Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Davranışlarının Belirlenmesi: Samsun İli Kentsel Alan Örneği

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 237 - 245, 17.12.2018

Gamze Aydın Eryılmaz Osman Kılıç Uğur Başer

https://doi.org/10.28979/comufbed.474766

Cited By: 10

Öz

Araştırmanın
amacı, Samsun ili kentsel alanda ikamet eden tüketicilerin gıda güvenliğiyle
ilgili davranışlarının belirlenmesidir. Araştırma verileri, ailede gıda satın
alma kararında etkili 384 tüketiciden anket yoluyla elde edilmiştir. Tüketici
davranışları, gıda güvenliği kavramından haberdar olma ve olmama durumuna göre
iki grupta incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tüketicilerin %55.47’si
gıda güvenliği kavramından haberdar olduklarını, %44.53’ü haberdar
olmadıklarını ifade etmişlerdir. Gıda güvenliğinden haberdar olan tüketicilerin
%44.13’ü güvenilir gıdayı sağlıklı, %19.25’i sertifikalı, %16.43’ü son kullanma
tarihi geçmemiş, %11.27’si katkı maddesi içermeyen, %4.69’u kaliteli, %4.23’ü
ise hijyenik gıda olarak tanımlamışlardır. Gıda etiketi üzerinde yer alan son
kullanma tarihi, üretim tarihi, katkı maddesi içeriği ve enerji/besin değerine dikkat
edilmesi açısından, gruplar arasındaki farklılık istatistiki olarak önemli
bulunmuştur. Araştırma sonuçları, gıda güvenliğinden haberdar olmayan tüketicilerin
gıdalar konusundaki duyarlılıklarının daha düşük olduğunu göstermektedir. Bu
nedenle toplumdaki tüm bireyler için gıda güvenliği konusunda hassasiyet
oluşturulması ve bilinç düzeyinin artırılması gerekmektedir. Ayrıca gıda
üretiminin büyük ölçüde tüketici talebine bağlı olması, tüketici odaklı üretim
ve pazarlama stratejilerinin geliştirilmesini gerekli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

gıda güvenliği, tüketici davranışları, gıda tüketimi

Determination of Consumer Behaviors on Food Safety: A Case Study in Urban Area of Samsun Province

Öz

The
aim of this study was to determine the consumer behaviors related to food
safety in urban area of ​​Samsun province, Turkey. Research data were collected
by questionnaires from 384 consumers who were influential in food purchasing
decisions in their families. Consumer behaviors in the study were examined in
two groups according to whether consumers were aware of food safety or not.
According to the research results, 55.47% of consumers had heard about the
concept of food safety while 44.53% of them did not hear about the concept of
food safety. Consumers who were aware of food safety defined this concept as
healty food (44.13%), certified food (19.25%), unexpired food (16.43%), food
with no additives (11.27%), quality food (4.69%), and hygienic food (4.23%).
The differences between the groups were found to be statistically significant
in terms of paying attention to expiration date, production date, food
additive, and energy/nutrient value on the food label. Research results showed
that consumers who were not aware of food safety had lower sensitivity to food.
For this reason, it is necessary for all the individuals in the society to be
sensitive about food safety and increase the level of consciousness. Furthermore,
since food production largely depends on consumer demand, it is necessary to
develop consumer oriented marketing strategies. 

