Kur’an’da Münafık Karakteri ve Onlar İçin Kullanılan “بعضهم من بعض” İfadesi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2016, Sayı: 8, 0 - 0, 28.04.2016

Muhammed Ersöz

Öz

Özet

Kur’an, birçok ayette sözleriyle fiilleri birbirine uymayan insanlardan bahsetmektedir. Bu grup, müminler ve kâfirlerin yanı sıra inanç ve ibadet bağlamında üçüncü bir insan tipini oluşturan münafıklardır. Allah, insana, kendisine inanıp inanmama noktasında özgürlük vermesine rağmen, her dönemde Müslümanların arasında yer alan kişilik bakımından kalbinde hastalık olan kişiler var olmuştur. Kur’an, Müslümanları bilgilendirmek amacıyla söz konusu grup hakkında bazı bilgiler vermiştir. Kur’an’da Ehl-i Kitap için (Mâide, 5/51), hicret eden mücahit müminler için, (Enfâl, 8/72), kâfirler için (Enfâl, 8/73), müminler için (Tevbe, 9/71) ve zalimler için (Câsiye, 45/19) “بعضهم أولياء بعض” ifadesi kullanılırken münafıklar için Tevbe, 9/67. ayette “بعضهم من بعض” ifadesi kullanılmaktadır. Bu iki farklı ifadenin kullanılması münafıklarla diğer inanç grupları arasındaki önemli bir farklılıktan dolayı olmalıdır. Bunun için çalışmamızda münafıklar için kullanılan ifadedeki “من” harf-i ceri ile “اولياء” kelimesinin cümleye kattığı anlam oldukça önemlidir. Bu şekilde münafık topluluğu ile diğer inanç gruplarının oluşturdukları topluluğun arasındaki farkı inceleme imkânı bulacağız. Bunun için öncelikle Kur’an’da münafığın bir birey olarak nasıl tanıtıldığını ve bu bireylerin oluşturduğu bir topluluğun hangi özelliklere sahip olduğunu ortaya koymaya çalışacağız. Münafıklar için kullanılan “بعضهم من بعض” ifadesi çalışmamızın ana eksenini oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler: Din, Münafık, Veli, Kur’an, Toplum

