Çocuk Yazınında “Umut” ve “Mutlu Son” İlişkisi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 137 - 150, 01.06.2016

Erhan Şen

Öz

Yazınsal ve eğitbilimsel boyutlar üzerinde yapılandırılan çocuk yazını genel yazının alt dallarından biridir. Bu yazın türünün ilk amacı da yaşamın yalın bir biçem aracılığıyla çocuğun gerçekliğine uygun biçimde paylaşılmasıdır. Dolayısıyla çocuklara seslenen yazınsal yapıtlar onun yaşama, insana ve geleceğe ilişkin umudunun canlı tutulması için bir deneyim alanı yaratmalıdır. Yaşamı algılama ve anlamlandırma açısından henüz yeterli deneyime sahip olmayan çocuk, yazının olanaklarıyla bu eksikliğini giderebilir. Bu konuda yazınsal ürünler işlevsel bir önem taşırlar. Çünkü çocuk okur yazınsal yapıtlarla bir yandan yaşamı tanırken, diğer yandan da kendi yaşamına anlam katacak kurgusal bir dünyayla karşılaşma olanağı bulur. Bununla birlikte çocuk yazını, çocuk okurun yaşama ve geleceğe ilişkin umudunu diri tutar. Ayrıca ona yaşama sevinci verme açısından ahlakî bir sorumluluk taşır. Yapıtlardaki karakterlerin yaşama bakış açıları, olaylar dizisinin nasıl sonuçlandığı, beklentilerin gerçekleşip gerçekleşmemesi gibi argümanlar yapıttaki “umut” kavramına ilişkin bir fikir edinmemize yardımcı olabilir. Birer özdeşim öğesi olan karakterlerin yaşama yaklaşım biçimi okurun da yaşamla ilgili görüşünü etkileyebilir. Çünkü çocukluk, birey için model arayışının yoğun biçimde yaşandığı bir dönemdir. Kahramanların yaşama karamsar bir biçimde baktığı, mücadeleye girişmediği, haksızlıklara karşı bezginlik duyduğu olaylar dizisi çocuk okuru da doğal olarak olumsuz bir algı içine sokabilir. Onun yaşama ve yarına ilişkin beklentilerini zedeleyebilir. Bu yönüyle çocuklara seslenen yapıtların “umut” ve “mutlu son” kavramları açısından ele alınmasının hem yazınsal hem de eğitbilimsel olarak önemli olduğunu söyleyebiliriz. Umut olgusu kültürlere, yaşlara, cinsiyete kısacası bireyden bireye ya da toplumlar arası değişiklik gösteren bir içeriğe sahiptir. Bu nedenle söz konusu olgunun çocuk yazınına yansımasının derinlikli anlaşılabilirliği için bu çalışmada farklı dil ve kültürlere ait dört çocuk yazını yapıtı “umut” ve “mutlu son” ilişkisi açısından irdelenmiştir. Yabancı dille yazılmış yapıtların değerlendirilmesinde Türkçe çevirilerden yararlanılmıştır. Söz konusu yapıtlar aşağıda verilmiştir: 1. Ayla Çınaroğlu, Mago2. Laura S. Matthews, Balık3. Samed Behrengi, Küçük Kara Balık 4. Luis Sepşlveda, Martıya Uçmayı Öğreten Kedi

Anahtar Kelimeler

Çocuk yazını, mutlu son, umut, betimsel yöntem

Çocuk Yazınında “Umut” ve “Mutlu Son” İlişkisi Üzerine Bir İnceleme

Öz

Literature, particularly children’s literature, is closely associated with the stimulation of hope directed to a better future and life. Seeking mean of life makes continuity around this stimulation. From the point of children’s literature, hope has lexical and objective referent. Because children grown up day by day. So they need helpings of other person or different material to know and preparing to real life. In this situation, children’s literature and writers have some ethical responsibility: give hope to children and making happy them. But in this area success is connected with the level of children’s growing, ages and experiences. For this reason, the examples of hope shared with children have to be founded on these aspects and involve in outer world’s scape.The four children’s literary works belong to different language and culture has been studied from the “anxiety, comfort, love and intersubjective” points that related to the hope. In the assessment of the works written in foreign language, benefited from Turkish translation works. The works being talked are here below: 1. Mago Ayla Çınaroğlu ,2. Fish Laura S. Matthews , 3. The Little Black Fish Samed Behrengi 4. The Story of A Seagull and The Cat Who Taught Her To Fly Luis Sepşlveda . We can say that the hope studied in children’s literary works is related to self and intersubjectivity. The introverted hope wants to become subject, liberalize and realizing itself, however intersubjectivity focuses on thinking others. The others aspects in the novels are fictionalised on the world’s contrast hopehopelessness, poor-rich, goodness-badness, life-death… . So this dimension signs us that a hipotetical world doesn’t tell only. The examples of hopelessness are momentary not in a thematical function. Instead of exposing children to an unsurpassable hope, this feature is important from the point making children to feel this stimulation as relating to the momentary emotion

Anahtar Kelimeler

Shildren’s literature, happy ends, hope, descriptive method

Kaynakça

• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Dilidüzgün, S. (2004). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Doherty, B. (2001). Talking books. (J. Carter, Röportaj Yapan) New York, USA: Routledge.
• Kierkegaard, S. (2001). Ölümcül hastalık umutsuzluk. (M. M. Yakupoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Koç, E. (2008). Bir umut metafizği olarak Gabriel Marcel felsefesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 171-194.
• Lynch-Brown, C. ve Tomlinson, C. M. (1999). Essentials of children’s literature (3. bs.). New York, USA: Allyn Bacon Publication.
• Miceli, M. ve Castelfranchi, C. (2010). Hope: The power of wish and possibility. Theory & Psychology, 20(2), 251-276.
• Nodelman, P. (2008). The hidden adult. Baltimore: The John Hopkins University Press. Oskay, Ü. (2014). Roman ve etik . İstanbul: İnkılap Kitabevi .
• Pandora. (t.y.). (2014, Aralık 23). Wikipedia. 23 Aralık 2014 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/ Pandora adresinden erişildi.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir : Tudem Yayıncılık.
• Smedman, M. S. (1988). Springs of hope: Recovery of primordial time in “Mythic” novels of young readers. Children’s Literature, 16, 91-107.
• Webb, D. (2007). Modes of hoping. History of the Human Sciences, 20(3), 65-83.
• Behrengi, S. (2013). Küçük Kara Balık (3. b.). (C. Barış, Res., R. Cabbarlı, ve T. Urmulu, Çev.) İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Çınaroğlu, A. (2010). Mago. İzmir: Uçanbalık Yayınları.
• Matthews, L. S. (2013). Balık. (M. Kazmaoğlu, Çev.) İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
• Sepulveda, L. (2014). Martıya Uçmayı Öğreten Kedi (30. b.). (M. Delioğlu, Res., ve S. Özen, Çev.) İstanbul: Can Çocuk Yayınları.