Bebeklerde Uygulanan Geleneksel Yöntemler

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 61 - 86, 01.06.2016

Zeynep Arabacı Jülide Gülizar Yıldırım Bumin Nuri Dündar Zeynep Kadam

Öz

Geleneksel bir yapıya sahip olan yörelerde halkın hastalıklara bakışı, kültürün etkisi altında biçimlenmektedir. Pek çok kültürde bebeğe bakım veren annelerin bir kısmı bazı inançlara sahiptir ve modern tıp uygulamalarından ayrı olarak geleneksel uygulamaları yaygın olarak yerine getirmektedirler. Tanımlayıcı araştırma 0-12 aylık bebeği olan annelerin çocuk bakımına ilişkin başvurdukları geleneksel uygulamaları saptamak amacıyla yürütüldü. Araştırmaya Kasım 2014 – Ocak 2015 tarihleri arasında Kastamonu’nun bir ilçesinde Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran gönüllü 98 anne alındı. Veriler annelerle yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Veriler sayı ve yüzde olarak SPSS 17.0 paket programını kullanarak değerlendirildi. Araştırma için kurumlardan yazılı, annelerden ise sözlü onam alınmıştır. Araştırmaya katılan kadınların yaş grupları çoğunlukla 21-30 yaşları arasında dağılmaktaydı %78.6 . Tüm kadınlar evli ve doğumunu hastanede yapmıştır. Kadınların ilk gebelik yaşları 16 ile 35 yaş arası değişmekte olup %11.2’sinin ilk gebelik yaşının adölesan yaşta 16-18 yaş arası olması dikkat çekicidir. Araştırmaya katılan bebeklerin yaş ortalaması 147.3±102.5 gün 3- 330 gün idi. Kadınlar bebeklerinde herhangi bir sağlık problemi olduğunda %28,4’ü bildiği veya ailesinin önerdiği geleneksel yöntemle çözmeye çalıştığını bildirdi. Annelerin bebekleri sarılık olmasın diye %52’sinin uygulama yaptığı, sarı yazma %36.7 örttüğü; %48’inin kundakladığı, %58.2’sinin göbek bağı ile ilgili uygulamalar yaptığı bulundu. Bebek doğduğunda mevlit okutulduğu %59.2 , kırkı çıktığında uygulama %58.2 yaptıkları, dini olarak al basmasından %46.9 ve nazardan korumak için dua okudukları %55.1 saptandı. Annelerin bebek bakımı, hijyenik bakım, bebeğin gelişimi, anne sütü ve beslenme konularında geleneksel uygulamalar yaptıkları ve dini inançlara sahip oldukları görüldü. Bakım verici olan sağlık personellerinin bakım vermesi sırasında modern tıbbi uygulamaların yanı sıra geleneksel uygulamaların da farkında olmaları ve hizmet verdikleri nüfusu tanımaları ve eğitimleri planlayabilmeleri açısından önem taşımaktadır

Anahtar Kelimeler

Bebek bakımı, geleneksel uygulamalar, kültür, hemşirelik

Traditional Applications Administered inInfants

Öz

The study was planned to identify the nutritional status and eating behaviours of children with an autism spectrum disorder and to investigate parental attitudes displayed by the parents towards children’s diets. The study was conducted with 86 mothers of children with an autism spectrum disorders studying in two Special Education Centers in Izmir. To collect the study data, the Nutritional Status and Eating Behaviours Assessment Questionnaire for Children and the Parental Feeding Style Questionnaire were used. Of the children, 80.2% were male, 44.2% were in the 7-12 age group, 38.4% had a chronic disease, 47.1% continuously took medication. As for their nutrition habits; 6.1% did not consume milk and dairy products, 8.4% meat and meat products, 13.6% eggs, 12.2% legumes, 12.2% vegetables, 4.9% fruits, 3.7% grain products and 6.1% butter/margarine/oil. While 40.7% of the families used food to take their attention to something else, 65.8% used food as a reward. While 51.4% of the children consumed their food and drinks in very small bites and sips, 35.1% consumed in very large bites and sips, and 13.5% had severely restricted diet. Feeding children with an autism brings about serious problems due to various factors. Providing education to families about eating habits would be beneficial

