THE RELATİONSHİP BETWEEN NURSES’ SELF-EFFİCACY PERCEPTİONS AND QUEEN BEE SENDROME

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 23 - 30, 30.06.2024

Eda Nur Arslan

Öz

The aim of this study is to determine whether there is a relationship between nurses' self-efficacy perceptions and queen bee syndrome. When the previous researches were examined, it was found that the queen bee syndrome remained as a virgin subject, it was only a thesis subject in health management, and although the relationship between the nursing profession and the queen bee syndrome was examined, no studies examining the relationship between the queen bee syndrome by addressing the self-efficacy perceptions of nurses were found in the literature. In this context, the unique aspect of this research is to contribute to the literature by closing this gap in the literature and determining the relationship between nurses' self-efficacy perceptions and being a queen bee. The research was conducted on female nurses in public institutions in Giresun in the 2023-2024 academic year. The research covers a period of 6 weeks and 376 female nurses working in public institutions were reached by convenience sampling method. The data were subjected to analysis in SPSS 16 program. The research was planned according to the quantitative research model and the data collection tool was determined as the questionnaire technique. It is measured using the “Self-Efficacy Scale” (Schwarzer & Jerusalem, 1997) and the “Queen Bee Scale” (Çelen & Tuna, 2021) adapted from Yeşilay, Schwarzer, and Jerusalem (1997). Yeşilay is measured using the “Self-Efficacy Scale” (Schwarzer & Jerusalem, 1997) adapted from Schwarzer and Jerusalem (1997) and the “Queen Bee Scale” (Çelen & Tuna, 2021). It was developed by Çelen and Tuna (2021) to measure the perceptions of queen bee syndrome on female nurses. Reliability, validity, correlation, t test, ANOVA, regression analysis, comparison and frequency tests were performed to analyze the data obtained. The findings of the study showed that there was a statistically significant negative relationship of 34% between nurses' self-efficacy perceptions and queen bee syndrome. According to the results obtained, it was found that there was a moderate relationship between the two variables. This shows that as nurses' self-efficacy perceptions decrease, the incidence of queen bee syndrome in nurses increases.

Anahtar Kelimeler

NURSE, QUEEN BEE, QUEEN BEE SENDROME, SELF-EFFİCACY

HEMŞİRELERİN ÖZ YETERLİLİK ALGILARI İLE KRALİÇE ARI SENDROMU ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, hemşirelerin öz yeterlilik algıları ile kraliçe arı sendromu arasında ilişki olup olmadığıdır. Önceki araştırmalar incelendiği zaman kraliçe arı sendromunun bakir bir konu olarak kaldığı, sağlık yönetiminde sadece bir tez konusu olduğu ve hemşirelik mesleği ile kraliçe arı sendromu arasındaki ilişkiye bakılmasına rağmen hemşirelerin öz yeterlilik algılarını ele alarak kraliçe arı sendromu arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalara yazında rastlanılmamıştır. Bu bağlamda bu araştırmanın özgün yanı literatürde olan bu boşluğu kapatarak hemşirelerin öz yeterlilik algılarının kraliçe arı olmaları ile ilişkisi belirlenerek yazına katkı sağlamaktır. Araştırma, 2023-2024 eğitim öğretim yılında Giresun’daki kamu kurumlarındaki kadın hemşireler üzerinde yürütülmüştür. Araştırma 6 haftalık bir süreyi kapsamakta olup araştırmanın örneklem olarak kamu kurumlarında çalışan kolayda örnekleme yöntemi ile 376 kadın hemşireye ulaşılmıştır. Veriler SPSS 16 programında analize tabi tutulmuştur. Araştırma nicel araştırma modeline göre planlanarak veri toplama aracı anket tekniği olarak belirlenmiştir. Yeşilay, Schwarzer ve Jerusalem (1997)’den uyarlanan “Öz Yeterlilik Ölçeği” (Schwarzer ve Jerusalem, 1997) ve “Kraliçe Arı Ölçeği” (Çelen ve Tuna, 2021) kullanılarak ölçülmektedir. Kraliçe arı sendromunun kadın hemşireler üzerindeki algılarını ölçmek amacıyla Çelen ve Tuna (2021) tarafından geliştirilmiştir. Elde edilen verileri analiz etmek için güvenilirlik, geçerlilik, korelasyon, t Testi, ANOVA, regresyon analizleri, karşılaştırma ve frekans testleri yapılmıştır. Araştırma bulguları, hemşirelerin öz yeterlilik algılarının kraliçe arı sendromu arasında istatiksel açıdan % 34 oranında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre iki değişen arasında orta düzeyde ilişki olduğu bulunmuştur. Bu durum hemşirelerin öz yeterlilik algıları azaldıkça kraliçe arı sendromunun hemşirelerde görülmesinin arttığını göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Hemşire, Kraliçe Arı, Kraliçe Arı Sendromu, Öz Yeterlilik

