NÜZUL SIRASINA GÖRE ŞEFAAT MESELESİ – ŞEFAAT’İN CAHİLİYE PANTEON’UNA UYARLANMASI

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 9, 162 - 174, 31.12.2024

Ahmet Inam

https://doi.org/10.62356/cihansumul.1529397

Öz

Cahiliye döneminin Mekkeli müşrikleri, evreni yaratma eyleminden sonra artık Allah'a -Kâbe'nin İlahı olması dışında- özel bir önem atfetmiyorlardı. Çünkü o dönemde Arapların çoğu dünya hayatının tek hayat olduğuna inanıyordu. Kuran'a göre, zaman (dehr) içinde yok olacaklarına inanıyorlardı ve ahiret inançları yoktu. Bununla birlikte, birkaç Kur'an ayeti, putların ahirette onlar için sağlayacağı şefaat fikrine atıflar içerir. Ahirete inanmayanların taptıkları putların ahirette kendilerine şefaat edeceğini düşünmeleri makul değildir. Bu makalede, çelişkili gibi görünen konuya “açıklık” getirmek amacıyla, şefaatle ilgili ayetler nüzul sırasına göre incelenecek ve Zuhruf Suresi'nin 86. ayetinin nüzul sebebi değerlendirilecektir. Böylece müşriklerin uzun bir zaman diliminden sonra Hazreti Muhammed'in tebliğ ettiği ayetlerden etkilenerek şefaat inancını kendi inanç dünyalarına (panteonlarına) uyarladıkları görülecektir. Ayetleri nüzul sırasına göre incelediğimizde, “şefaati reddeden” ayetlerin Mekkeli müşriklerin şefaat inancına yönelik olduğunu da göreceğiz.

Anahtar Kelimeler

Şefaat, Ahiret, Cahiliye, İslam, Nüzul Sırası

THE QUESTION OF INTERCESSION ACCORDING TO THE ORDER OF REVELATION - ADAPTATION OF INTERCESSION TO THE JAHILIYYAH PANTHEON ARALIĞI

Öz

After the act of creating the universe, the Meccan polytheists of the Jahiliyyah period no longer attached any special significance to Allah, except as the God of the Ka'bah. This was because most Arabs at the time believed that life in the world was the only life. According to the Qur'an, they thought that they would disappear in time (dahr) (Surah 45:24) and had no belief in an afterlife. However, several Qur'anic verses contain references to the idea of intercession that idols would provide for them in the hereafter (see, for example, Surah 6:94; 10:18). It is not reasonable for non-believers in the hereafter to think that the idols they worship will intercede for them in the hereafter. In this article, to “clarify” this seemingly contradictory issue, the verses related to intercession will be analyzed in the order of their revelation, and the reason for the revelation of verse 86 of Surat al-Zuhruf will be evaluated. Thus, it will be seen that the polytheists, after an extended period, were influenced by the verses communicated by the Prophet Muhammad and adapted the belief in intercession to their belief world (pantheon). When we analyze the verses in the order of their revelation, we will also see that the verses “rejecting intercession” are directed against the intercession belief of the Meccan polytheists.

