Çocuklarla Felsefeye Varoluşsal Bir Bakış

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 4, 167 - 178, 01.12.2017

Rabia Dirican

Öz

Son yılların ilgi çeken konularından olan çocuklarla felsefenin aslında kadim gelenek içerisinde izlerine rastlanabilir. Her türlü otorite karşısında özgürleşmeyi ve hakiki terbiyeyi içine alan yapısıyla insanın insan olmak davası kadar eski olan bu meselenin çağdaş eğitimin amaç ve gereklilikleri içerisinde taze bir bakışla tekrar incelenmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu yazının konusu olarak çocuklarla felsefe, insan-eğitim-felsefe bağlamında varoluşsal bir bakış açısıyla incelenmeye çalışılmıştır. İnsan, eğitim ve felsefenin tanım ve mahiyetlerinden hareketle Türkiye’de çocuklarla felsefenin nasıl bir içerikte olması gerektiği açıklanmak istenmiştir. Kimlik, kişilik ve şahsiyet arasındaki farklara değinilerek kişinin kendi şahsiyetini inşa ederken felsefenin terbiye edici bir yol oluşuna ve çocukları felsefeyle tanıştırmak suretiyle yola koyulma eyleminin mümkün olduğunca erken başlatılması gerektiğine dikkat çekilmiştir. Ayrıca çocuklarla felsefedeki temel gayenin çocuklara filozofları ve felsefi akımları tanıtmak değil, daha yaşanılabilir bir dünya kurmak için onların şahsiyet inşasında rehber olmak olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Küçük yaşlardan itibaren felsefe ile disipline edilmiş bir zihnin toplumsal önyargıları ve basmakalıp fikirleri bir süzgeç gibi eleyerek doğru ve gerçek olana yöneldiği ve böyle bir ön eleme ile felsefenin çocuklara bir etik ve estetik tavır sağladığı üzerinde durulmuştur. Etik ve estetik tavır sahibi kişi ise kendisinin ve diğer insanların bir obje değil süje olduğu bilinciyle hareket eder. Bu bilinç bir anlamda dünyanın birlik ve hoşgörü içerisinde daha yaşanılabilir bir yer olması için her insanın sahip olması gereken temel insanlık unsurudur. Bu bağlamda bilim ve sanat gibi felsefenin de insan için yapılan bir insanlık başarısı ve eylemi olduğunu söylemek mümkündür. Bu yazıda mevcut eğitim sistemi içerisindeki bazı yanlışlıklar ifade edilerek bu yanlışlıkları aşmada felsefenin etkisine değinilmiştir. Bir takım bilgileri ezberletmek, hakikate yalnızca tek bir yoldan gidileceğini söylemek, çocuğun özgür iradesini ve kişilik özelliklerini görmezden gelmek, ona önceden tayin edilmiş bir rota çizmek ve karar verme hürriyetini test mantığı ile elinden almak tespit edilen yanlışlıklar arasındadır. Bu noktada sorgulayan ve sorgulatan yapısıyla felsefe çocuğun özgür iradesini eline almasını telkin edecek, doğruyu yanlıştan ayırması ve eleştirel düşünebilmesi için gerekli olan düşünme yetilerini canlı tutacak, hür varoluşunda ve şahsiyet inşasında ona engel olan her ne varsa mücadele etme gücü verecektir. İnsan-eğitim ve felsefe üçgeninde tekrar düşünüldüğünde çocuklarla felsefe her türlü köleliğe bir itiraz, bir yeniden doğma planı ve oluş tasarısı olarak karşımızda durmaktadır. Eğitim sistemi ve toplumda varlığı fark edilen tüm yanlışlıklar içerisinde çocuklarla felsefe dünyanın alışılagelmiş yazgısını değiştirmek için bir umut ışığı olmaya namzettir

Anahtar Kelimeler

Felsefe, Eğitim, Çocuklarla Felsefe

Çocuklarla Felsefeye Varoluşsal Bir Bakış

Öz

It is possible to find traces of the philosophy with children that are an interesting topics of resent years in antient tradition. The necessity of re-examining this subject, which is as old as the human’s being a human being, with a structure that includes emancipation against all kinds of authority and a righteous dexterity with a fresh perspective in the aims and necessities of contemporary education is born. In this article, it was aimed to examine philosophy with children, with an existential point of view in the context of human-educationphilosophy. It was desired to explain how the content of philosophy with children in Turkey should be based on the definitions and characteristics of human, education and philosophy. It has been pointed out that philosophy is an educating way as the person builds his or her personality by making reference to the differences between identity, personality and character, the way of dealing with the philosophy should be initiated as early as possible, by introducing children to philosophy. Moreover, it was achieved not only to promote children’s philosophers and philosophical movements to children, but to guide them in their personal identity in order to establish a more liveable world. It is emphasized that since the early ages, a mind disciplined by philosophy has sought social prejudices and stereotypical ideas as a sifter, sifting toward true and real, and that such a preliminary sieve gives philosophy an ethical and aesthetic attitude to children. The person with an ethical and aesthetic attitude acts with the awareness that he and other people are not objects but subjects. This consciousness is a fundamental element of humanity that every human being must possess in order to make the world a more livable place in unity and tolerance. In this context, it is possible to say that philosophy, such as science and art, is a human achievement and action for human beings.In this article, some of the mistakes in the education system are considered and the effects of philosophy in overcoming these mistakes are mentioned. To memorize a set of facts, to say that you will only go from one way to the truth, to ignore the child’s free will and personality traits, to draw a predetermined course to him, and to take the decision-making freedom with test logic are some of the mistakes determined. At this point, philosophy will question the child’s free will by interrogating and questioning, and will give the power to fight whatever it is that will keep the thinking necessary to be able to know right from wrong and to think critically, and to keep it alive in its free existence and in personality. When we reconsider in the triangle of human-education and philosophy, philosophy with children stands as an objection to all kinds of slavery, a plan of rebirth and the design of being. Within all inaccuracies noticed in the educational system and society, philosophy with children is a candidate to become a hopeful light to change the usual destiny of the Word

Kaynakça

• Bayraktar, L. (2013). Felsefe İle. Ankara: Aktif Düşünce.
• Descartes, R. (2014). Felsefenin İlkeleri. İstanbul: Say.
• Direk, N. (2011). Neden Çocuklar İçin Felsefe?. Özne Dergisi, 14, 231-235.
• Gürsoy, K. (2007). Bir Evrensel Projemiz Var Mı?. İstanbul: Etkileşim.
• Heimsoeth, H. (2007). Felsefenin Temel Disiplinleri. (T. Mengüşoğlu, Çev.) Ankara: Doğubatı.
• Kuçuradi, İ. (2013). Türkiye’de felsefe eğitimi. B. Çotuksöken, H. Tepe (Ed.), Çocuklar İçin Felsefe
• Eğitimi (ss.17-21). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. Öner, N. (1995). Felsefi tutum. Felsefe Dünyası Dergisi, 18, 3-6.
• Taşdelen, V. (2015). Felsefe Kültürü. Ankara: Hece.