ALLAME CÂRULLAH ZEMAHŞERÎ’NİN MUSİKÎYE YAKLAŞIMI: EL-KEŞŞÂF VE MUKADDİMETÜ’L-EDEB ADLI ESERLERİ ÜZERİNDE BİR İNCELEME

Seyid Muhammed Taki Hüseyni; Yakup Esenboğa

doi:10.62356/cihansumul.1553126

Araştırma Makalesi

ALLAME CÂRULLAH ZEMAHŞERÎ’NİN MUSİKÎYE YAKLAŞIMI: EL-KEŞŞÂF VE MUKADDİMETÜ’L-EDEB ADLI ESERLERİ ÜZERİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 9, 206 - 218, 31.12.2024

Seyid Muhammed Taki Hüseyni , Yakup Esenboğa

https://doi.org/10.62356/cihansumul.1553126

Öz

İslam'ın fıkhî hükümleri, Kur'ân-ı Kerîm'in âyetleri ve sahih hadisler temel alınarak din âlimleri tarafından belirlenmiştir. Ancak bazı fıkhî hükümler konusunda âlimler arasında ihtilaflar ortaya çıkmıştır. Bu ihtilaflar Âl-i İmrân suresinin 7. âyetinde belirtildiği üzere, Kur'ân âyetlerinin muhkem (kesin ve açık anlamlı) ve müteşâbih (yoruma açık) olarak ikiye ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Muhkem âyetlerden çıkarılan hükümler İslam âlimleri arasında genel kabul görürken, müteşâbih âyetlere dayanan fıkhî hükümler âlimler arasında tartışmalara yol açmıştır. Bu tartışmalı konulardan biri de mûsikî meselesidir. Bazı din âlimleri İsrâ (64) ve Hacc (30) gibi müteşâbih âyetleri mûsikî ile ilişkilendirerek mûsikînin haram olduğuna hükmetmiş, bazıları ise farklı yorumlarla bu görüşe katılmamıştır. İslam tarihinde önemli bir din âlimi olan Allame Cârullah Zemahşerî zahirî yaklaşımlardan uzak durarak, sadece rivayet ve nakillerle yetinmeden, tevil yöntemini kullandığı el-Keşşâf adlı tefsirinde bu âyetleri yorumlamıştır. Ayrıca lugat ilmine dair yazdığı Mukaddimetü’l-edeb adlı eserinde mûsikîye özel bir bölüm ayırarak mûsikî terimlerini açıklamıştır. Bu makalede Cârullah Zemahşerî’nin el-Keşşâf tefsirinde mûsiki ile ilişkilendirilen âyetlere bakışı ve Mukaddimetü’l-edeb'inde mûsikî terimlerine ayırdığı bölüm incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Musiki, Zemahşerî, Tefsir, Keşşâf, Mukaddimetü’l-Edeb

