“Çocuk ve Çocukluk” Kavramının Tarihsel Süreçte Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 195 - 226, 01.06.2019

Umut C. Karadoğan

Öz

Hayata dair bir incelik ve naiflikten söz edildiği yerde; çocuğa ya da çocukluğa ilişkin mutlaka bir ize, bir işarete, bir sembole mutlaka denk gelinir. Çocukluk, esas anlamıyla hemen tüm yetişkinlerin imrendiği ve geri dönerek yeniden yaşamayı arzu ettikleri bir süreçtir. Bilinmelidir ki, bu süreci değerli kılan etken, insanlığın çocukluk çağlarında evren içerisinde işgal ettiği tertemiz noktadır.Çocukluk dünya üzerinde bulunduğu coğrafyaya, kültürlere, tarihsel sürece göre de değişiklikler gösterebilmektedir. Ama eski dünya düzeni içerisinde çocukların kaderlerini genelde cinsiyetleri ve analarının sosyo-kültürel ve sosyoekonomik statüleri belirliyordu. Bu anlamda değerlendirildiğinde kadın cinsine karşı tavır statüsü düşükse, alınıp-satılabilecek bir emtia ya da köleden öteye geçemiyordu. Özellikle tarih öncesi dönemlerde kadınların, kızların, erkeklerin yani bu bağlamda statüsü düşük çocukların, küçük yaşlarından itibaren şiddete maruz kaldıkları gibi dayaktan sakat bırakılmaları, kurban edilmeleri de önüne geçilemeyen bir olguydu. Çocukluk anlayışı farklı bilim dallarında farklı açılardan değerlendirilebilmektedir. Bu noktadan bakıldığında, çocukluğun hangi zaman diliminde başladığı ve bittiği, yorum farklılıklarından ötürü de değişiklik gösterebilmektedir. Bu çalışmada, çocuk, çocukluk gibi kavramlar, bilişsel ve duyuşsal gelişim açısından değerlendirilmiş olup, çocukluk yaşı, eğitim psikolojisinin kamuoyuna sunduğu verileri doğrultusunda çocuğun dünyaya gelişinden, kişinin soyut işlemler dönemine değin geçirdiği süreç olarak algılanmıştır. Bu sebeple kat’i bir yaş sınırlamasına gitmek doğru olmayacaktır

Anahtar Kelimeler

Çocuk, eğitim, ebeveyn, gelişim, ataerkil yapı

“Çocuk ve Çocukluk” Kavramının Tarihsel Süreçte Değerlendirilmesi

Öz

Where there is a refinement and naivety about life; a symbol, a sign, a symbol of the child or childhood necessarily corresponds to. Childhood is a process in which almost all the adults, in the main sense, admire and desire to return to life. It should be known that the factor that makes this process worthwhile is the immaculate point that humanity occupies in the universe during childhood.Childhood can change according to the geography, culture and historical process. But in the old world order, the fate of children was generally determined by the gender and socio-cultural and socio-economic status of their mothers. In this sense, if the attitude towards the female gender was low, she could not go beyond a commodity or slave that could be bought-and-sell. Especially in prehistoric times, women, girls and children with low status were beaten and be sacrificed from their infant life as they were subjected to violence.The understanding of childhood can be evaluated from different perspectives in different disciplines. From this point of view, the time period in which childhood starts and ends may vary due to differences in interpretation. In this study, the child was evaluated in terms of concepts such as childhood, cognitive and affective development, and the age of childhood was perceived as the process that the child spent until the birth of the child in the light of the data presented by the educational psychology to the public. Therefore, it is not right to go to an age limit