Anahtar Kelimeler

Autism, Nutrition, Parental Attitudes

Kaynakça

• Akın, A.,Agit Akdoğan, T. veTortuk Odabaş, S. (2011). 0-5 yaş çocuğu olan annelerin çocuklarına uyguladıkları geleneksel uygulamaların incelenmesi.1. Ulusal Kültürlerarası Hemşirelik ve Ebelik Kongresi Kitabı içinde (s. 127-133).
• Aksayan, S. (1983). Çocuk sağlığına ilişkin geleneksel inanç ve uygulamalar(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arısoy, A.,Canbulat, N. ve Ayhan, F. (2014). Karaman ilindeki annelerin bebeklerinin bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler.Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(1), 23-31.
• Bahar, Z. ve Bayık, A. (1985). Doğanlar mahallesinde annelerin çocuk bakımına ilişkin geleneksel davranışlarının incelenmesi. I. Ulusal Hemşirelik Kongresiiçinde (s. 241-251). İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası.
• Bakır, E., İnci, H., Alan, S., Gökyıldız, Ş. ve Elmas, E. (2011). Adana’da al basması inanışı ve geleneksel uygulamalar. Lokman Hekim Journal,1(1), 13-18.
• Bayık Temel, A. (2008). Kültürlerarası (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,11(2), 92-101.
• Biltekin, Ö., Boran, D., Denkli D.M. ve Yalçınkaya S.(2004). Naldöken sağlık bölgesinde 0-11 aylık bebeği olan annelerin doğum öncesi dönem ve bebek bakımında geleneksel uygulamaları. STED,13(5), 166-168.
• Bozkurt, Ö. D. ve Hadımlı, A. (2011). Lohusa için yapılan son tören “Kırklama”. 1. Ulusal Kültürlerarası Hemşirelik ve Ebelik Kongresi Kitabı içinde (s. 122-123).
• Bölükbaş, N., Erbil, N., Altunbaş, H. ve Arslan, Z. (2009). 0-12 aylık bebeği olan annelerin çocuk bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1) 164-176. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/ view/411/338adresinden erişildi.
• Çalışkan, Z. ve Bayat, M. (2011). Annelerin bebek bakımı uygulamaları ve etkileyen faktörler: Bir Kapadokya örneği.Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 23-30.
• Çavuşoğlu, H. (2002). Çocuk sağlığı hemşireliği. Ankara: Sistem Ofset.
• Dinç, S. (2005). Şanlıurfa merkezde bulunan 4 Numaralı Sağlık Ocağı’na kayıtlı “0-1 yaşında çocuğa sahip olan annelerin çocuklarının bakımında uyguladıkları geleneksel uygulamalar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi,1(2), 53-63.
• Eğri, G. ve Gölbaşı, Z. (2007). 15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik geleneksel uygulamaları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 313-320.
• Eğri, G. ve Konak, A. (2011). Doğum sonu dönem ile ilgili geleneksel inanç ve uygulamalara Dünyadan ve Türkiye’den örnekler.Journal of World of Turks, 3(1), 144-155.
• Karp, H. (2007). Swaddlingandexcessivecrying. Journal of Pediatrics,151(1), 2-3.
• KılıçarslanTörüner, E. veBüyükgönenç, L. (2013). Çocuk sağlığı temel hemşirelik yaklaşımları. Amasya: Göktuğ Yayıncılık.
• Kitiş, Y. ve Karaçam, Z. (2004). Emzirmeyi olumsuz etkileyen bir faktör olarak pamukçuk; önleme, tanı ve tedavide hemşire / ebenin rolü. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi,8(1), 46-52.
• Molu, B. (2011). 0-12 aylık bebeği olan annelerin çocuk bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Neyzi, O. ve Ertuğrul, T. (1989). Pediatri. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
• Özyazıcıoğlu, N. ve Polat, S. (2004).12 aylık çocuğu olan annelerin bazı sağlık sorunlarında başvurdukları geleneksel uygulamalar.Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(2), 30-38.
• Sülü Uğurlu, E.,Başbakkal, Z., Dayılar, H., Çoban, V. ve Ada, Z. (2013). Ödemişte bulunan annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi.Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,2(3), 342-360.
• Şenses, M. ve Yıldızoğlu, İ. (2002). Sekiz ayrı ildeki kaynana ve gelinlerin loğusalık ve çocuk bakımında geleneksel uygulamaları. Çocuk Forumu,5(2), 44-48.
• Şirin, A., Temel, AB., Özcan, A., Çam, O.,Kuğuoğlu, S.,Seviğ, Ü.,… Bahar, Z. (2012). Kültürlerarası hemşirelik. Ü. Seviğ veG. Tanrıverdi, (Ed.). İnsan ve kültürel yapı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi.
• Taşkın L. (2003). Doğum ve kadın hastalıkları hemşireliğiiçinde (s. 284-285). Ankara: Sistem Ofset Matbaacılık.
• Tokur Kesgin, M. veÖzcebe, H. (2004). Türkiye’de çocuk bakımındaki geleneksel inanç ve uygulamalar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi,1, 43-56.
• Utaş, S. (2011). Yeni doğanlarda deri bakımı.Türkderm, 45, 123-126.
• Yalçın, H. (2012).Gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımına ilişkin geleneksel uygulamalar (Karaman örneği).Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 55, 19-31.