Kaynakça

Abdulkâdir-i Merâgî. (1388). Câmiu’l-elhân (thk. Hazrâi, Babek). Tahran, Ferhengistâne-ı Hüner.
Abdü’l-Halîm Mahmûd, M. (1421). Menâhicü’l-Müfessirîn. Kahire ve Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-Mısrî ve Dârü’l-Kitâbi’l-Lübnânî.
Âl-i Kays, K. (1363). el-İrâniyyûn ve'l-Edebü'l-Arabî (Ricâlu Ulûmi'l-Kur'ân). Tahran, İntişârât-ı İlmî Ferhengî.
Ateş, A. (1958), Anadolu Kütüphanelerinden Bazı Mühim Türkçe El Yazmaları. İÜ, TDED, c. VIII: 90-93.
Avcı, H. (2021). Zemahşerî şiirlerinde mersiye. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 453-479. https://doi.org/10.51702/esoguifd.842277
Aytekin, M. (2024). Mukaddimetü’l-Edeb’in telif edildiği dil üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 9(1), 290-305. https://doi.org/10.32321/cutad.1429058
Çiçek, H. (2015). Zemahşerî’nin “Atwaqu’z-Zeheb” adlı eserinin edebî sanatlar açısından değerlendirilmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5 (2), 43-66.
Dozy, R. (1979). Tekmeletü’l-me’âcimi’l-‘Arabiyye (trc. En-Naimî, Muhammed Selim). Irak, Vezâreti’s-sakâfe ve’l-i’lâm.
el-Bahrânî, Y. (1405). el-Hadâiku'n-Nâdı̂ra fî Ahkâmi'l-‘İtreti't-Tâhira. (thk. Şeyh Muhammed Takî el-İrvânî). Kum: Muessese el-Neşr el-İslâmî,
el-Begavî, M. (1420). Meʿâlimü’t-tenzîl. (thk. el-Mahdir, Abdurrazzak). Beyrut, Dâri ihyâi’t-turâsi’l-Arabî.
el-Cevherî, İ. (1407). Tâcü’l-luga ve sıhâhu’l-Arabiyye (thk. Attar, A.). Beyrut, Dâru’l-ilm.
el-Ferrâ el-Deylemî (1403). Me‘âni’l-Kur’ân (thk. Ahmed Yûsuf en-Neccâtî, Muhammed Ali en-Neccâr, Abdü’l-Fettâh İsmâîl eş-Şelbî). Mısır, Dârü’l-Mısriyye li’t-Ta’lîf ve’t-Terceme.
el-Hurr el-‘Âmilî (1414). Vesâilu'ş-Şî‘a. Kum, Muessese Âl-i Beyt (a.s.) li'İhyâi't-Turâs.
el-Kurtubî, M. (1384). el-Câmi‘ li-Ahkâmi’l-Kur’ân (thk. Ahmed el-Bardûnî ve İbrâhîm Atfeyş). Kahire, Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
el-Kuşeyrî, A. (1428). Letâifu’l-İşârât. (thk. İbrâhîm el-Beysûnî). Mısır, el-Hey’etü’l-Mısriyye el-Âmme li’l-Kitâb.
el-Mâturîdî, M. (1426). Tefsîru’l-Mâturîdî (Te'vîlâtü Ehli’s-Sünne) (thk. D. Mecdî Bâslûm). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
el-Mâverdî, A. (1412). en-Nüket ve’l-Uyûn (thk. es-Seyyid b. Abdü’l-Maksûd b. Abdü’r-Rahîm). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
el-Vâhidî, E. (1415). el-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz (thk. Safvân Adnân Dâvûdî). Dımaşk, Beyrut, Dârü’l-Kalem, ed-Dârü’ş-Şâmiyye.
en-Nesefî, E. (1419). Medârikü’t-tenzîl ve hakāʾiku’t-teʾvîl (nşr. Bedivî, Y.). Beyrut, Dâru’l-kilem et-Tayyib.
Ersoy, G. (2022). Mukaddimetü’l-Edeb’in hem doğu türkçesine hem batı türkçesine satır altı çevrili bir nüshası üzerine. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 6(2), 922-934. https://doi.org/10.34083/akaded.1139717
es-Sa‘lebî, A. (1422). el-Keşfu ve'l-Beyân ‘an Tefsîri'l-Kur'ân (thk. el-İmâm Ebû Muhammed b. Âşûr). Beyrut, Dâr İhyâü't-Turâsi'l-‘Arabî.
es-Semerkandî, E. (1413). Bahrü’l-Ulûm (thk. Şeyh Muhammed Muavvız). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
es-Süyutî, C. (1403). ed-Dürrü’l-mens̱ûr fi’t-tefsîr bi’l-meʾs̱ûr. Beyrut, Dârü’l-fikir.
et-Taberî, M. (1422). Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân (thk. Abdullah b. Abdü’l-Muhsin et-Türkî). Kahire, Dâr Hicr li't-Tıbâa ve'n-Neşr ve't-Tevzî‘ ve’l-İ‘lân.
ez-Zebidi, M. (1422). Tâcu’l-‘arûs min cevâhir’l-kâmûs, Kuveyt, Vezâret el-İrşad ve Enbâ.
ez-Zemahşerî, C. (1407). el-Keşşâf ‘an Hakâiki Gavâmıdı't-Tenzîl ve ‘Uyûni'l-Ekâvîl fî Vücûhi't-Te'vîl (thk. Mustafa Hüseyin Ahmed). Kahire-Beyrut, Dârü'r-Rayyân li't-Turâs - Dârü'l-Kitâbi'l-Arabî.
Firuzabadi (2005). el-Kâmûsi’l-muhît. (nşr. Muhammed Na’îm). Beyrut, Müessesetü er-Risale li’t-tıbâ’a ve’n-neşr.
