Afgan sığınmacıların göç ve uyum süreci: Sivas uydu kenti örneği

Yıl 2020, , 188 - 215, 31.12.2020

Medine Derya Canpolat

https://doi.org/10.38154/cjas.46

Öz

Bu araştırma makalesi Türkiye’ye uluslararası koruma başvurusunda bulunan sayıca en kalabalık yerinden edilmiş grup olan Afgan sığınmacıları konu edinmiştir. Makale, Sivas uydu kentinde yaşayan Afgan sığınmacılara odaklanmıştır. Afgan sığınmacıların göç ve uyum süreçlerinde kazandıkları deneyimleri kendi bakış açılarından değerlendirmiştir. Makalenin temel amacı Afgan sığınmacıların bu süreçte ne tür sorunlarla karşılaştıklarını araştırıp analiz etmek ve bu sorunlara çözüm önerisinde bulunmaktadır. Makale nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması şeklinde tasarlanmıştır ve yorumlayıcı bakış açısına sahiptir. Makale kapsamında, kartopu tekniğiyle ulaşılan 7 kadın ve 8 erkek Afgan sığınmacı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelere dayalı verilerin analizi ile şu bulgular tespit edilmiştir: Afgan sığınmacıların Sivas uydu kentindeki uyum süreçlerinin nasıl geliştiği, bu süreçte karşılaştıkları sorun alanlarının neler olduğu, Sivas halkından beklentilerimin neler olduğu ve gelecek planlarının ne yönde olduğu. Uyum süreciyle ilgili bulgular, Afgan sığınmacıların Türk vatandaşlığı almaya ve topluma entegre olmaya istekli olduklarını göstermektedir. Fakat çalışmanın bulguları aynı zamanda Afgan sığınmacıların her ne kadar toplumla uyum içinde yaşamak için istekli olsalar da bu süreçte dil engeli, ekonomik yetersizlik, yabancılık ve yalnızlık duygusu gibi çok önemli sorunlarla karşılaştıklarını ortaya çıkarmıştır. Bu noktada, nitelik ve nicelik olarak dil kurslarının artırılmasının dil bariyerini ortadan kaldıracağı; hükümetin istihdama yönelik politikalar uygulamasının Afgan sığınmacıların mali yetersizliğini ortadan kaldıracağı; hükümet dışı örgütlerin uygulayacağı bilinçlendirme politikalarının Afgan sığınmacıların yararlanabilecekleri haklar ve fırsatlar hakkında farkındalıklarını artıracağı; ve halk arasında Afgan sığınmacılar hakkında daha anlayışlı bir davranış geliştirilmesinin Afgan sığınmacıların yabancılık ve yalnızlık hissini ortadan kaldıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afgan sığınmacılar, uluslararası koruma, göç, uyum, Sivas, uydu kent, nitel araştırma yöntemleri

Harmonisation process of Afghan asylum-seekers: a case study of Sivas satellite city

Öz

The subject of this research article is Afghan asylum-seekers – as the world’s most numerous displaced people – who have applied to Turkey for international protection. Its specific focus is on Afghan asylum seekers residing in Sivas satellite city who have applied for international protection. The study evaluates their personal experiences with harmonisation and integration, with the main objective being to investigate and analyse the problems they have faced during their harmonisation process, and to develop solutions to these problems. This research was designed as a case study – as a qualitative research methodology – and takes a theoretically interpretive perspective. Within the scope of this study, in addition to observations, in-depth interviews were conducted with seven female and eight male Afghan asylum-seekers who were reached through a snowball technique. As ascertained from the interviewees, the following issues were apparent: their harmonisation processes; the problems they faced in these processes; their expectations from local people; and their plans for the future. The findings related to the harmonisation process indicated that the respondent Afghan asylum-seekers are eager to obtain Turkish citizenship and integrate into society, although it was understood that they faced crucial problems in this regard, being the language barrier, economic insufficiency, and feelings of loneliness and strangeness. To overcome these hurdles, it is though that improving the given language courses in terms of quality and quantity will diminish the language barrier; applying government policies related to employment will decrease the financial insufficiency of Afghan asylum-seekers; and applying non-governmental policies to raise awareness among Afghan asylum-seekers of the opportunities that are open to them, will alleviate their lack of consciousness, and will lead to the development of a greater understanding among local people about the Afghan asylum-seekers, thus eliminating their feelings of loneliness and strangeness.

