M. ve Tüfekci Akcan, A. (2019). Okul öncesi dönemde anne-çocuk birlikte hikâye kitabı okuma davranışlarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 100-120.
• Bowman, B. T., Donovan, M. S. ve Burns, M. S. (2001). Eager to learn, Washington, DC: National Academy Press.
• Bulut, P. ve Kuşdemir, Y. (2013). TÜBİTAK tarafıdan yayınlanan çocuk kitaplarının içerik özelliklerinin incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 215-226.
• Cengiz, Ş., ve Duran, E. (2017). Okul öncesi dönemine ait hikâye ve masallardaki değerlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(191). 205-233. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.6945
• Chen, M., Ferdig, R., ve Wood, A. (2003). Understanding technology-enhanced storybooks and their roles in teaching and learning: An investigation of electronic storybooks in education. Journal of Literacy and Technology, 3(1), 1-15.
• Cheung, C. S., Monroy, J. A., ve Delany, D. E. (2017). Learning-related values in young children’s storybooks: An investigation in the United States, China, and Mexico. Journal of Cross-Cultural Psychology, 48(4), 532-541.
• Çeçen, M., ve Aydemir, F. (2011). Okul öncesi hikâye kitaplarının okunabilirlik açısından incelenmesi/A Study On Pre-School Story Books In Point Of Readability. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 185-194.
• Dağlıoğlu, H.E., & Çakmak, Ö. Ç. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikâye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 12-27.
• Deniz, A., ve Gönen, M. S. (2020). Resimli öykü kitaplarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 88-116.
• Deniz, A., ve Gönen, M. S. (2021). Kitap okuma etkinliklerinin ve resimli öykü kitaplarının niteliği ile sosyoekonomik açıdan dezavantajlı çocukların dil gelişimleri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1376-1399.
• Devetak I., ve Vogrinc J. (2013), The Criteria for Evaluating the Quality of the Science Textbooks, in Khine M. S. (ed.), Critical Analysis of Science Textbooks: Evaluating Instructional Effectiveness, Dordrecht: Springer, 3–15.
• Doty, D. E., Popplewell, S. R. ve Byers, G. O. (2001). Interactive CD-ROM storybooks and young readers’ reading comprehension. Journal of Research on Technology in Education, 33(4), 375–385.
• Dursunoğlu, H. (2007). Çocuk edebiyatı, (Edit: Ö. Yılar, L. Turan) Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Eroğlu, B., ve Sağlam, H. İ. (2020). Popüler bilim kitapları etkili bir öğretim aracı olarak kullanılabilir mi? Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(3), 656-678.
• French, L. (2004). Science as the center of a coherent, integrated early childhood curriculum. Early Childhood Research Quarterly, 19, 138–149.
• Gelman, R., ve Brenneman, K. (2004). Science learning pathways for young children. Early Childhood Research Quarterly, 19, 150–158.
• Gerde, H. K., Schachter, R. E., ve Wasik, B. A. (2013). Using the scientific method to guide learning: An integrated approach to early childhood curriculum. Early childhood education journal, 41(5), 315-323.
• Gonzalez, J. E., Pollard-Durodola, S., Simmons, D. C., Taylor, A. B., Davis, M. J., Kim, M., ve Simmons, L. (2011). Developing Low-Income Preschoolers’ Social Studies and Science Vocabulary Knowledge through Content-Focused Shared Book Reading. Journal of Research on Educational Effectiveness, 4(1), 25–52.
• Gönen, M. (1993). Anaokulu öğretmenlerinin beş ve altı yaş çocukları için kullandıkları masal ve hikâye kitaplarının niteliklerinin incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 7(2), 83-88.
• Gönen, M. (2005). Dil gelişiminde çocuk kitaplarının rolü. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 62, 35-36.
• Görgü, A. T. (2007). Masalların çocuğun bilişsel ve duyuşsal gelişimine katkısı. S. Sever (Ed.), II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyum Bildiri Kitabı (ss. 537–544). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Greenfield, D., Jirout, J., Dominguez, Greenberg, A., Maier, M., ve Fuccillo, J. (2009). Science in the preschool classroom: A programmatic research agenda to improve science readiness. Early Education & Development, 20, 238–264.
• Grissmer, D., Grimm, K. J., Aiyer, S. M., Murrah, W. M., ve Steele, J. S. (2010). Fine motor skills and early comprehension of the world: Two new school readiness indicators. Developmental Psychology, 46(5). 1008–1017.