Huseynî, A. (1413). el-Mûsîkâ. Kum, Nâşiru'l-Müellif.
İbn Atıyye (1422). el-Muharrerü'l-Vecîz fî Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz (thk. Abdü's-Selâm Abdü'ş-Şâfî Muhammed). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
İbn Düreyd (1411). Kitabu’l-iştikâk (thk. Harun, Abdü’s-selâm). Beyrut, Dâri’l-cil.
İbn Ebî Zemenîn (1423). Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîz (thk. Ebû Abdullah Hüseyin b. Ukâşe - Muhammed b. Mustafa el-Kenz). Kahire, el-Fârûk el-Hadîse.
İbn Kesir, İ. (1420). Tefsiri’l-Kur’âni’l-‘azîm (thk. Muhammed es-Selâme). Riyad, Dâri Tayyine li’n-neşri ve’t-tevzî’.
İbn Manzur (2003). Lisânu’l-Arab, Dâr Sâdır.
Kuyma, E. (2023). Mukaddimetü’l-Edeb’de duyu fiilleri ve semantik rol yapıları. Dil Araştırmaları, 17(32), 75-90. https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1236835
Ma‘rifet, M. H. (1419). et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn. Meşhed, el-Câmiatü’r-Rıdviyye li’l-Ulûmi’l-İslâmiyye.
Muhtar Ömer, A. (1429). Mu’cemi’l-lugati’l-‘Arabiyyeti’l-mu’âsire. Kahire, ‘Âlemi’l-kutub.
Mukâtil b. Süleyman el-Belhî (1423). Tefsîru Mukâtil b. Süleyman (thk. Abdullah Mahmûd Şehâte). Beyrut: Dâr İhyaü't-Turâs.
Ortakcı, H. (2017). Himyerîler (M.Ö. 115- M.S. 525). İslam Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2, s. 92-124.
Özek, A. (2002). el-Keşşâf. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 25, s. 329-330). TDV Yayınları.
Öztürk, M., & Mertoğlu, M. S. (2013). Zemahşerî. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 44, ss. 235-238). TDV Yayınları.
Râgıb el-İsfahânî (1412). Müfredât Elfâzı'l-Kur'ân. Beyrut, Dârü'ş-Şâmiyye.
Salmani, Milad. (2023). safevî döneminde hindistan’a göçen iranlı mûsıkîşinaş şâirler. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches], 6(3), 632-5, doi:10.58659/estad.1322306.
Samancı, H. (2017). ez-Zemaḫşerî ve Eserleri. Route Educational and Social Science Journal, 4(8), 66-77.
Sönmez, S. (2010). Ebû’l-Kâsım Mahmûd Zemahşerî ve eseri Mukaddimetü’l-Edeb’in didaktik değeri. Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16(40), 169.
Suyûtî, C. (tas).Tabakâtu’l-Müfessirîn. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
Şevkânî (1414). Fethu’l-ḳadîr el-câmiʿ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ʿilmi’t-tefsîr. Dımaşk-Beyrut, Dârı İbn Kesîr - Dâru’l-kilem.
Tülücü, S. (1997). Zemahşerî’nin “Mukaddimetü’l-Edeb”i Hakkında. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7.
Yüce, N. (1993). Zemahşeri (Hayatı Ve Eserleri). Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 26, 289-316.
Yüce, N. (2006). Mukaddimetü’l-Edeb. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 31, ss. 120-121). TDV Yayınları.
Zehebî, M. (1413). Sîyer A‘lâmi'n-Nübelâ (thk. Şuayb el-Arnaût ve Muhammed Naîm el-Arkısûsî). Beyrut, Muessesetü'r-Risâle.
Zemahşerî (1843). Mukaddimetü’l-Edeb. Lipsiae (Leipzig).
Zemahşerî, (1419). Esâsü’l-Belâga (thk: Muhammed Basıl). Beyrut, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Zemahşerî, C. (2016). el-Keşşâf ’an hakā’ikı ğavâmidı’t-tenzîl ve ’uyûni’l-ekāvîl fî vucûhî’t-te’vîl: Keşşaf tefsiri (trc. M. Sülün, Ed.; M. Coşkun, Çev.; 1-6). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Vahid Paşa Koleksiyonu, nr. 1130.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Carullah Koleksiyonu, nr. 2009.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 5273.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Yozgat Koleksiyonu, nr. 396.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan Koleksiyonu, nr. 322.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. Konya; Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü kütüphanesi, nr. 2435.