Kaynakça

• Kaynakça
• Âlûsî, Mahmûd Ebu’l-Fadl, Rûhu’l-Meânî fî Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azîm ve’s-Seb’i’l-Mesânî, Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabi, Beyrut, ts.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh, Dâru’l-ilm li’l-melâyîn, Beyrut, 1990.
• Derveze, Muhammet İzzet, Sîretu’r-Rasûl Suverun Muktebese mine’l-Kur’ani’l-Kerîm, el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut, ts.
• Ebû Hayyân el-Endelüsî, Tefsîru el-Bahru’l-muhît, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, 2001.
• Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahmân, Kitâbü’l-Ayn, Thk. Mehdî el-Mahzûmî, İbrahim es-Sâmerrâî, Dâru ve Mektebetü’l-Hilâl, Beyrut, ts.
• Fîrûzâbadî, Mecdduddin b. Muhammed b. Ya’kûb, el-Kâmûsu’l-Muhît, Müessesetü’r-risâle, Beyrut 2005.
• Hamidullah, Muhammed, “Hz. Peygamber’in Büyük Düşmanlarının Psikolojisi”, AÜİFD, Erzurum 1986, sy. 6.
• Hâzin, Alâuddin Alî b.Muhammed b. İbrahim el-Bağdâdî, Lübâbu’t-Te’vîl fî Me’âni’t-Tenzîl, Dâru’l-fikr, Beyrut, 1979.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir, Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Dâru Sehnûn li’n-Nesr ve’t-Tevzî’, Tunus, ty
• İbn Atıyye, Ebu Muhammed, el-Muharraru’l-vecîz fî Tefsiri’l-Kitâbı’l-azîz, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, 1993.
• İbn Ebî Hâtim, er-Râzî, Tefsîru İbn Ebî Hâtim, el-Mektebetü’l-asriyye, Sayda, ts.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik, es-Sîretü’n-Nebeviyye li ibn Hişâm, Mısır, 1955.
• İbn Kesîr, İsmail b. Ömer, Tefsiru’l-Kur’ân’i’l-Azim, Thk. Sâmi b. Muhammed Selâme, Dâru Taybe, Riyâd,1999.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, Dâru Sâdır, Beyrut, ts.
• İbn Sa’d, Muhammed, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Dâru Sâdır, Beyrut ts
• İbnü’l-Esîr, en-Nihâye fî Garîbi’l-Hadîs, el-Mektebetü’l-ilmiyye, Beyrut, 1979.
• İbnü’l-Esîr, İzzüddîn, el-Kâmil fi’t-târîh, thk. Abdullâh el-Kâdî, Dâru’l-Kütübil’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• Jeffery, Arthur, The Foreign Vocabulary of the Qur’an, Cairo, 1938.
• Kurt, Hasan, İslam İnancına Göre Nifak ve Münafık, Nesil Yayınları, İstanbul, 2004.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru âlemi’l-Kütüb, Riyad, 2003.
• Kutub, Seyyid, Fi Zilâli’l-Kur’an, Dâru’ş-şurûk, Kahire ts.,
• Küçükkalay, Hüseyin, Kur’an Dili Arapça, Konya 1969.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali B. Muhammed Habib, en-Nüket Ve’l-Uyûn, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, ts.
• Necati, M.Osman, Kur’an ve Psikoloji Çev. Hayati Aydın, Fecr Yayınevi, Ankara, 1998.
• Nesefî, Ebu’l-Berekât, Medâriku’t-tenzîl, Dâru’n-nefâis, Beyrut, 2005.
• Okiç, M. Tayyib, “Bazı Hadis Meseleleri Üzerine Tetkikler”, AÜİFD, XXVII, İstanbul, 1959.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım Hüseyn, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Thk. Muhammed Seyyid Keylânî, Dâru’l-marife, Lübnân, ts.
• Râzî, Fahruddîn Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer, Mefâtihu’l-Ğayb, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1997.
• Reşid Rıza, Muhammed b. Ali, Tefsiru’l-Menâr, el-Hey’etü’l-Mısriyye’l-âmme lil-Kitâb, Kahire, 1990.
• Sa’lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed, el-Keşf ve’l-beyân an tefsîri’l-Ķur’ân, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut, 2002.
• Sekkâkî, Ebû Ya’kûb, Miftahu’l-Ulûm, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut, 1987.
• Semin el-Halebî, Umdetü’l-huffâz fî tefsiri eşrafi’l-elfâz, Dâru’l-kütübil’l-ilmiyye, Beyrut, 1996.
• Suyûtî, Celâluddin Abdurrahman, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Thk. Mustafa el-Buğa, Beyrut 2002.
• Suyûtî, Celâluddin Abdurrahman, el-Müzhir fî ulûmi’l-luğa ve envâihâ, Beyrut 1987.
• Şa’râvî, Muhammed Mütevelli, Tefsîru’ş-Şa’râvî, Metâbiu ahbâri’l-yevm, 1997
• Şirbînî, Muhammed b. Ahmed, es-Sirâcü’l-Münîr, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, ts.
• Taberî, Muhammed İbn Cerîr Ebû Ca’fer, Câmiu’l-Beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an, Thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessesetü’r-risâle, Beyrut 2000.
• Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dîni Kur’an Dili, İstanbul ts.
• Zebîdî, Ebu’l-Feyd, Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-luga, Dâru’l-Hidâye, ts.
• Zemahşeri, Ebü’l-Kâsım b. Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf An Hakâikı Gavâmizı’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Thk. Abudurrezzâk el-Mehdî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, ts.
• Zerkeşi, el-Burhan fî Ulûmi’l-Kur’an, Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Dâru İhyâi’t-türâsi’l-Arabiyye, 1957.