Ton Balığı Karaciğer Dokusunun Besin Değeri Açısından Önemi

Yıl 2018, Cilt: 6, 203 - 211, 28.12.2018

Nermin Berik , İsmet Gören

https://doi.org/10.33202/comuagri.504315

Öz

Bu çalışmada;
yazılı orkinos (Katsuwonus pelamis, Linnaeus,
1758), sarı yüzgeçli orkinos (Thunnus
albacares, Bonnaterre, 1788) ve kocagözlü orkinos (Thunnus obesus,
Lowe, 1839) türleri kullanılmıştır. Toplamda 150 adet bireyde biyometrik
ölçümler yapılmıştır. Her türün dişi ve erkek bireylerinin et ve karaciğer
dokularında alt örnekleme yapılarak besin bileşimi (protein, su, yağ ve kül) ve
yağ asidi kompozisyonları saptanmıştır. Genel olarak her üç tür balıkta
karaciğer dokusu ete göre daha düşük protein içeriğine sahip olmasına rağmen,
yağ içeriği karaciğerlerde önemli ölçüde fazladır (P<0,05). Maksimum yağ
içeriği ette %6,44, karaciğerde %9,74 olarak belirlenmiştir. Tüm örneklerde,
yağlar başlıca çoklu doymamış yağ asitlerinden oluşmaktadır. Orkinos karaciğerlerinde
omega 3/omega 6 (n3/n6) ile DHA/EPA (Dokozahekzaenoik
Asit/Eikozapentaenoik Asit) miktarları, et ile karşılaştırıldığında daha
yüksektir. Genellikle, toplam doymuş (∑SFA), tekli doymamış (∑MUFA), çoklu
doymamış (∑PUFA) yağ asitleri ile n3,
n6, EPA ve DHA miktarları, erkek
bireylerde dişilere nazaran daha yüksek olmasına rağmen istatistiksel olarak
önemli bir farklılık arz etmediği tespit edilmiştir (P>0,05). Sonuç olarak,
ton balığı işleme endüstrisi atığı olan karaciğerlerin, niteliklerini koruyarak
işlenmesi ve ticari olarak sektöre kazandırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ton balığı (orkinos), karaciğer, protein

Kaynakça

• AOAC, Official Methods of Analysis of the AOAC International (17th), Horwitz W., 2000. Association of Official Analytical Chemists. 2000 p. Washington DC, USA,
• Babbit, K.J., 1990. Intrinsic quality and species of North Pacific fish. In Making Profits Out of Seafood Wastes.Proceedings of theInternational Conference on Fish By-Products, Anchorage, AK, April 25–27(S. Keller, ed.) pp. 39–43, University of Alaska Sea Grant, Fairbanks, AK.
• Başaran, F., Özden, O., 2004. Mavi yüzgeçli orkinos (Thunnus thynnus L., 1758) balığı yetiştiriciliğinin kültür koşullarında incelenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi. 21 (3-4): 343-348.
• Bligh, E.G., Dyer, W.J., 1959. A Rapid method of total lipid extraction and purification, Canadian Journal of Biochemistry and Physiology, 37: 911-917.
• Chang, C.Y., Ke, D.S., Chen, J.Y. 2009. Essential fatty acids and human brain. Acta Neurologica Taiwanica, 18 (4): 231-41. FAO, 1999. Fihery Statistics. Food and Agriculture Organization. http://apps.fao.org/fishery/fprod1-e.htm.
• Farooqui, A.A., 2009. Beneficial effects of fish oil on human brain. New York: Springer Sci. Business Media. Doi.10.1007/978-1-4419-0543-7_10. https://www.springer.com/la/book/9781441905420.
• Ferdosh, S., Sarker, M.Z.I., Norulaini, N.,Oliveria, A., Yunus, K., Chowdury, A.J., Akanda, J., Omar, M., 2014. Quality of tuna fish oils extracted from processing the by-products of three species of neritic tuna using supercritical carbon dioxide. Journal of Food Processing and Preservation 39 (4): 432-441.
• Fernandez-Polanco, J., Llorente, I., 2016. Chapter 14 – Tuna Economics and Markets. Advances in Tuna Aquaculture from Hatchery to Market 333-350. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-411459-3.00014-X
• Froese, R., ve Pauly, D., 2017. FishBase, version (12/2017). www.fishbase.org
• Lee, J.K., Li-Chan, E.C., Jeon, J.K., ve Byun, H.G. 2014. Development of functional materials from seafood by-products by membrane separation technology. In Seafood Processing By-Products, Springer pp. 35-62. New York.
• Mahaliyana, A.S., Jinadasa, B.K.K.K., Liyanage, N.P.P., Jayasinghe, G.D.T.M., Jayamanne, S.C., 2015. Nutritional composition of skipjack tuna (Katsuwonus pelamis) caught from the oceanic waters around Sri Lanka. American Journal of Food and Nutrition. 3 (4): 106-111. Méndez J.R.B., Concha J.L.H., 2018. Methods of extraction, refining and concentration of fish oil as a source of omega-3 fatty acids. Corpoica Cienc Tecnol Agropecuaria, Mosquera (Colombia). 19 (3): 645-668.
• IUPAC, 1987. Standart Methods for the Analysis of Oils, Fats and Derivatives. Oxford. pp .96-102.
• Paul, A., Southgate DAT., 1978. McCance and Widdowson’s The Composition of Foods. In Medical Research Council Report Series 4 ed., vol. 297. London.
• Perçin, F., Tanrıkul, T.T., 2006. Kafes işletmeciliğinde orkinos (Thunnus thynnus L., 1758) sağlığını olumsuz etkileyen faktörler. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 23 (3-4): 479-484.
• Popovic, N.T., Kozacinski, L., Strunjak-Perovic, I.,Coz-Rakovac, R., Jadan, M., Cvrtila-Fleck, Z., Barisic, J., 2012. Fatty acid and proximate composition of bluefin tuna (Thunnus thynnus) muscle with regard to plasma lipids. Aquaculture research, 43 (55): 722-729.
• Rizliya, V., Mendis, E. 2014. Biological, physical, and chemical properties of fish oil and industrial applications. In Seafood Processing By-Products, Springer pp. 285- 313. New York
• Stephen, N.M., Jeya Shakila, R., Jeyasekaran, G., Sukumar, D., 2010. Effect of different types of heat processing on chemical changes in tuna. J Food Sci Technol 47 (2): 174-181.
• TÜIK, 2016. Türkiye İstatistik Enstitüsü (12/2017). http://www.turkstat.gov.tr.
• WORMS, 2017. World Register of Marine Species (12/2017). http://www.marinespecies.org/
• Vlieg P., Murray T., 1988. Proximate composition of albacore tuna, Thunnus alalunga, from the temperate South Pacific and Tasman Sea, New Zealand Journal of Marine and Freshwater Research, 22:4, 491-496.
• Zar, J.H., 1999. Biostatistical analysis (4th), Prentice Hall PTR, pp: 663.