ALLAME JAR ALLAH ZAMAKHSHARİ’S APPROACH TO MUSIC: A STUDY ON HIS WORKS NAMED AL-KASHSHAF AND MUKQADDİMA AL-ADAB

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 9, 206 - 218, 31.12.2024

Seyid Muhammed Taki Hüseyni , Yakup Esenboğa

https://doi.org/10.62356/cihansumul.1553126

Öz

The Islamic legal rulings are established by religious scholars based on the Qur’an and verses of the authentic hadiths. However, there have been disagreements among scholars regarding certain legal rulings. These differences of opinion stem from the division of the Qur'anic verses into two categories: muhkam (clear and unequivocal) and mutashabih (ambiguous and open to interpretation), as stated in Surah Al-Imran, verse 7. While rulings derived from muhkam verses are generally accepted among Islamic scholars, those based on mutashabih verses have led to scholarly debates. One such contentious issue is the permissibility of music. Some scholars have interpreted mutashabih verses such as those in Surah Al-Isra (17:64) and Surah Al-Hajj (22:30) to rule that music is prohibited, while others have offered different interpretations, disagreeing with this view. Allameh Jarullah al-Zamakhshari, a prominent Islamic scholar, avoided literal interpretations and, instead of relying solely on, transmitted reports, utilized the method of ta'wil (interpretation) in his renowned exegesis al-Kashshaf to comment on these verses. Furthermore, in his linguistic work Muqaddimat al-Adab, he dedicated a special section to musical terms, providing detailed explanations. This article examines al-Zamakhshari's perspective on the verses associated with music in his Al-Kashshaf exegesis and the section devoted to musical terminology in his Muqaddimat al-Adab.

