Çocuğun Kişilik Hakkının Ana-Baba Tarafından Sosyal Medya Aracılığıyla İhlalinin Hukuki Görünümü

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 103 - 143, 01.06.2018

Esra Gültekin

Öz

Dijital çağın gündelik hayatı dönüştüren hızı karşısında, toplumsal hayatın düzenleyicisi konumundaki bütün unsurlar, geride kalmaktadır. Sürekli farklı noktalara evrilen gündelik hayat pratiklerinin sebep olduğu ihtilaflara ilişkin yeterli hukuki düzenleme bulunmamaktadır. Bu alandaki gelişimin öngörülemezliği dolayısıyla hukukun önleyici mahiyette düzenlemeler getirmesi mümkün olmamakta; aksine ihtilaflar çıktıktan sonra ihtiyaca göre düzenlemeler yapılmaktadır. Özellikle sosyal medya kullanımının artması, beraberinde birçok hukuki problemi getirmiştir. Çalışmamız kapsamında sosyal medyada ana babanın çocukları paylaşım nesnesi yapmasının hukuki boyutları ele alınmıştır. Bu paylaşımlarda, ana baba ile çocuğun menfaatlerinin çatışması söz konusudur. Çocuğun kişilik hakkı bir yandan ana babanın velayet hakkı, diğer yandan ana babanın ifade özgürlüğü ile karşı karşıya gelebilmektedir. Bu çatışma halinde, anayasal bir özgürlük olan ifade özgürlüğünün belli ölçütlere bağlı olarak sınırlandırılması kaçınılmazdır. Bunun yanında, çocuğunun haklarını ihlal eden ana babaya karşı Türk Medeni Kanunu’nun kişiliği korumaya yönelik ve velayete ilişkin yaptırım hükümlerine başvurulabilecektir. Ayrıca, Çocuk Koruma Kanunu kapsamında çocuklara özgü bazı tedbirlere de başvurulabilecektir

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, çocuğun kişilik hakkı, velayet, ifade özgürlüğü, çocuğun menfaati

Çocuğun Kişilik Hakkının Ana-Baba Tarafından Sosyal Medya Aracılığıyla İhlalinin Hukuki Görünümü

Öz

In the face of the ever-changing everyday life of the digital age, all elements of social life are left behind. There are not enough legal arrangements for disputes caused by everyday life practices that are constantly evolving at different points. Because of the unpredictability of the development in this area, it is not possible to bring about preventive measures; on the contrary, after the disputes are made, necessary arrangements are made. Especially the increase in the use of social media has caused many legal problems. Within the scope of our work, the legal aspects of parental child sharing in social media are discussed. In these exchanges, there is a conflict between the interests of the parents and the child. On one side of the confrontation is the parent’s ability to overcome the child’s right of personality and authority. On the opposite side, there is freedom of expression of the parents. In this conflict, it is inevitable that the freedom of expression, which is an area of freedom protected by the constitution, is limited to certain criteria. In addition, the provisions of the Turkish Civil Code to protect the personality of the infringing child’s rights and parental responsibility can be applied. In addition, some sanctions may also be applied to children under the Child Protection Law

Anahtar Kelimeler

Social media, child’s right of personality, parental responsibility, freedom of expression, the interest of children