Anahtar Kelimeler

Children, education, parent, development, patriarchal structure

Kaynakça

• Akyüz, E. (2000). Ulusal ve Uluslararası Hukukta: Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması. 1.Bsm. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Ak, M., Çakıcı, F. O., Yılmaz, N. (2017). Çalışan Kadın ve Çocuk: Gümüşhne Örneği. Asos Journal, The Journal of Academic Social Science, (59), 73-76.
• Aksoy, İ. (2011). Türklerde Aile Ve Çocuk Eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 4 (16), 11-19.
• Alver, F. (2004). Neil Postman’ın Çocukluğun Yok Oluşu Sürecinde İletişim Teknolojisi Eleştirisinin Eleştirisi. Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 2, 130-150.
• Atalay, B. (2006). Kâşgarlı Mahmud Divanu Lûgat-İt-Türk (C. I, II, III, IV). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Avşar, Z., Öğütoğulları, E. (2012). Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği Mücadele Stratejileri. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1, 9-40.
• Ari`es, P. (1962). A Centuries of Childhood, A Social History of Family Life. New York: A Vintage Gaint Publishing.
• Ari`es, P. (1960). L’Enfant et la vie Familie sous L’ancien Regime. Paris: Julliard.
• Ayzöğ, D. (2008). Öğrencilerin Çocuk Haklarını Algılama Düzeyleri ile Başarıları Arasındaki İlişki. Beykent Ünivesitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 7-8.
• Aytaç, K. (1993). Avrupa Eğitim Tarihi ( 3. bs). İstanbul: Doğu-Batı Yayıncılık.
• Başaranbilek, E. (1994). Arkeolojik Eserlerde Çocuk. B. Onur (Yay. haz.). Toplumsal Tarihte Çocuk içinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Batır, F. (2000). İstoriya Gasudartva i Prava (Umumi Devlet ve Hukuk Tarihi). Moskova: Bilina Yayınları.
• Batur, Z. (2011). Divan-ı Lügat’it Türk’te Çocuk Dünyası ve Çocuk Eğitimi. Turkish Studies, 6 (11), 247- 262.
• Bozkurt, İ. (2008). Türk Kamuoyunda Amerikan İmgesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Buhârî, M. b. İ (1422 h.). el-Camiü’s-Sahîh (I-IX). Thk. Muhammed Züheyr. Dâru Tavkı’n-Necât.
• Bukatko, D., Daehler, M. W. (1992). Child Development. USA: Houghton Milfin Corp.
• Bumin, K. (1983). Batıda Devlet ve Çocuk. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Canan, İ. (1980). İslam’da Çocuk Hakları. İstanbul: Yeni Asya Yayıncılık.
• Candarlıoğlu, G. (1977). Türk Destan Kahramanları. İstanbul: And Yayınları.
• Çavuşoğlu, H. (2013). Çocuk Sağlığı Hemşireliği (11.bs). Ankara: Sistem Ofset Basımevi.
• Çelik, C. (2005). Çocuk Kavramı ve Medeni Hukuk Açısından Çocuk Haklarının Tarihi Gelişimi. e-akademi, 36.
• Corcuff, P. (2009). Bireycilik Sorunu (A. U. Kılıç, Çev.). İstanbul: Versus Kitap Yayıncılık.
• Demir, A. (2010). Tarihten Günümüze Çocuk Hakları. International Journal Of Early Childhood Education Research, 1(3), 37-47.
• Demirgen, E., Esin, F. (2016). Eski Yunanda Müzik Eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (47), 616-627.
• Doğan, İ. (2000). Akıllı Küçük. Çocuk Kültürü ve Çocuk Hakları Üzerine Sosyo-kültürel Bir İnceleme. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Efe, M. (2008). Çocukların Cezai Sorumluluğu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erkut, Z., Balcı, S., Yıldız, S. (2017). Tarihsel Süreç İçinde Çocuk. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 2 (3), 103-116.
• Elkind, F. (1995). Çocuk ve Toplum-Çocuğun Toplumsallaşması (N. Güngör, Çev.). İstanbul: Gündoğan Yayıncılık.
• Heywood, C. (2003). Baba Bana Top At-Batı’da Çocukluğun Tarihi ( E. Hoşsucu, Çev.). İstanbul: Kitap Yayıncılık.
• Gelis, J. (1986). The Evolution of Statues of The Child in Western Europe: From The Collective Body To The Private Body. Social Search, 53.
• Gladi, A. (1989). Concepts of Childhood and Attitudes Towards Children in medieval Islam. Journal of the economical and Social History of the Orient, XXXII (II), 33-62.
• Gökalp, Z. (1976). Türk Medeniyet Tarihi. K. Y. Kopraman, İ. Aka (Yay. haz.). İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Gökalp, Z. (1991). Türk Uygarlık Tarihi. Y. Çötüksöken (Yay. haz.). İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Holley, J.H., Jenkins, E. K. (1993). The Relationship Between Student Learning Style And Performance On Various Test Question Formats. Journal of Education for Business, 68(5), 301-308.
