SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA HASTA BİNA SENDROMU VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 35 - 49, 30.06.2025

Hazal Can

Öz

Bu çalışma, sağlık çalışanlarında Hasta Bina Sendromu (HBS) ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlamaktadır. Giresun Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapan 174 sağlık çalışanı üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada, katılımcılara demografik veriler, HBS belirtileri ve tükenmişlik düzeylerini ölçmek amacıyla anketler uygulanmıştır. Araştırma verileri SPSS programında analize tabii tutulmuştur ve güvenilirlik, geçerlilik, korelasyon, regresyon, t testi ve ANOVA analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri ile HBS belirtileri arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Tükenmişlik düzeylerinin HBS belirtileri üzerinde %21,7 oranında etkisi olduğu saptanmıştır. Ayrıca, sigara kullanımı gibi faktörlerin HBS belirtilerini etkileyebileceği ancak çalışma yılı gibi değişkenlerle anlamlı bir farklılık oluşturmadığı görülmüştür. Bu çalışma, HBS’nin fiziksel sağlık sorunlarının yanı sıra psikososyal faktörlerle de ilişkili olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, sağlık ortamlarında ergonomik koşulların iyileştirilmesi ve çalışanlara yönelik psikososyal destek mekanizmalarının oluşturulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hasta Bina Sendromu , Tükenmişlik , Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• Akalp, G., Başol, O., & Aytaç, S. (2021). Covid-19 Hasta Bina Sendromu ve Stres. International Journal of Social Inquiry, 14(2), 357-382.
• Akbolat, M., & Işık, O. (2008). Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 229-254.
• Aslan, S., & Gülistan, Ş. (2020). Çalışanların Hasta Bina Sendromu Yaşama Durumlarının İncelenmesi: Hatay Devlet Hastanesi Örneği. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 2(2), 138-149.
• Aytaç, S. (2001). Örgütsel Davranış Açısından Kişiliğin Önemi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 3(1).
• Bektaş, İ. (2007). Gelişen Markalar: Küreselleşen Dünyada Türk Markalarının Yükselişi. Beta Yayınları.
• Biçki, S. (2016). Hizmet Sektörü Çalışanlarının İş Stresi Ve Tükenmişlik İlişkisi: İstanbul Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi. İstanbul.
• Çakır M. & Kılıç T. (2023). Hasta Bina Sendromu ile Ergonomik Koşullar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
• Eryılmaz İ. & Uzunbacak H. & Akçakanat T. (2022) Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Covıd-19 Öncesinde ve Sırasında Kıyaslamalı Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(4), 641-656
• Can B. (2017) Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Çalışanlarında Hasta Bina Sendromu Sıklığı
• Canlı, B., & Kılıç, T. (2022, Ekim). Hasta Bina Sendromu: Kamu Ve Özel Kurum Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. I. Uluslararası Çevre, Enerji ve Ekonomi Kongresi, Giresun, Türkiye.
• Crook, B., & Burton, N. (2010). Building-Related İllness And Sick Building Syndrome. Occupational Medicine, 60(5), 373–374.
• Demirarslan, K. O., & Başak, S. (2018). Hasta Bina Sendromu Kavramı Literatür Araştırması ve Çeşitli Mekânların İç Hava Kalitelerinin Karşılaştırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(2), 190-201. https://doi.org/10.21923/jesd.340029
• Gomzi, M., & Bobić, J. (2009). Sick building syndrome: Do we live and work in unhealthy buildings? Periodicum Biologorum, 111(1), 79–84.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın: Ankara.
• Kuşçu, İ. U., & Başol, O. (2024). Hasta Bina Sendromu ile İş Stresi ve İş Tatmini Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 587-605
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99–113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397–422. Özgürbüz S. (2019) Hasta Bina sendromu, İş Stresi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi: Bir Vakıf Hastanesi Örneği. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları İşletmeciliği Anabilim Dalı, Sağlık Kurumları İşletmeciliği Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Seppänen, O. A., Fisk, W. J., & Mendell, M. J. (1999). Association of ventilation rates and CO₂ concentrations with health and other responses in commercial and institutional buildings. Indoor Air, 9(4), 226–252. https://doi.org/10.1111/j.1600-0668.1999.00003.x
• Öztürk, Z., Çelik, G., & Örs, E. (2020). Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(2), 328-349.
• Yüce, D. (2014). Tükenmişlik, Stres ve Sağlık Çalışanları (Yüksek Lisans Tezi).
• World Health Organization (WHO). (1983). Indoor air pollutants: Exposure and health effects. Geneva: WHO.
• World Health Organization (WHO). (1984). Indoor air quality: A report on a WHO meeting. World Health Organization.
• Zeydan E. & Zeydan Ö. & Yıldırım Y. (2014). Hasta Bina Sendromu IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi/Sempozyum Bildirisi