Anahtar Kelimeler

Intercession, Order of Revelation, Hereafter, Jahiliyyah, Islam

Kaynakça

• Ateş, S. (1988–1992). Yüce Kur’an’ın çağdaş tefsiri. Yeni Ufuklar Neşriyat.
• Ateş, S. (1997–2003). Kur’ân ansiklopedisi. Kuran Bilimleri Araştırma Vakfı (KUBA) Yayınları.
• Bağdâdî, E. (1920). El-Fark beyne’l-fırak (Çev. Kate C. Seelye). Columbia University Press.
• Baktır, M. (2000). İçki. TDV İslâm Ansiklopedisi, 21, 458–462.
• Bebek, A. (2002). Kebîre. TDV İslâm Ansiklopedisi, 25, 163–164.
• Çağrıcı, M. (2002). Kur’an. TDV İslâm Ansiklopedisi, 26, 390–393.
• Çelebi, İ. (2004). Menzile beyne’l-menziteleyn. TDV İslâm Ansiklopedisi, 29, 161–162.
• Ebu Zehra, M. (2011). Tarih el-mezahib el-islamiyya (Çev. Hasan Karakaya). Hisar Yayınları.
• Elkot, T. (2014). Die Methode Nöldekes zur chronologischen Anordnung der Suren und Verse des Korans in seinem Buch „Geschichte des Qorāns“. https://ediss.uni-goettingen.de/handle/11858/00-1735-0000-0023-9964-B
• Fahd, T. (2012). Al-Lāt. P. Bearman (Ed.), Encyclopaedia of Islam New Edition Online (EI-2 English). Brill. https://doi.org/10.1163/1573-3912_islam_SIM_4647
• Fahd, T. (2012). Manāt. P. Bearman (Ed.), Encyclopaedia of Islam New Edition Online (EI-2 English). Brill. https://doi.org/10.1163/1573-3912_islam_SIM_4909
• İbnü’l Cevzî, E. (2009). Zadü’l mesir (Çev. Abdülvehhab Öztürk). Kahraman Yayınları.
• İbn Mâce, A. (Tarih yok). Es-sünen. Dar ihya al-Kutub al-Arabiyya.
• İbn Teymiyye, T. (1996). İmân (Çev. Cemal Güzel). Tevhid Yayınları.
• İnam, A. (2016). Die theologischen, juristischen und sozialen Dimensionen der Sünde im Koran – (Günah’ın Kur’an’da teolojik, hukuki/fıkhi ve sosyal boyutları). Ditibverlag.
• İzutsu, T. (1988). The concept of belief. Ayer Company.
• İzutsu, T. (2012). Kur’an’da Allah ve insan (Çev. S. Ateş). Yeni Ufuklar Neşriyat.
• Kâdî, A. (1996). Şerhu’l-usûli’l-hamse. Mektebet Vehbe.
• Karaman, H., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K., & Gümüş, S. (2007). Kur’an yolu. Diyanet Vakfı Yayınları.
• Koçyiğit, H. (2013). Kur’an’ın nüzul sırasına göre tefsir edilmesi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23, 183–201. https://doi.org/10.14395/jdiv59
• Kurtubî, A. (2006). El-Câmi’ li-ahkâmil-kur‘ân. Risâla.
• Matürîdî, E. (2018). Te’vîlâtü’l-kur’ân tercümesi (Çev. İbrahim Tüfekçi). Ensar Yayınları.
• Müslim, H. (1955). Sahîh el-müslim. Dar el-Kutub el-ilmiyye.
• Özsoy, Ö., & Güler, İ. (2013). Konularına göre Kur’an: Sistematik Kur’an fihristi. Fecr Yayınları.
• Râzî, F. (1981). Mefâtîhu’l-gayb / Et-tefsîrü’l-kebîr. Dar al-Fikr.
• Râzî, F. (1993). Tefsîr-i kebîr (Çev. Sadık Kılıç vd.).
• Sabûnî, N. (1978). Mâtürîdiyye akaidi (Çev. Bekir Topaloğlu). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Sehristânî, A. (1850). El-Milel ve’n-nihal (Çev. Theodor Haarbrücker). C. A. Schwetke und Sohn.
• Taberî, A. (2001). Câmiu’l beyân an te’vîli âyil-Kur’ân. Tabâ’a ve en-Neşr ve et-Tevzi.
• Tirmizî, A. (1998). El-Câmiu’s-sahîh: Es-sünen et-Tirmizî. Dar al-Garb al-İslami.
• Yavuz, Ş. (2012). Uzza. TDV İslâm Ansiklopedisi, 42, 268–269.
• Yavuz, Y. (2010). Şefaat. TDV İslâm Ansiklopedisi, 38, 412–415.