• Hirsch, E. D. (2006). Building knowledge: The case for bringing content into the language arts block and for knowledge-rich curriculum core for all children. American Educator, 30(1), 8–18.
• Havise, Ç. G., & Geçgel, H. (2005). Çocuk edebiyatı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Hong, H. (1996). Effects of mathematics learning through children's literature on math achievement and dispositional outcomes. Early childhood research quarterly, 11(4), 477-494.
• Hunt, P.(2011). The Routledge companion to children's literatüre. Rudd, D. (Ed.), The Modern Language Review. London: Modern Humanities Research Association.
• Karaaslan, A., Kangal, S. B., ve Arslan, S. (2018). Okul öncesi dönem resimli çocuk kitaplarında yer alan baba figürünün incelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR), 2(2), 18-31.
• Kılıç, O. (2009). Çeviri yoluyla popüler bilim: Tübitak yayınları örneğinde Türkiye’de popüler bilim alanında çeviri yaklaşımları ve sorunları. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kılıç, Ö., Güleç, H., & Genç, S. Z. (2014). Okul öncesi dönem resimli öykü kitaplarının coğrafi kavramları içermesi yönünden incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 35-52.
• Körükçü, Ö. (2012). Okulöncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 243-254.
• Labuschagne, A. (2003). Qualitative Research-Airy Fairy or Fundamental? The Qualitative Report, 8(1), 100- 103.
• La Paro, K. M. L., Hamre, B. K., Locasale-Crouch, J., Pianta, R. C., Bryant, D., Early, D., ... & Burchinal, M. (2009). Quality in kindergarten classrooms: Observational evidence for the need to increase children's learning opportunities in early education classrooms. Early education and development, 20(4), 657-692.
• Leung, C. B. (2008). Preschoolers’ acquisition of scientific vocabulary through repeated readaloud events, retellings and hands-on science activities. Reading Psychology, 29, 165-193.
• Lin, S.F., Lin, H.S., Lee, L., ve Yore, L.D (2015) Are Science Comics a Good Medium for Science Communication? The Case for Public Learning of Nanotechnology, International Journal of Science Education, 5(3), 276-294.
• MEB, (2013). Çocuk gelişimi ve eğitimi çocuk edebiyatına giriş, Ankara: MEB.
• Morrow, L. M. (2005). Literacy development in the early years: Helping children read and write. Boston: Allyn and Bacon.
• Nag, K. (2001). Need for popular science books. Current Science, 81(1), 10-11.
• National Association for the Education of Young Children. (2009). Developmentally practice in early childhood programs serving children from birth through age 8: A position statement of the National Association for the Education of Young Children. Retrieved from https://www.naeyc.org/resources/pubs/yc.
• Neuman, S. B., ve Wright, T. S. (2010). Promoting language and literacy development for early childhood educators: A mixed-methods study of coursework and coaching. The elementary school journal, 111(1), 63-86.
• Newcombe, N. S., Ambady, N., Eccles, J., Gomez, L., Klahr, D., Linn, M., Miller, K., ve Mix, K. (2009). Psychology’s role in mathematics and science education. American Psychologist, 64(6), 538–550.
• Okyay, O., ve Kandır, A. (2021). The impact of interactive storybook reading programme on scientific vocabulary acquisition by children. Early Child Development and Care, 191(13), 2067-2077.
• Parkinson, J. ve Adendorff, R. (2004). The use of popular science articles in teaching scientific literacy. English for Specific Purposes, 23, 379-396. https://doi.org/10.1016/j.esp.2003.11.005
• Russell, C. K., ve Gregory, D. M. (2003). Evaluation of qualitative research studies. Evidence Based Nursing, 6(2), 36–40.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Soyer, Ç. A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk kitapları: Stereotipler ve kimlikler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(1), 13-27.
• Şirin, M. R. (2016). Edebiyat ve çocuk edebiyatı edebiyatın amacı ve işlevi. Türk Dili Dergisi, CX (780), 12, 31.
• Wright, T. S., ve Neuman, S. B. (2014). Paucity and disparity in kindergarten oral vocabulary instruction. Journal of Literacy Research, 46(3), 330-357.
• Zhou, C., ve Li, S. (2021, May). Application of children Artificial Intelligence science popularization books based on Augmented Reality technology. In 2021 International Symposium on Artificial Intelligence and its Application on Media (ISAIAM) (pp. 22-26). IEEE.