• İnan, A. (2000). Tarihte ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar (3. bs.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İnal, K. (2009). Türkiye’de Çocukluk: Nereye . Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• İnal, K. (2007). Modernizm ve Çocuk-Geleneksel, Modern ve Postmodern Çocukluk İmgeleri. Ankara: Sobil Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1972). Sosyal Değişimin Psikolojik Boyutları, İzmir’deki Lise Öğrencileri Üzerinde Bir İnceleme. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). İnsan, Aile ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1980). Türkiye’de Değerler ve Doğurganlık. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayıncılık.
• Kağıtçıbaşı, Ç., Kansu, A., (1976-1977). Cinsiyet Rollerinin Sosyalleşmesi ve Aile Dinamiği. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayıncılık.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1982). Old-Age Security value of Children. Journal of Cross-Cultural Psychology, I (13), 29-42.
• Koca, S., Uğurlu, S. (2010). Dede Korkut Hikâyelerinden Hareketle Türk Kültüründe Erkek Evlat olarak Oğul Kavramı. Akademik Bakış Dergisi, 22.
• Köse, F. B. (2017). Osmanlı Döneminde Beyt’ül-Makdis’te Eğitim Kurumları ve Faaliyetleri. Journal of Islamic Jerusalem Studies, 17 (1), 21-36.
• Kocaer, Ü. (2006). Hekim ve Hemşirelerin Çocuk İstismarı ve İhmaline Yönelik Farkındalık Düzeyleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Lambert, T. (2008). A Brief History of Children. A World History Encyclopedia. http://www. localhistories.org/children.htm (Erişim Tarihi: (18.03.2019).
• Marlow, D.R. (1977). Textbook of Pediatric Nursing. London: W.B. Saunders Co.
• Mitchell, L. E. (2007). Family Life in the Middle Ages. Westport-Connecticut: Greenwood Pres.
• Oflaz, A. (2017). Çocuk Eğitimi/Terbiyesinde Nebevi Metod. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 290-294.
• Okiç, T. (1963). Kur’an-ı Kerim’in Üslup ve Kıraati (Le Style et la Lecture du Kur’an). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Onur, B. (2005). Türkiye’de Çocukluğun Tarihi (2.bs.). Ankara: İmge Yayıncılık.
• Onur, B. (2007). Çocuk, Tarih ve Toplum. Ankara: İmge Yayıncılık.
• Ortaylı, İ. (2001). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Ögel, B. (2001). Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları (4. bs.). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayıncılık.
• Ögel, B. (1993). Türk Mitolojisi (C. I). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayıncılık.
• Öztan, G. G. (2013). Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası (2. bs.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk, H. (2017). Çocukluğun Tarihsel Gelişimi Üzerine Düşünceler. Iğdır üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 253-276.
• Piaget, J. (1956). The Child’s Conseption Of Space. New York: W.W. Norton Publishing.
• Pollock, L. (1983). Forgotten Children: Parent-Child Relations. Cambridge: Cambridge University Press.
• Postman, N. (1995). Çocukluğun Yokoluşu (K. İnal, Çev.). İstanbul: İmge Yayıncılık.
• Postman, N. (2012). Öldüren Eğlence Televizyon (O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Salim, M. (2011). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Çocuk Koruma Politikaları, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Şirin, M. R. (2009). Televizyon, Çocuk ve Aile. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Şişman, Y. (2003). Sosyal Politika Açısından Türkiye’de Çocuk ve Genç İşgücü. Kamu- İş, 7 (2), 7.
• Tan, M. (1990). Eğitimde Bedensel Cezalandırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23 (2), 545-556.
• Tat, D. (2016). Avrupa Birliği Aday Ülkelerinde Çocuk İşçiliği: Çocuk İşçiliğini Önleme Politikaları Önerileri. Birey ve Toplum Dergisi, 11, 106.
• Tirmizî, M. b. İ. (1998). el-Câmiü’l-Kebîr – Sünenü’t-Tirmizî (I-VI). Thk. Beşâr Avâd Marûf, Dârül-Garb el-İslâmî, Birr, Beyrut.
• Türkdoğan, O. (1992). Türk Ailesinin Genel Yapısı. Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi (C. I) içinde. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayıncılık.
• Ünal, M. (2016). Osmanlı Toplumunda Akika Geleneği: Ahmed Münib Efendi’nin “Risâle-i Akika” Adlı Eseri. Akademik Bakış Dergisi, 53, 154-165.
• Ünalan, S., Öztürk, H. (2008). İslamiyet’ten Önce Türklerde Eğitim ve Öğretim. Fırat Üniversitesi Dergisi, 13 (2), 89-109.
• Yapıcı, M., Yapıcı, Ş. (2004). Bir değer olarak çocukluk. Üniversite ve Toplum Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 4(4). http://www.universite-toplum.org/text.php3?id=205 (Erişim Tarihi: (18.03.2019).
• Yılmaz, K., Ersoyal, H. (2013). Medyanın Değişen Çocukluğa Etkisi Konusunda Veli, Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6(4), 759-777.