Anahtar Kelimeler

Afghan asylum-seekers, international protection, migration, harmonisation, integration, Sivas, satellite city, qualitative research methodologies

Kaynakça

• Afghan Solidarity Association Afgan. (2016). Türkiye'de Yaşayan Afgan Sığınmacıların Yaşam Koşulları ve Avrupa'ya Kaçış Nedenleri. Sivil Düşün AB Programı.
• Ager, A., & Strang, A. (2008). Understanding Integration: A Conceptual Framework. Journal of Refugee Studies, 21(2), pp. 166–191. https://doi.org/10.1093/jrs/fen016
• Aktepe, E., Tekdere, M., & Gürbüz, A. Ş. (2017). Toplumsal Uyum ve Bütünleşme Bağlamında Erzincan'a Yerleştirilen Ahıska Türkleri Üzerine Bir Değerlendirme. Göç Araştırmaları Dergisi: 138-169.
• Ataman, S. (2007) “Türkiye'de Sığınmacıların Yaşadıkları Sorunlar: Van İli Örneği”. Retrieved from https://multeci.net/2007/12/siginmacilarin-yasadiklari-sorunlar-van-ornegi/
• Aytaçlı, B. (2012). Durum Çalışmasına Ayrıntılı Bir Bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1): 1-9.
• Berry, J. W. (2011). Integration and Multiculturalism: Ways towards Social Solidarity. Papers on Social Representations, 20: 2.1-2.21.
• BMMYK Türkiye İstatistikleri. (2019). Retrieved from https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/71061.pdf
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma Yöntemleri esen ve Analiz (3 ed.). (A. Aypay, Trans.) Ankara: Anı.
• Coşkun, E., & Yılmaz, Ç. (2018). Sığınmacıların Toplumsal Uyum Sorunları ve Sosyal Hizmetlere Erişimi: Düzce Uydu Kent Örneği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (75): 269–305. doi:10.26650/jspc.2018.75.0016
• Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (3rd Ed.). (M. Bütün & S. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çağlar Chesley, M. (2020). Mülteci Hakederliği ve Toplumsal Cinsiyet Temelli Kırılganlık Arasındaki İlişkiyi Anlamak: Uluslararası Koruma Altındaki Mülteciler İçin Sosyal Yardımlar Örneği. K. Biehl, & D. Danış içinde, Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Türkiye'de Göç Araştırmaları (pp. 143-163). İstanbul: SU Gender ve GAR Ortak Yayını.
• Demirbaş, H., & Bekaroğlu, E. (2013). Evden Uzakta Olmak: Sığınmacıların/Mültecilerin Psikolojik Sorunları ve Alınacak Önlemler. Kriz Dergisi, 21(1): 11-24.
• Doğan, Y. (2019). Trabzon'da Yaşayan Afganistan Uyruklu Sığınmacıların Göç Deneyimleri ve Sorunları. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 5(7): 11-29.
• Erol, M., & Ersever, O. G. (2014). Göç Krizi ve Göç Krizine Müdahale. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi: 47-62.
• Garcés-Mascareñas, B., & Penninx, R. (2016). The Concept of Integration as an Analytical. In B. Garcés-Mascareñas, R. Penninx, B. Garcés-Mascareñas, & R. Penninx (Eds.), Integration Processes and Policies in Europe: Contexts, Levels and Actors (pp. 11-29). IMISCOE Research Series. doi:10.1007/978-3-319-21674-4_2
• Geyik Yıldırım, S. (2018). Göç ve Afganlar: İstikrarlı Mülteciler. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2): 128 - 159.
• Gomleksiz, M. N., & Aslan, S. (2018). Refugee Students Views about the Problems They Face at Schools in Turkey. Education Reform Journal, 3(1): 45-58.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü [DGMM]. (2020). Retrieved from https://www.goc.gov.tr/
• Göksel, G. U. (2019). Göçmen Entegrasyonu ve Tanınma Teorisi: Adil Entegrasyon. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü [HUIPS]. (2017a). Türkiye'de Afganistan Uyruklu Uluslararası Koruma Başvurusu ve Statüsü Sahipleri Üzerine Analiz: Türkiye'ye Geliş Sebepleri, Türkiye'de Kalışları, Gelecek Planları ve Amaçları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü [HUIPS]. (2017b). Uydu Kentlerde Yaşayan Sığınmacıların Sosyo-Ekonomik Profili. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Hubing, G. (2011). Language Learning and Transit Refugees in Turkey: A Case Study of Afghans in Sivas, Master Thesis, Bilkent University, Ankara.
