Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Üstbiliş Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 139 - 157, 18.03.2020

Sevim Sevgi Melek Çağlıköse

Öz

Bu çalışma, altıncı sınıfa devam eden öğrencilerinin üstbiliş
becerileri ile cinsiyet, okul, anne ve babanın eğitim seviyesi arasındaki
ilişkiyi analiz etmektedir. Çalışmanın verileri Kayseri ilinin merkezinde 6
ortaokulda altıncı sınıfa devam eden 624 öğrenciden genel tarama yöntemi ile
toplanmıştır. İlköğretim öğrencileri için geliştirilen Bilişüstü Ölçeği (BÖ) ve
araştırmacılar tarafından eklenen “Demografik Bilgiler Kısmı” öğrencilere
uygulanmıştır. Verilerin analizi parametrik olmayan testler (Kruskal Wallis ve
Mann-Whitney U) ile yapılmıştır (p<0,05). Çalışmanın sonuçlarına göre cinsiyet
altıncı sınıfa devam eden öğrencilerin üstbiliş becerileri için önemli
değildir. Altıncı sınıfa devam eden öğrencilerinin annelerinin eğitim seviyesi
lise ve üzeri ise bu öğrencilerin üstbiliş becerileri diğerlerinden daha
yüksektir. Babanın eğitim seviyesi altıncı sınıfa devam eden öğrencilerin
üstbiliş becerilerinin ortalamasında anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilişüstü, Ortaokul, Matematik, Cinsiyet

Analyse of Sixth Grade Students' Metacognition Beliefs in Terms of Some Variables

Öz

Bu çalışma, altıncı sınıfa devam eden öğrencilerinin üstbiliş
becerileri ile cinsiyet, okul, anne ve babanın eğitim seviyesi arasındaki
ilişkiyi analiz etmektedir. Çalışmanın verileri Kayseri ilinin merkezinde 6
ortaokulda altıncı sınıfa devam eden 624 öğrenciden genel tarama yöntemi ile
toplanmıştır. İlköğretim öğrencileri için geliştirilen Bilişüstü Ölçeği (BÖ) ve
araştırmacılar tarafından eklenen “Demografik Bilgiler Kısmı” öğrencilere
uygulanmıştır. Verilerin analizi parametrik olmayan testler (Kruskal Wallis ve
Mann-Whitney U) ile yapılmıştır (p<0,05). Çalışmanın sonuçlarına göre cinsiyet
altıncı sınıfa devam eden öğrencilerin üstbiliş becerileri için önemli
değildir. Altıncı sınıfa devam eden öğrencilerinin annelerinin eğitim seviyesi
lise ve üzeri ise bu öğrencilerin üstbiliş becerileri diğerlerinden daha
yüksektir. Babanın eğitim seviyesi altıncı sınıfa devam eden öğrencilerin
üstbiliş becerilerinin ortalamasında anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Metacognition, Middle School, Mathematics, Gender