Anahtar Kelimeler

Music, Zamakhshari, Tafsir, Al-Kashshaf, Muqaddimat al-Adab

Kaynakça

Abdulkâdir-i Merâgî. (1388). Câmiu’l-elhân (thk. Hazrâi, Babek). Tahran, Ferhengistâne-ı Hüner.
Abdü’l-Halîm Mahmûd, M. (1421). Menâhicü’l-Müfessirîn. Kahire ve Beyrut, Dârü’l-Kütübi’l-Mısrî ve Dârü’l-Kitâbi’l-Lübnânî.
Âl-i Kays, K. (1363). el-İrâniyyûn ve'l-Edebü'l-Arabî (Ricâlu Ulûmi'l-Kur'ân). Tahran, İntişârât-ı İlmî Ferhengî.
Ateş, A. (1958), Anadolu Kütüphanelerinden Bazı Mühim Türkçe El Yazmaları. İÜ, TDED, c. VIII: 90-93.
Avcı, H. (2021). Zemahşerî şiirlerinde mersiye. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 453-479. https://doi.org/10.51702/esoguifd.842277
Aytekin, M. (2024). Mukaddimetü’l-Edeb’in telif edildiği dil üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 9(1), 290-305. https://doi.org/10.32321/cutad.1429058
Çiçek, H. (2015). Zemahşerî’nin “Atwaqu’z-Zeheb” adlı eserinin edebî sanatlar açısından değerlendirilmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5 (2), 43-66.
Dozy, R. (1979). Tekmeletü’l-me’âcimi’l-‘Arabiyye (trc. En-Naimî, Muhammed Selim). Irak, Vezâreti’s-sakâfe ve’l-i’lâm.
el-Bahrânî, Y. (1405). el-Hadâiku'n-Nâdı̂ra fî Ahkâmi'l-‘İtreti't-Tâhira. (thk. Şeyh Muhammed Takî el-İrvânî). Kum: Muessese el-Neşr el-İslâmî,
el-Begavî, M. (1420). Meʿâlimü’t-tenzîl. (thk. el-Mahdir, Abdurrazzak). Beyrut, Dâri ihyâi’t-turâsi’l-Arabî.
el-Cevherî, İ. (1407). Tâcü’l-luga ve sıhâhu’l-Arabiyye (thk. Attar, A.). Beyrut, Dâru’l-ilm.
el-Ferrâ el-Deylemî (1403). Me‘âni’l-Kur’ân (thk. Ahmed Yûsuf en-Neccâtî, Muhammed Ali en-Neccâr, Abdü’l-Fettâh İsmâîl eş-Şelbî). Mısır, Dârü’l-Mısriyye li’t-Ta’lîf ve’t-Terceme.
el-Hurr el-‘Âmilî (1414). Vesâilu'ş-Şî‘a. Kum, Muessese Âl-i Beyt (a.s.) li'İhyâi't-Turâs.
el-Kurtubî, M. (1384). el-Câmi‘ li-Ahkâmi’l-Kur’ân (thk. Ahmed el-Bardûnî ve İbrâhîm Atfeyş). Kahire, Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
el-Kuşeyrî, A. (1428). Letâifu’l-İşârât. (thk. İbrâhîm el-Beysûnî). Mısır, el-Hey’etü’l-Mısriyye el-Âmme li’l-Kitâb.
el-Mâturîdî, M. (1426). Tefsîru’l-Mâturîdî (Te'vîlâtü Ehli’s-Sünne) (thk. D. Mecdî Bâslûm). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
el-Mâverdî, A. (1412). en-Nüket ve’l-Uyûn (thk. es-Seyyid b. Abdü’l-Maksûd b. Abdü’r-Rahîm). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
el-Vâhidî, E. (1415). el-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz (thk. Safvân Adnân Dâvûdî). Dımaşk, Beyrut, Dârü’l-Kalem, ed-Dârü’ş-Şâmiyye.
en-Nesefî, E. (1419). Medârikü’t-tenzîl ve hakāʾiku’t-teʾvîl (nşr. Bedivî, Y.). Beyrut, Dâru’l-kilem et-Tayyib.
Ersoy, G. (2022). Mukaddimetü’l-Edeb’in hem doğu türkçesine hem batı türkçesine satır altı çevrili bir nüshası üzerine. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 6(2), 922-934. https://doi.org/10.34083/akaded.1139717
es-Sa‘lebî, A. (1422). el-Keşfu ve'l-Beyân ‘an Tefsîri'l-Kur'ân (thk. el-İmâm Ebû Muhammed b. Âşûr). Beyrut, Dâr İhyâü't-Turâsi'l-‘Arabî.
es-Semerkandî, E. (1413). Bahrü’l-Ulûm (thk. Şeyh Muhammed Muavvız). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
es-Süyutî, C. (1403). ed-Dürrü’l-mens̱ûr fi’t-tefsîr bi’l-meʾs̱ûr. Beyrut, Dârü’l-fikir.
et-Taberî, M. (1422). Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân (thk. Abdullah b. Abdü’l-Muhsin et-Türkî). Kahire, Dâr Hicr li't-Tıbâa ve'n-Neşr ve't-Tevzî‘ ve’l-İ‘lân.
ez-Zebidi, M. (1422). Tâcu’l-‘arûs min cevâhir’l-kâmûs, Kuveyt, Vezâret el-İrşad ve Enbâ.
ez-Zemahşerî, C. (1407). el-Keşşâf ‘an Hakâiki Gavâmıdı't-Tenzîl ve ‘Uyûni'l-Ekâvîl fî Vücûhi't-Te'vîl (thk. Mustafa Hüseyin Ahmed). Kahire-Beyrut, Dârü'r-Rayyân li't-Turâs - Dârü'l-Kitâbi'l-Arabî.
Firuzabadi (2005). el-Kâmûsi’l-muhît. (nşr. Muhammed Na’îm). Beyrut, Müessesetü er-Risale li’t-tıbâ’a ve’n-neşr.
Huseynî, A. (1413). el-Mûsîkâ. Kum, Nâşiru'l-Müellif.
İbn Atıyye (1422). el-Muharrerü'l-Vecîz fî Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz (thk. Abdü's-Selâm Abdü'ş-Şâfî Muhammed). Beyrut, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
İbn Düreyd (1411). Kitabu’l-iştikâk (thk. Harun, Abdü’s-selâm). Beyrut, Dâri’l-cil.
