Çocuk Edebiyatında Görsel Öğe

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 123 - 135, 01.06.2016

Vefa Taşdelen

Öz

Çocuk edebiyatında yalınlık ilkelerinden biri de görselliktir. Görsellik, öncelikle metnin, farklı bir sanat dalı resim sanatı ile zenginleştirilmesi, somutlaştırılması, pedagojik anlamda çocuğun algı düzeyine uygun hale getirilmesi anlamına gelir. Bununla birlikte yalnız resim, karikatür ya da fotoğraf değildir; mekân, insan ve olay betimlemeleri de görsel öğe içine girer. Kitabın kapak ve iç tasarımını, dizgi ve baskı kalitesini de sanatın, zanaatın ve tekniğin bir bileşkesi olarak, yalınlık ilkesine dâhil etmek gerekir. Bu makalede, görsel öğe ilk anlamıyla, resim sanatı olarak ele alınacak, bu bağlamda değerlendirilecektir. Özellikle 1800’lü yıllardan itibaren, “çocuk”, “çocukluk”, “çocuk kitabı”, “çocuklara yönelik edebiyat” anlayışı gelişmeye başlamış; bunun yanında eseri basitleştirmek, somutlaştırmak, hoş ve çekici hale getirmek için, estetik ve pedagojik temele dayanan bir resimleme uygulamasına gidilmiş, çok geçmeden bu konuda usta ressamlar ortaya çıkmıştır. Edebiyatın ve resim sanatının bileşkesinden oluşan bu tarz günümüze kadar gelmiş, günümüzde de devam etmektedir. Artık resim yalnızca metnin iğreti bir parçası değil, metnin tamamlayıcısı, kurucusu, giderek metinden bağımsız bir eser ve değer haline gelebilmektedir. Resim ve edebiyat sanatının bileşiminden oluşan bu “resimli edebiyat”, farklı bir tarz ve estetik yapı oluşturmaktadır. Belirtmekte yarar var ki, bu haliyle sadece çocukların değil büyüklerin de ihtiyaç duyabileceği bir alandır.Çocuk edebiyatında görsel öğe, bu makalede, “yalınlık ilkesi” çerçevesinde ele alınacak; çizgi, desen ve resim sanatı da, yalınlığı sağlayan öğeler olarak görülecek, belli başlı şu sorulara cevap aranacaktır: 1 Çocuk edebiyatında görsel öğe nedir, ne anlama gelir? 2 Görsel öğenin çocuğun dünyasındaki yeri nedir; çocuğun kavrama ve algılama düzeyine yapabileceği katkı nedir? 3 Görsel malzemenin eserdeki varlık yapısı nedir?

Anahtar Kelimeler

Çocuk, çocuk edebiyatı, görsel öğe, estetik, pedagoji

Visual Element in Children’s Literature

Öz

One of the simplicity principle in children’s literature is visuality. Visuality, means primarily, enrichment of the text by a different branch of art painting art , to concretize it, and make it appropriate for the level of the perception of the child in pedagogical sense. At the same time it is not only painting, caricature or photograph to be used; space, human and event portrayals are also included in visual element. Book cover and interior book design, typesetting and print quality should be integrated into simplicity principle as a compound of art, craft and technic. In this article, visual element will be approached by its first meaning, as a painting art, and evaluated in this context. Especially since the year 1800, apprehension of “child”, “childhood”, “children’s book”, “literature for children” started to develop; besides that a painting application based on aesthetic and pedagogical principles was practised; to simplify, concretize, make the work nice and attractive; soon after old masters were emerged in this subject.This style composed of literature and painting art compounds that has reached up today, and it still continues. From now on painting is not only a transitory part of the text, it is complementary, constitutive, it can become increasingly an independent work and value of the text. This “pictorial literature” is composed of the compounds of painting and literature and creates a different style and aesthetic structure. It’s worth noting here, in this state it is not an area that is just needed by children but also by adults.In this article, visual element in children’s literature, will be approached in the frame of “simplicity principle”; drawing, figure and painting art, will also be seen as elements ensures simplicity, answer to certain questions will be searched: 1 What is the visual element in children’s literature, what does it mean? 2 What is the place of the visual element in the world of the child; what is the contribution it would make to child’s comprehension and level of perception? 3 What is the structure of the existence of the visual element in the work?

Anahtar Kelimeler

Child, children’s literature, visual element, aesthetics, pedagogy

Kaynakça

• Aristoteles. (1983). Poetika (İ. Tunalı, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Burlingham, C. (1997a). Publishing for children. K. Jacobson (Ed.). Picturing Childhood, Illustrated Children’s Books From University of California Collections 1550-1990. Los Angeles: Grunwald Center for he Graphic Arts and the Department of Special Collectioons at the University Reaserch Library, pp. 19-28.
• Burlingham, C. (1997b). The twentieth centruy. K. Jacobson (Ed.). Picturing Childhood, Illustrated Children’s Books From University of California Collections 1550-1990. Los Angeles: Grunwald Center for he Graphic Arts and the Department of Special Collectioons at the University Reaserch Library, pp. 49-60..
• Süreya, C. (1995). Sevda sözleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Comenius, J. A. (1887). The orbis pictus of John Amos Comenius. C.W. Barden Puplishing.
• Carroll, L. (1916). Alice’s adventures in wonderland. New York: Sam’l Gabriel Sons & Company.
• Gurbetoğlu, A. (2006). II. Meşrutiyet döneminde yayımlanan çocuk dergilerinin eğitim açısından incelenmesi (1908–1918) (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Inhelder, B. ve Piaget, J. (2002). The growth of logical thiking from childhood to adolescence. Rutledge.
• Kant, I. (1904). Educational theory of Immanuel Kant (E. F. Buchner, Çev.). Philadelphia: J. B. Lippincott Company.
• Klemin, D. (1966). The art of art for children’s books: A contemporary survey. New York: Clarkson N. Potter, Inc.
• Köprülü, F. (2004). Nasreddin Hoca. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Locke, J. (1922). The educational writings of John Locke. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ortaylı, İ. (1988). Tanzimat döneminde çocuk edebiyatı üzerine. Sadun Aren’e armağan. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayınları.
• Otto, S. (1987). Resimli çocuk kitaplarının eleştirisi üzerine. M. R. Şirin (Ed.). Çocuk Edebiyatı Yıllığı. İstanbul: Gökyüzü Yayınları.
• Özünel, Ş. Ç. (2000). Çocuk kitaplarındaki görsel anlatımın eğitimdeki yeri. S. Sever (Ed.). I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu Bildiri Metinleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyatı. İzmir: TUDEM Yayınları.
• Şirin, M. R. (2003). Kim çocuk yazarıdır?. Virgül Dergisi, 68.
• Pamuk, O. (2006). Benim adım kırmızı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pearson, E. (1890). Banbury chap books and nursery toy book literature with impressions from several hundred orginal wood-cut blocks. London: Arthur Reader.
• Piaget, J. (1928). Judgment and reasoning in the child. New York: Harcourt, Barace and Company.
• Pitiri, E. (2007). Art books for early childhood classroom communication. Art Education, 60(2), 33-39.
• Postman, N. (1995). Çocukluğun yok oluşu (K. İnal, Çev.). Ankara: İmge Yayınları.
• Rousseau, J.J. (1979). Emile (A. Bloom, Çev.). United States of Ameraca: Bacic Books.
• Tanpınar, A. H. (1996). Yaşadığım gibi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yavuzer, H. (2001). Resimleriyle çocuk: Resimleriyle çocuğu tanıma. İstanbul: Remzi Kitabevi.