• Jarahzadeh, K. (2013). Identities at the Fringes of Citizenship: Experiences of Afghan Refugees in Turkey. Berkeley Undergraduate Journal, 26(3): 147-152.
• Kahraman, F. (2017). Those Left in Darkness: Status of Afghan Refugees in Turkey. In Ş. Aslan, & C. Cinemre (Eds.), Current Debates in Sociology & Anthropology (pp. 141-151). London: IJOPEC Publications.
• Kahya, Ö. (2014). Türkiye'de Sığınmacılık ve Uydu Kent Deneyimi. İçinde İkinci Uluslararası Davraz Kongresi Bildiriler Kitabı: Türkiye'de Sığınmacılık ve Uydu Kent Deneyimi (pp. 4081-4114). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler (32nd Ed.). Ankara: Nobel.
• Kartal, B., & Başçı, E. (2014). Türkiye'ye Yönelik Mülteci ve Sığınmacı Hareketleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2): 275-299.
• Kaytaz, E. S. (2016). Afghan Journeys to Turkey: Narratives of Immobility, Travel, and Transformation. Geopolitics, 21(2): 284–302.
• Kılıç, E., & Demir, S. B. (2017). Türkiye'deki Afgan Mülteci Öğrencilerin Gözünden Türkiye Cumhuriyeti Milli Değerleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(34): 161-191.
• Koç, M. (2019). Türkiye'de Düzensiz Afgan Göçü ve İran'ın Göç Politikaları. İran Araştırmaları Merkezi.
• Kuschminder, K., & Koser, K. (2016). Afghans in Greece and Turkey Seeking to Migrate onward: Decision-making Factors and Destination Choices. Migration Policy Practice, 6(3): 30-35.
• Martikainen, T. (2006). Religion, Immigrants and Integration. AMID Working Paper Series 43/2005, pp. 1-14. Retrieved from https://vbn.aau.dk/ws/portalfiles/portal/17425050/AMID_wp_43
• Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (3 ed.). (S. Turan, Trans.) Ankara: Nobel.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd Ed.). Londra: SAGE Publications.
• Patton, M. Q. (Ankara). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. 2018: Pegem Akademi.
• SGDD. (2011). Askıdaki Yaşamlar ve Algıdaki Yaşamlar Projesi Araştırma Raporu. Ankara: Atik Matbaacılık. Retrieved from http://sgdd.org.tr/wp-content/uploads/2016/11/Askidaki_Yasamlar_Algidaki_Yasamlar.pdf
• T.C Resmi Gazete. (1994, Kasım 30). Türkiye'ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye'den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hk. Yönetmelik. (22127): 7-11.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2020). Retrieved from https://sozluk.gov.tr/
• UN. (2020). Home: Universal Declaration of Human Rights. Retrieved from https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/
• UNHCR Global Trends: Forced Displacement in 2018. (2018). Retrieved from https://www.unhcr.org/statistics/unhcrstats/5d08d7ee7/unhcr-global-trends-2018.html
• UNHCR Statistical Data (2019). Retrieved from https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri
• Unutulmaz, K. O. (2016). Gündemdeki Kavram: “Göçmen Entegrasyonu”- Avrupa'daki Gelişimi ve Britanya Örneği. In S. G. Ihlamur- Öner, & N. A. Şirin Öner, Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar, Tartışmalar (pp. 135-159). İstanbul: İletişim.
• Ünlüer, E. (2015). Externalization of the Refugee Responsibility: The Role of Turkey within the International Refugee System with Special Regard to Afghan Refugees, Master Thesis, ODTÜ, Ankara.
• Wang, M., & Ning, Y. (2016). The Social Integration of Migrants in Shangai's Urban Villages. Chinese University Press, 16(3), pp. 93-120. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/43974670
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu [LFIP]. (2013). Ankara, Türkiye: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11th Ed.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, K., Ünlü, Ü., & Sezer, M. (2014). Mülteci- Sığınmacı Cinnetleri ve Toplum “Her İnsanın Huzur İçinde, Kendi Evinde, Sevdiği insanların İçinde ve Vatanında Ölme Hakkı Vardır!”. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(1): 42-50.