Kaynakça

• Akgül, A. (2016). Kişisel Verilerin Korunmasında Yeni Bir Hak: “Unutulma Hakkı” ve AB Adalet Divanı’nın “Google Kararı”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 116.
• Akkurt, S. S. (2010). Çocuğun Kişiliğinin Korunması ve Velayetin Belirlenmesinde Çocuğun Menfaati Olgusu. Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan I. İstanbul: Oniki Levha.
• Akyüz, E. (2009). Velayet ve Çocuğun Korunması. Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan. Ankara: Seçkin.
• Akyüz, E. (2000). Ulusal ve Uluslararası Hukukta Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk Hukuku (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Akyüz, E. (2011). Çocuk Hukukunun Gelişimi ve Çocuk Koruma Sisteminin Değerlendirilmesi, I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi Yetişkin Bildirileri Kitabı-2, Cilt 2. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Arıdemir, A. G. (2008). Sözleşmeye Aykırılıktan Doğan Manevî Zarar. İstanbul: Oniki Levha.
• Atlan, H. (2015). Manevî Zararı Tazmin Yolları. İstanbul: Oniki Levha.
• Avcı, A. (2013). Türkiye’de İnternet Ve İfade Özgürlüğü. İstanbul: Legal.
• Bakırcı, K. (2004). Çocuk ve Genç İşçilerin Haklarının Korunması. İstanbul: Beta.
• Bantekas, I., Oette, L. (2016). International Human Rights Law and Practice (2. Baskı). Cambridge: Cambridge University Press.
• Baygın, C. (2010). Soybağı Hukuku. İstanbul: Oniki Levha.
• Belli, D. B. (2008). Basın Yolu ile Kişilik Hakkına Saldırılardan Doğan Hukuki Sorumluluk. Ankara: Yetkin.
• Berki, Ş. (1949). Roma Hukuku. Ankara: Nur Basımevi.
• Bulut, N. K. (2010). Basın Özgürlüğü ile Özel Yaşama Saygı Gösterilmesi Hakkı Arasında Kurulacak Dengenin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin von Hannover v. Almanya Vakasına İlişkin 24 Haziran 2004 Tarihli Kararı Işığında Değerlendirmesi, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan II. İstanbul: Oniki Levha.
• Canbeldek, Ö. (2016). Fotoğraf Albümlerinden Sosyal Medyaya “Sharenting”: Ebeveynlik ve Paylaşım, Dijital Medya ve Çocuk. http://dijitalmedyavecocuk.bilgi.edu.tr/2016/11/16/ fotograf-albumlerinden-sosyal-medyaya-sharenting-ebeveynlik-ve-paylasim.
• Clark SJ, Kauffman AD, Singer DC, Matos-Moreno A, Davis MM. (2015). Parents on Social Media: Likes and Dislikes of Sharenting. C.S. Mott Children’s Hospital National Poll On Children’s Health, University of Michigan. Cilt 23, Sayı 2. http://mottpoll.org/reports- surveys/parents-social-media-likes-and-dislikes-sharenting.
• Çetiner, S. B. (2000). Velayet Hukuku. Ankara: Yetkin.
• Dural, M., Öğüz, T., Gümüş, M. A. (2016). Türk Özel Hukuku Cilt Iıı Aile Hukuku. İstanbul: Vedat.
• Dural, M., Öğüz, T. (2017). Türk Özel Hukuku Kişiler Hukuku, Cilt I. İstanbul: Filiz.
• Elçin, E. G. (2017). Çocuğun Menfaati Gereği Çocukla İlgili Uyuşmazlıklarda Görüşünün Alınmaması Gereken Durumlar, Çocuk Hakları Çalışmaları I. İstanbul: Oniki Levha.
• Erdoğan, M. (2012). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku (3. Baskı). Ankara: Orion.
• Grassinger, E. G. E. (2010). Çocuğun Menfaati Gereği Görüşünün Alınmaması Gereken Durumlar, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan I. İstanbul: Oniki Levha.
• Grassinger, G. E. (2009). Türk Medeni Kanunu’nda Yer Alan Velayet Hükümleri Kapsamında Küçüğün Kişi Varlığının Korunması İçin Alınacak Tedbirler. İstanbul: Oniki Levha.
• Hanski, R., Scheinin, M. (2005). İnsan Hakları Komitesi’nin Emsal Kararları. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hatemi, H., Kalkan O. B. (2013). Kişiler Hukuku. İstanbul: Vedat.