Kaynakça

• Aktamış, H., & Uça, S. (2010). Motivasyonel, bilişsel ve bilişüstü yeterlilikler ölçeği'nin Türkçeye Uyarlanması. İlköğretim Online, 9(3), 980-989.
• Bağçeci, B., Döş, B. & Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551–566.
• Balcı, G. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sözel matematik problemlerini çözme düzeylerine göre bilişsel farkındalık becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Beeth, M. E. (1998). Teaching for conceptual change: Using status as a metacognitive tool. Science Education, 82, 343-356.
• Blank, L. M. (2000). A metacognitive learning cycle: A better warranty for student understanding? Science Education, 84, 486-506.
• Bogdanović, I., Obadović, D. Ž., Cvjetićanin, S., Segedinac, M., & Budić, S. (2015). Students’ metacognitive awareness and physics learning efficiency and correlation between them. European Journal of Physics Education, 6(2), 18-30.
• Bozkurt, M., & Memiş, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin üst bilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ve okuma motivasyonları ile okuma düzeyleri arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(3), 147-160.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., & Demirel, F. (2012). Bilimsel arastirma yöntemleri (18. Baski). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz. (Çev. Ed.: A. Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çıkrıkçı, Ö., & Odacı, H. (2013). Fen lisesi öğrencilerinin bilişötesi farkındalıkları ile öz yeterlik algılarının bazı kişisel ve akademik değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 246-259.
• Georghiades, P. (2004). Making pupils’ conceptions of electricity more durable by means of situated metacognition. International Journal of Science Education, 26(1), 85-99.
• Green, S. B., & Salkind, N. J. (2016). Using SPSS for Windows and Macintosh, Books a la Carte. Pearson.
• Gürefe, N. (2015). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 237-246.
• Hennessey, M. G. (1993). Students’ ideas about their conceptualization: Their elicitation through instruction. (ERIC Document Reproduction Service No. ED361209).
• Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. The nature of intelligence, 231-235.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
• Irak, M., Çapan, D., & Soylu, C. (2015). Üstbilişsel süreçlerde yaşa bağlı değişiklikler. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 64.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya, N. B., & Fırat, T. (2011). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin öğrenme-öğretme sürecinde üstbilişsel becerilerinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 56-70.
• Koç, C., & Karabağ, S. (2013). İlköğretim ikinci kademe (6-8. sınıf) öğrencilerinin bilişüstü yetileri ile başarı yönelimlerinin incelenmesi (Bingöl ili örneği). NWSA: Education Sciences, 8(2), 308-22.
• Liliana, C. & Lavinia, H. (2011). Gender differences in metacognitive skills. A study of the 8th grade pupils in Romania. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 396-401.
• Memiş, A., & Arıcan, H. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel üstbiliş düzeylerinin cinsiyet ve başarı değişkenleri açısından incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 76-93.
• Oğuz, A., Kalender, K., & Damla, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalıkları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama (Journal of Theory and Practice in Education), 14(2), 170-186, ISSN: 1304-9496.
• Öztürk, B., & Kurtuluş, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyi ile matematik öz yeterlik algısının matematik başarısına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 762-778.
• Pappas, S., Ginsburg, H.P., & Jiang, M. (2003). SES differences in young children’s metacognition in the context of mathematical problem solving. Cognitive Development, 18, 431–450.
• Princiotta, D., Flanagan, K.D., & Germino Hausken, E. (2006). Fifth grade: Findings From the fifth grade follow-up of the Early Childhood Longitudinal Study, Kindergarten Class of 1998–99.NCES 2006-038. Washington, DC: National Center for Education Statistics.
• Schommer, M. (1990). The effects of belief about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82, 498–504.
• Şirin, S.R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of Educational Research, 75, 417–453.
• Thomas, G. P. (2003). Conceptualization, development and validation of an instrument for investigating the metacognitive orientation of science classroom learning environments: The metacognitive orientation learning environment scale-science (MOLES-S). Learning Environments Research, 6, 175-197.
• Thomas, G. P., & McRobbie, C. J. (2001). Using a metaphor for learning to improve students’ metacognition in the chemistry classroom. Journal of Research in Science Teaching, 38, 222-259.
• Topçu, M. S., & Tüzün, O. Y. (2009). Elementary students’ metacognition and epistemological beliefs considering science achievement, gender and socioeconomic status. Elementary Education Online, 8(3), 676-693.
• Yıldız, E., Akpınar, E., Tatar, N., & Ergin, O. (2009). Exploratory and confirmatory factor analysis of the metacognition scale for primary school students. Educational Sciences: theory and practice, 9(3), 1591-1604.
• Yürük, N. (2005). An analysis of the nature of students’ metaconceptual process and the effectiveness of metaconceptual teaching practices on students’ conceptual understanding of force and motion. Dissertation Abstracts International. (UMI No.3182729)
• Zhao, N., Valcke, M., Desoete, A., Zhu, C., Sang, G., & Verhaeghe J.P. (2014). A Holistic model to infer mathematics performance: The interrelated impact of student, family and school context variables. Scandinavian Journal of Educational Research, 58 (1), 1-20, DOI: 10.1080/00313831.2012.696210.