Anahtar Kelimeler

food safety, consumer behaviors, food consumption

Kaynakça

• Anonim, 2010. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu. Kanun No:5996, Kabul Tarihi:11/6/2010, Resmi Gazete Tarih:13/6/2010, Sayı: 27610.
• Aygen F.G., 2012. Tüketicilerin Besin Etiketi İncelenmesi Konusundaki Tutum ve Davranışları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4 (3): 28-54.
• Azabağaoğlu M.Ö., Dursun E., 2008. Tüketicilerin Modern Gıda Perakendecilerine Karşı Davranışının Analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (1): 1-12.
• Badrie N., Gobin A., Dookeran S., Duncan R., 2006. Consumer Awareness and Perception to Food Safety Hazards in Trinidad, West Indies. Food Control, 17: 370–377.
• Bahşi N., Budak D.B., 2014. Tüketicilerin Gıda Ürünlerini Satın Alma Davranışı Üzerine Pazarlama İletişimi Araçlarının Etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1: 1349-1356.
• Bal G.S., Göktolga Z.G., Karkacıer O., 2006. Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Bilincinin İncelenmesi (Tokat İli Örneği). Tarım Ekonomisi Dergisi, 12 (1): 9-18.
• Collins M., 1986. Sampling (Editör: R.Worcesterve ark. 1986), Consumer Market Research Handbook.
• Ergönül B., 2013. Consumer Awareness and Perception to Food Safety: A Consumer Analysis. Food Control, 32: 461-471.
• Güneş F.E. Aktaç Ş., Korkmaz B.İ.O., 2014. Tüketicilerin Gıda Etiketlerine Yönelik Tutum ve Davranışları. Akademik Gıda, 12 (3): 30-37.
• Honkanen P., Verplanken B., Olsen S.O., 2006. Ethical Values and Motives Driving Organic Food Choice. Journal of Consumer Behaviour, 5: 420–430.
• Jevšnik M., Hlebec V., Raspor P., 2008. Consumers’ Awareness of Food Safety from Shopping to Eating. Food Control, 19 (8): 737-745.
• Li T., Bernard J.C., Johnston Z.A., Messer K.D., Kaiser H.M., 2017. Consumer Preferences Before and After a Food Safety Scare: An Experimental Analysis of the 2010 Egg Recall. Food Policy, 66: 25-34.
• Liu A., Niyongira R., 2017. Chinese Consumers Food Purchasing Behaviors and Awareness of Food Safety. Food Control, 79: 185-191.
• Niyaz Ö.C., Demirbaş N., 2018. Yaş Meyve ve Sebze Tüketicilerinin Gıda Güvenliği Algıları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (2): 36-44.
• Onurlubaş E., Gürler A.Z. 2016. Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (1): 132-141.
• Örücü E., Tavşancı S., 2001. Gıda Ürünlerinde Tüketicinin Satın Alma Eğilimini Etkileyen Faktörler ve Ambalajlama. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3.
• Özdemir E., Topsümer F., 2017. Güvenilir Gıda Konusunda Tüketici Farkındalığının Geliştirilmesinde İletişim Stratejilerinin Rolü. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Dergisi, 1: 57-84.
• Salicik D., Kumral A.Y., 2017. Bursa İli Kentsel Alanında Tüketicilerin Güvenilir Gıda Tüketimine Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31 (2): 69-82.
• Tayfun A., Yıldırım M., 2010. Turistlerin Tüketim Davranışları Kültüre/Milliyete Göre Farklılık Gösterir mi? Alman ve Rus Turistler Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2 (2): 43-64.
• Walters C.G., 1978. Consumer Behaviour: Theory and Practice. R. D., Irwin.
• Wilcock A., Pun M., Khanona J., Aung M., 2004. Consumer Attitudes, Knowledge and Behaviour: A Review of Food Safety Issues. Trends in Food Science & Technology, 15 (2): 56-66.
• Wilkie W.L., 1994. Consumer Behavior, Wiley, Third Edition, New York.
• Yılmaz E., Oraman Y., İnan İ.H., 2009. Gıda Ürünlerine İlişkin Tüketici Davranışı Dinamiklerinin Belirlenmesi: Trakya Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (1): 1-10.
• Yücel A., Şimşek A.İ., 2018. Tüketici Davranışlarını Analiz Etmede Nöropazarlama Yöntem ve Araçlarının Kullanımı. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1): 118-142.
• Zorba N.N.D., Kaptan M., 2011. Consumer Food Safety Perceptions and Practices in a Turkish Community. Journal of Food Protection, 74 (11): 1922–1929.