• İmamoğlu, S. H. (2005). Çocuğun Kişiliğinin Ana Babaya Karşı Korunması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54 (2), S. 183-218.
• İnan, A. N. (1968). Çocuk Hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No:3.
• Kılıçoğlu, A. (2008). Şeref, Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk (3. Bası). Ankara: Turhan.
• Kleve, P., Mulder, R. (2007). Privacy Protection and The Right to Information: In Serach of a New Symbiosis İn the Information Age, Cyberlaw Security and Privacy (3. Baskı). Ankara: Ankara Barosu Yayınları.
• Koschaker, P., Ayiter, K. (1975). Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 370.
• Livingstone, S, Blum-Ross, A. (2018). Parenting for a Digital Future: Survey Report 3. London: http://www.lse.ac.uk/media-and-communications/assets/documents/research/preparing- for-a-digital-future/p4df-report-3.pdf.
• Oğuzman, M. K., Barlas, N. (2015). Medeni Hukuka Giriş. İstanbul: Vedat.
• Oğuzman, M. K., Seliçi, Ö., Oktay-Özdemir, S. (2014). Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz.
• Özbudun, E. (2010). Türk Anayasa Hukuku (11. Baskı). Ankara: Yetkin.
• Özdemir, H., Ruhi, A. C. (2016). Çocuk Hukuku ve Çocuk Hakları. İstanbul: Oniki Levha.
• Öztan, B. (2015). Aile Hukuku (6. Bası). Ankara, Turhan.
• Serozan, R. (2011). Medeni Hukuk. İstanbul: Vedat.
• Serozan, R. (2005). Çocuk Hukuku (2. Bası). İstanbul: Vedat.
• Steinberg, S. B. (2017). Sahrenting: Children’s Privacy in the Age of Social Media, Emory Law Journal,66: 839, S. 839-883.
• Şirin, M. C. (2011). Çocuğun Yüksek Yararı, İdare Hukukunda Uygulanabilirliği Üzerine Bir Deneme, I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi Yetişkin Bildirileri Kitabı-2, Cilt 2. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Tandoğan, H. (2010). Türk Mes’uliyet Hukuku. İstanbul: Vedat.
• Teziç, E. (2017). Anayasa Hukuku (21. Bası). İstanbul: Beta.
• Ünver, T. A. (2011). Ceninin Hukuki Konumu. İstanbul: Oniki Levha.
• Yüksel, S. R. (2016). Velayet Hakkının Anayasal Sınırları. İstanbul: Legal.
• Elektronik Kaynaklar
• TÜİK. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, http://www.tuik.gov.tr/prehaberbultenleri. do?id=21779.
• Hürriyet Gazetesi. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, http://www.hurriyet.com.tr/efecanlari- koruma-kurulu-somurulmelerine-izin-verilmeyecek-40571181.
• Hürriyet Gazetesi. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, www.hurriyet.com.tr/dunya/ avusturyada-ilginc-dava-ailesini-facebook-fotograflari-yuzunden-mahkemeye- verdi-40223889.
• Resmî Gazete. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, http://www.resmigazete.gov.tr/default. aspx.
• MEVZUAT. (2018).20.09.2018 tarihinde erişildi, http://www.mevzuat.gov.tr/kanunlar.aspx.
• LEXPERA. (2018) 20.09.2018 tarihinde erişildi, www.lexpera.com.tr.
• Vatan Gazetesi. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, www.gazetevatan.com/cocuklarimi- elimden-aldilar-ama-kocam-da-ayni-paylasimlardaydi-1081662-gundem.
• Habertürk Gazetesi. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, http://www.haberturk.com/italyada- cocugun-fotografini-paylasan-anneye-ceza-1788741.
• Telegraph. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, https://www.telegraph.co.uk/news/ worldnews/europe/france/12179584/french-parents-could-be-jailed-for-posting-childrens- photos-online.html.
• Child Rescue Coalition. (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, https://childrescuecoalition.org/ kids-privacy-campaign.
• We Are Social (2018). 20.09.2018 tarihinde erişildi, https://wearesocial.com/uk/ blog/2018/01/global-digital-report-2018.