Sıcak denizlerin derinliklerini ölçmek: Napolyon savaşları çağında Rusya’nın Akdeniz macerası, 1798-1807

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 25 - 39, 30.06.2022

Valeriy Morkva

Öz

Napolyon savaşları çağında Fransızların Avrupa'daki ilerlemeleri ve Napolyon Bonapart'ın Mısır seferi, o ana kadar Rus ve Osmanlı imparatorlukları arasında düşünülemez ittifakın yolunu açtı. Hem askeri hem de ideolojik olarak, Fransa her iki monarşi için de bir tehdit haline geldi. Bu nedenle 1798'in sonlarında farklı nedenlerle her iki monarşinin çıkarları ortak bir noktada birleşti. St. Petersburg ile Bab-ı Ali arasında yapılan savunma ittifakı sonucunda, Rus donanmasına Karadeniz Boğazlarından geçme fırsatı verilmiş ve Rus-Osmanlı filosu, Akdeniz'de Fransızlara karşı bir askeri sefer başlatmıştır. Osmanlı-Rus kuvvetleri, Fransızları, Yunanistan karasının batısında yer alan İyon Takımadaları'ndan çıkardı. Rusya fiilen İyon Adaları üzerinde kontrol kurmayı başarmış ve 1807 yılına kadar kaldığı Adriyatik Denizi'nde bir deniz üssü kurmuştur. Yayınlanmış ve yayınlanmamış çeşitli birincil kaynaklara dayanan bu makalenin amacı, tartışılan dönemde İyon Adaları'nda Yedi Ada Cumhuriyeti'nin kuruluş koşullarını ve Orta Akdeniz'de kısa ömürlü Rus varlığını analiz etmek ve kısaca özetlemektir.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz, Yedi Ada Cumhuriyeti, Rusya, Osmanlı-Rus münasebetleri, Napolyon Savaşları

Fathoming the warm waters: The Russian Mediterranean adventure in the age of Napoleonic wars, 1798-1807

Öz

The French advances in Europe during the age of the Napoleonic wars, as well as Napoleon Bonaparte’s Egyptian expedition, paved the way for a previously unthinkable alliance between the Russian and Ottoman empires. Both militarily and ideologically, France had become a threat to both monarchies, so in late 1798, for different reasons, the interests of both monarchies coincided. As a result of the defensive alliance between St. Petersburg and the Sublime Porte, the Russian fleet was granted passage through the Black Sea Straits, and the joint Russian-Ottoman naval fleet launched a military expedition against the French in the Mediterranean. The Ottoman-Russian forces subsequently ousted the French from the Ionian Archipelago off the west coast of continental Greece, and Russia gained de facto control over the Ionian Islands and established a naval base in the Adriatic Sea, where it stayed until 1807. The present article draws from a variety of published and unpublished primary sources to analyse and briefly outline the circumstances behind the creation of the Septinsular Republic on the Ionian Islands and the short-lived Russian residency in the Central Mediterranean during the discussed period.

Anahtar Kelimeler

Mediterranean, Septinsular Republic, Russia, Ottoman-Russian relations, Napoleonic wars

Kaynakça

• Arkhiv kniazia Vorontsova. 1870-1895. In 40 Vols. Vol. 20. Мoscow: Mamontov.
• Arkhiv Vneshnei Politiki Rossiiskoi Imperii (Archive of the Foreign Policy of the Russian Empire, AVPRI). Moscow. V. S. Tomara to F. F. Ushakov, 23 / 12 June 1799. Fond 89. Russia’s Relations with Turkey. Op. 89/8. Delo 892, L. L. 63-63 ob.
• Arkhiv Vneshnei Politiki Rossiiskoi Imperii. Zapiska Konstantinopol’skikh vestey i razglashenii. May 1799. AVPRI. Fond 89. Relations of Russia with Turkey. Op. 89/8. Delo 891, L. 63.
• Bonaparte, Napoléon. 1859. Correspondance de Napoléon Ier. Paris: Henri Plon et J. Dumaine, Vol.3.
• Karal, Enver Ziya. 1999. Selim III’ün Hatt-i Humayunları. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Mordvinov, R. N. (ed). 1951-1956. Admiral Ushakov. Moscow: Voienmorizdat. Vol. 3.
• Noradounghian, Gabriel effendi. 1900. Recueil d’actes internationaux de l’Empire Ottoman. Paris: Cotillon. Vol. 2.
• Polnoie sobraniie zakonov Rossiiskoi imperii (PSZRI). Konventsiia, zakliuchennaia v Konstantinopole mezhdu Rossieyu i Portoyu Ottomanskoyu o Respublike sed’m’ soiedinionnikh ostrovov. Vol. XXVI. St. Petersburg. 1830. № 19336, 88-92.
• Sbornik Imperatorskogo Russkogo Istoricheskogo Obshchestva (SIRIO). 1891. St. Petersburg: Tipografiia Imperatorskoi Akedemii Nauk. Vol.77.
• Vneshniaia politika Rossii XIX – nachala XX veka. Dokumenty Rossiiskogo Ministerstva Inostrannykh Diel. (VPR). 1960. Moscow: Gos. Izd. Polit. Lit. Vol. 1.
• Arkas Z. 1863. Deistviia Chernomorskogo flota s 1798 po 1806 god. Zapiski Odesskogo Obshchestva Istorii i Drevnostei. (ZOOID). Vol. 5, 846-901.
• McKnight, James Lawrence.1962. Russia and the Ionian Islands, 1798-1807. The Conquest of the Islands and Their Role in Russian Diplomacy. MA Thesis. University of Wisconsin.
• McKnight, James Lawrence. 1965. Admiral Ushakov and the Ionian Republic; The Genesis of Russia's First Balkan Satellite. (PhD Dissertation. The University of Wisconsin – Madison.
• Miliutin, D. 1857. Istoriia voiny 1799 goda mezhdu Rossiyey i Frantsiyey. St. Petersburg: Tipografiia Imperatorskoi akademii nauk. Vols. 1-3.
• Shapiro A. L. 1951. Kampanii russkogo flota na Sredizemnom more v 1805-1807 g.g. i admiral D. N. Seniavin. Dissertatsiia na soiskaniie uchenoi stepeni doktora istoricheskikh nauk. Unpublished Doctoral Dissertation. [Sine Loco].
• Shapiro A. L. 1956. Sredizemnomorskiie problem vneshnei politiki Rossii v nachale XIX v. Istoricheskiie zapiski, Vol. 55. Moscow: Izd. AN SSSR.
• Slovar’ russkikh generalov, uchastnikov boievykh deistviy protiv armii Napoleona Bonaparta v 1812-1815 g.g. In: Rossiiskii Arkhiv. 1996. Vol. 7. Moscow: Stidiia “TRITE” N. Mikhalkova.
• Stanislavskaia, А.М. 1983. Politicheskaia deiatel’nost’ F. F. Ushakova v Gretsii, 1798-1800. Moscow: Nauka.
• Stanislavskaia, А.М. 1976. Rossiia i Gretsiia v kontse XVIII- nachale XIX veka: Politika Rossii v Ionicheskoi respublike, 1798-1807. Moscow: Nauka.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. 1937. Yedi Ada Cumhuriyeti. Belleten, Vol. 1, 627-39.