Çocuk Yoksulluğu ile Mücadelede Erken Müdahale Merkezi Olarak Çocuk Kütüphanelerinin Önemi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 14, 53 - 84, 31.12.2023

Asiye Kakırman Yıldız

Öz

Çocuk yoksulluğu, çocuğun eğitim ve sağlık gibi öncelikli ihtiyaçlarının karşılanmaması, bir toplumda yaşayabilmesi için gerekli olan hak ve yaşam standartlarına sahip olamaması ve ailenin bütün bunları sağlamak için bir kaynağının olmaması anlamına gelmektedir. Erken yaşlarda müdahale edilmezse bu yoksulluk döngü haline gelip aileden çocuğa miras olarak kalmakta ve bu dezavantajlılık ömür boyu sürebilmektedir. Yoksullukla mücadele eden çocukların yaşadıkları problemlerden biri şüphesiz eğitim yoksulluğudur. Sosyoekonomik açıdan avantajlı olan çocuklarla yoksul çocukların doğdukları anda ortaya çıkan akademik, dil ve bilişsel uçurum, erken yaşta müdahale edilmediği takdirde zaman içinde büyümektedir. Bu durum yoksul çocukların, aynı yaş grubundaki avantajlı çocuklara göre dil becerilerinin ve kelime kapasitelerinin gelişmemesine, beyin gelişiminin yavaş olmasına ve LGS, YKS gibi ortak sınavlara girerken yaşadıkları rekabete yenik başlamalarına neden olabilmektedir. Hâlbuki yapılan araştırmalar, yoksul çocukların yakın çevreleri ile birlikte dâhil olacağı müdahale programları aracılığıyla, yenik başladıkları bu göstergelerin eşitlenmese bile en aza indirgenebileceğini göstermektedir.
Bu çalışmada, dezavantajlı ailelerin ve ailesinden dolayı zorunlu dezavantajlı olan çocukların akademik, dil ve bilişsel düzeylerinin okul dışı öğrenme ortamı olan çocuk kütüphaneleri aracılığı ile yükseltilmesinin mümkün olup olmadığı ve çocuk kütüphanelerinin erken müdahale merkezi olarak nasıl kullanılabileceği
örnek bir proje üzerinden anlatılmaktadır. Bu bağlamda, dezavantajlı çocukların çocuk kütüphanelerinde dâhil olabilecekleri program ve atölye çalışmaları sonucunda akademik ve bilişsel fırsat eşitliğinin nasıl yakalanabileceği; çocuk kütüphanelerinin bu çocuklar ve aileleri için nasıl birer öğrenme ve sosyalleşme mekânı olabileceği; çocuk kütüphanelerinin sunduğu bu hizmet ve faaliyetler sayesinde bir çocuğun hayatına nasıl etki edebileceği bu ve bu sayede çocuğun zorunlu dezavantajlılığından nasıl kurtulabileceği ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk yoksulluğu, çocuk kütüphaneleri, müdahale merkezi, akademik fırsat eşitliği

Kaynakça

• Aksu – Koç, A. (2005). Role of the home –context in the relations between narrative abilities and litarcy practices. D. Ravid ve H. Bat- Zeev Shyldkrot (Ed.). Perspectives on language and language development, içinde (ss. 257- 274). Netherlands: Kluwer.
• Alpay, M. (1990). Kütüphane. Dünü bugüne bağlayan köprü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi.
• Bornstein, M. H. ve Güngör, D. (2018). Gelişim Biliminin Kültür ve Çocuk Bakımı. S Bekman ve A. Aksu – Koç (Ed.). İnsan gelişimi, aile ve kültür içinde (ss. 103- 119). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bornstein, M.H. (2002). Parenting infants. M.H. Bornstein (Ed.). Handbook of Parenting içinde (ss. 3-43). New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Bossard, J.H.S (1956). Parent and child. Philadelphia: University of Pennsyvania Press.
• Bourke, C. (2007). Public libraries: partnerships, funding and relevance. APLIS, 20(3), 135- 139. 11 Ocak 2023 tarihinde http://0213ffr1a.y.http.eds.a.ebscohost.com.proxy2.marmara-elibrary. com/eds/pdfviewer/ pdf vie wer?vid=2&sid=2248f54e-fb3d-4dd6-be16-c4dd8937ef6e%40sdc-vsessmgr03 adresinden erişildi.
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: experiments by nature and design. Cambridge: Harvard University Press.
• Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the familiy as a context for human development. Research Perspectives. Developmental Psychology, 22, 723-742.
• Brunswik, R. (1955). Represantative design and probabilistic theory. Psychological Review, 62, 236- 242.