Kaynakça

• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia Of Human Behavior (pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Bloom, EM. (2019). Horizontal violence among nurses. Experiences Responses and Job Performance. Nurs Forum, 54(1):77-83. doi: 10.1111/nuf.12300. Epub 2018 Oct 17.
• Çelen O, Tuna M. (2021). Konaklama işletmelerindeki kadın çalışanların kraliçe arı sendromu algılarının ölçülmesine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(3), 2127-2148.
• Faniko, K., Ellemers, N., & Derks, B. (2016). Queen Bees and Alpha Males: Are successful women more competitive than successful men?. European Journal of Social Psychology, 46(7), 903-913. https://doi.org/10.1002/ejsp.2198 Fida, R., Laschinger, H. K. S., & Leiter, M. P. (2018). The protective role of self-efficacy against workplace incivility and burnout in nursing: A time-lagged study. Health care management review, 43(1), 21–29. https://doi.org/10.1097/HMR.0000000000000126
• Heslin, P.A. ve Khele, U.C. (2006). Self-Efficacy. In S. G. Rogelberg (Ed.), Encyclopedia of Industrial / Organizational Psychology (pp. 705-708).
• Magnavita, N., Heponiemi, T. (2011). Workplace violence against nursing students and nurses: an Italian experience. J Nurs Scholarsh. 43:203–10. https://doi.org/10.1111/j.1547- 5069.2011.01392.x.
• McKenna, B. G., Smith, N. A., Poole, S. J., & Coverdale, J. H. (2003). Horizontal violence: experiences of Registered Nurses in their first year of practice: Interpersonal conflict among nurses. Journal of Advanced Nursing, 42(1), 90–96. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.2003.02583.x
• Miller, V. D., Allen, M., Casey, M. K., & Johnson, J. R. (2000). Reconsidering the organizational identification questionnaire. Management Communication Quarterly, 13(4), 626-658. https://doi.org/10.1177%2F0893318900134003
• Momeni, M., Ebrahimpour, H., Ajirloo, M.B. (2014), Aedabil Eyaletindeki sosyal güvenlik kurumu çalışanlarında çalışanların öz yeterliliğinin yenilikçi iş davranışı üzerindeki etkisi. Kuwait Chapter of the Arabian Journal of Business and Management Review, 3(8), 29.
• Örücü, E., Kılıç, R., Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 117- 135
• Poureslami, I., Nimmon, L., Rootman, I., ve Fitzgerald, M. J. (2017). Health literacy and chronic disease management: drawing from expert knowledge to set an agenda. Health promotion international, 32(4), 743-754.
• Saygılı, M., Kandemir, A., Kaya, M., ve Sönmez, S. (2020). Eczaneye Başvuran Hastalarda Akılcı İlaç Kullanımı Schwarzer, R., & Jerusalem, M. (1995). Generalized self-efficacy scale. In J. Weinman, S. Wright, & M. Johnston (Eds.), Measures in health psychology: A user’s portfolio. Causal and control beliefs (pp. 35-37). Windsor, UK: NFER-Nelson.
• Staines G, Tavris C, Jayaratne TE. (1974). The queen bee syndrome. Psychology Today, 7(8), 55–60.
• Şengül, H., Cinar, F., Bulut, A. (2019). The perception of queen bee phenomenon in nurses; qualitative study in health sector. Nigerian journal of clinical practice, 22(7), 906. https://doi.org/10.4103/njcp.njcp_308_18
• Tanrısevdi F., Yengin-Sarpkaya P., Sarpkaya R. (2019). Eğitim örgütlerindeki kadın yöneticilerin cam tavan deneyimleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1590-1617.
• Tosun, N., & Hoşgör, H. (2021). A Research To Determine The Relationship Between E-Health Literacy And Rational Drug Use Awareness. Cumhuriyet Universitesi Journal Of Economics & Administrative Sciences (JEAS), 22(2).
• Wuertele, R. (2017). The Influence Of The Queen Bee Syndrome On The Attitudes, Behaviors, And Emerging Leadership Styles Of The Millennials.
• Yazar Poyraz, Z. (2022). Kraliçe Arı Sendromunun Liderlik ile İlişkisi : Sağlık Kurumları Örneği. Ordu Üniversitesi.
• Yılmaz, K. C. & Kıl, A. (2018) Individuals’ health literacy level and their knowledge and practices with respect to rational drug use. Kontakt, 20(4),401–407; http://dx.doi.org/10.1016/j.kontakt.2018.08.001.
• Yürüten, M. T. (2010). İş Yaşamındaki Kadınlar/Kraliçe Arı Sendromu. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2276- 2296