İbn Ebî Zemenîn (1423). Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîz (thk. Ebû Abdullah Hüseyin b. Ukâşe - Muhammed b. Mustafa el-Kenz). Kahire, el-Fârûk el-Hadîse.
İbn Kesir, İ. (1420). Tefsiri’l-Kur’âni’l-‘azîm (thk. Muhammed es-Selâme). Riyad, Dâri Tayyine li’n-neşri ve’t-tevzî’.
İbn Manzur (2003). Lisânu’l-Arab, Dâr Sâdır.
Kuyma, E. (2023). Mukaddimetü’l-Edeb’de duyu fiilleri ve semantik rol yapıları. Dil Araştırmaları, 17(32), 75-90. https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1236835
Ma‘rifet, M. H. (1419). et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn. Meşhed, el-Câmiatü’r-Rıdviyye li’l-Ulûmi’l-İslâmiyye.
Muhtar Ömer, A. (1429). Mu’cemi’l-lugati’l-‘Arabiyyeti’l-mu’âsire. Kahire, ‘Âlemi’l-kutub.
Mukâtil b. Süleyman el-Belhî (1423). Tefsîru Mukâtil b. Süleyman (thk. Abdullah Mahmûd Şehâte). Beyrut: Dâr İhyaü't-Turâs.
Ortakcı, H. (2017). Himyerîler (M.Ö. 115- M.S. 525). İslam Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2, s. 92-124.
Özek, A. (2002). el-Keşşâf. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 25, s. 329-330). TDV Yayınları.
Öztürk, M., & Mertoğlu, M. S. (2013). Zemahşerî. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 44, ss. 235-238). TDV Yayınları.
Râgıb el-İsfahânî (1412). Müfredât Elfâzı'l-Kur'ân. Beyrut, Dârü'ş-Şâmiyye.
Salmani, Milad. (2023). safevî döneminde hindistan’a göçen iranlı mûsıkîşinaş şâirler. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches], 6(3), 632-5, doi:10.58659/estad.1322306.
Samancı, H. (2017). ez-Zemaḫşerî ve Eserleri. Route Educational and Social Science Journal, 4(8), 66-77.
Sönmez, S. (2010). Ebû’l-Kâsım Mahmûd Zemahşerî ve eseri Mukaddimetü’l-Edeb’in didaktik değeri. Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16(40), 169.
Suyûtî, C. (tas).Tabakâtu’l-Müfessirîn. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
Şevkânî (1414). Fethu’l-ḳadîr el-câmiʿ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ʿilmi’t-tefsîr. Dımaşk-Beyrut, Dârı İbn Kesîr - Dâru’l-kilem.
Tülücü, S. (1997). Zemahşerî’nin “Mukaddimetü’l-Edeb”i Hakkında. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7.
Yüce, N. (1993). Zemahşeri (Hayatı Ve Eserleri). Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 26, 289-316.
Yüce, N. (2006). Mukaddimetü’l-Edeb. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 31, ss. 120-121). TDV Yayınları.
Zehebî, M. (1413). Sîyer A‘lâmi'n-Nübelâ (thk. Şuayb el-Arnaût ve Muhammed Naîm el-Arkısûsî). Beyrut, Muessesetü'r-Risâle.
Zemahşerî (1843). Mukaddimetü’l-Edeb. Lipsiae (Leipzig).
Zemahşerî, (1419). Esâsü’l-Belâga (thk: Muhammed Basıl). Beyrut, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Zemahşerî, C. (2016). el-Keşşâf ’an hakā’ikı ğavâmidı’t-tenzîl ve ’uyûni’l-ekāvîl fî vucûhî’t-te’vîl: Keşşaf tefsiri (trc. M. Sülün, Ed.; M. Coşkun, Çev.; 1-6). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Vahid Paşa Koleksiyonu, nr. 1130.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Carullah Koleksiyonu, nr. 2009.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 5273.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Yozgat Koleksiyonu, nr. 396.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. İstanbul; Süleymaniye Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan Koleksiyonu, nr. 322.
Zemahşerî, C. Mukaddimetü’l-Edeb. Konya; Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü kütüphanesi, nr. 2435.

Toplam 59 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Dini Musiki
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Seyid Muhammed Taki Hüseyni 0000-0003-2709-2315 Yakup Esenboğa 0000-0001-7716-3412
Erken Görünüm Tarihi	30 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi	31 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi	19 Eylül 2024
Kabul Tarihi	4 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2024 Cilt: 5 Sayı: 9

Kaynak Göster

APA	Hüseyni, S. M. T., & Esenboğa, Y. (2024). ALLAME CÂRULLAH ZEMAHŞERÎ’NİN MUSİKÎYE YAKLAŞIMI: EL-KEŞŞÂF VE MUKADDİMETÜ’L-EDEB ADLI ESERLERİ ÜZERİNDE BİR İNCELEME. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 206-218. https://doi.org/10.62356/cihansumul.1553126

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC) ile lisanslanmıştır.