Çocuk Yoksulluğu Bağlamında Sosyal Hizmet Planlı Müdahale Süreci: Örnek Vaka Sunumu

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 14, 263 - 286, 31.12.2023

Doğucan Çatulay Zilan Uğurlu

Öz

Yoksulluk bireyin yaşamını birçok yönden etkileyen ve temel haklara ulaşımına engel olan, hak ihlallerine sebep veren çok boyutlu bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Yoksulluktan en çok etkilenen grupların başında şüphesiz çocuklar gelmektedir. Günümüz dünyasında yoksul bir ailede doğmuş olması bir çocuğun yaşama, sağlık, barınma ve eğitim gibi temel insan hakları haklarına ulaşamamasına yol açabilmektedir. Bu haklara ulaşamayan çocuklar yoksullukla beraber suça sürüklenme, sosyal dışlanma, damgalanma gibi diğer birçok sorunla da mücadele etmek zorunda kalmaktadır. Tüm bu sorunlar çocukların yoksulluktan çıkış için kullanabilecekleri en önemli araç olan eğitime ulaşamamalarına da sebep olmaktadır. Yoksulluktan kaynaklı çocukların eğitim hakkına erişememelerinin en temel sebeplerinden birisi akran zorbalığıdır. Yoksullukla mücadele eden çocuk, akranları tarafından yoksul olmasından dolayı sosyal dışlanma ve damgalamaya maruz kalabilmektedir. Bu davranışlara maruz kalan çocuğun okula karşı duyduğu aidiyet duygusunda azalma meydana gelerek okuldan uzaklaşabilmesine neden olabilmektedir. Böylece çocuk eğitim hakkına ulaşamamış olup, hak ihlaliyle karşı karşıya kalmaktadır. Yoksulluk gibi çok boyutlu bir kavramın yaratmış olduğu bu hak ihlalinin giderilebilmesi için çok boyutlu bakış açısı ve multidisipliner bir müdahale süreci gerekmektedir. Bu nedenle okul sosyal hizmeti ile okul psikolojik danışmanlığı biriminin uyum ve iş birliği içerisinde çalışarak kapsamlı ve çok boyutlu müdahaleler gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Gerçekleştirilen bu çalışma kapsamında, yoksulluk nedeniyle ortaya çıkan sosyal dışlanma ve akran zorbalığı sonucunda oluşan hak ihlalinin ortadan kaldırılmasına yönelik, kurgusal bir vakanın sosyal hizmet planlı müdahale süreci aşamalarında gerçekleştirilen uygulamalarla aktarılması amaçlanmıştır. Çok boyutlu sosyal hizmet müdahalesinden elde edilen sonuç ve önerilere değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Çocuk yoksulluğu, Sosyal hizmet, Vaka sunumu

Kaynakça

• Aktan, M. C. (2016). Türkiye’de okullarda öğrencilerin karşılaştıkları problemler ve okul sosyal hizmeti. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(1), 298-310.
• Atatanır, H. ve Karataş, K. (2019). Yoksulluğa hak temelli yaklaşım. İnsan & İnsan Bilim Kültür Sanat ve Düşünce Dergisi, 6(21), 453-475.
• Atik, G. ve Kemer, G. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri arasındaki zorbalığa yordamada problem çözme becerisi, sürekli öfke-öfke ifade tarzları ve fiziksel özyeterliliğin rölü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 198-206.
• Avşar-Kurnaz, Ş. (2007). Çocuk yoksulluğu. Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 6(1), 47-55.
• Avşar, Z. ve Öğütoğulları, E. (2012). Çocuk işciliği ve çocuk işciliğiyle mücadele stratejileri. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2(1), 9-40.
• Aygen, M. (2016). Türkiye’de yoksulluk ve sosyal yardımlar üzerine: Elazığ örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 4(8), 151-176.
• Bakır, E. ve Kapucu, S. (2017, Ağustos 16). Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: Bir literatür incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 13-24.
• Cıbır, S. E. ve Uğurlu, Z. (2022). Çocuk Yoksulluğu ve İhmali Vakalarına Yönelik Sosyal Hizmet Müdahalesi. Sosyal Hizmette Vaka Yönetimi Çocuk Alanı. (Ed. Z. Uğurlu, M. Çay, U. Yanardağ) İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.