Yöneticilerin Etik Liderlik Davranışlarının, Örgütsel Adalet ve Sinizm Üzerine Etkileri: Çanakkale İl Emniyet Müdürlüğü’nde Bir Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 14 Sayı: 28, 483 - 509, 01.12.2016

Ayten Akatay Polat Yücekaya Necmiye Çepni Kısat

Öz

Bu çalışmada örgütlerde yönetici davranışlarının etik değerlere uygunluğunun, iş görenlerin adalet algılarına ve örgüte ilişkin geliştirdikleri tutumlara etkileri incelenmektedir. Çalışmanın amacı, emniyet müdürlüğünde görevli iş görenlerin örgütsel adalet algıları ve sinizm düzeylerini tespit etmek, yöneticilerin etik liderlik davranışlarının iş görenlerce nasıl algılandığını ve bu algının örgütsel adalet ile sinizm üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaçla Çanakkale il emniyet müdürlüğünde görevli 322 personel ile 2015 yılı Kasım-Aralık aylarını kapsayan dönemde yüz yüze anket uygulanarak veri toplanmıştır. Toplanan verilere faktör analizi, T testi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Yapılan araştırma sonuçlarına göre yöneticilerin etik liderlik davranışları örgütsel adaleti pozitif ve örgütsel sinizmi negatif etkilemektedir. Yöneticilerin etik liderlik davranışları algısı, iş görenlerin yaş, medeni hal ve mesleki pozisyonlarına göre farlılaşırken; cinsiyet ve çalışma süresine göre farklılık göstermemektedir. İş görenlerin örgütsel adalet algıları, medeni halleri ve mesleki pozisyonlarına göre farklılaşmakta olup; sinizm algıları ise yaşlarına, medeni hallerine ve mesleki pozisyonlarına göre farklılaşmaktadır

Anahtar Kelimeler

Etik liderlik, Örgütsel adalet, Sinizm

Effects of Managers Ethical Lidership Behaviours over Organizational Fairness and Cynism: A Research Over Police Department in Canakkale Province

Öz

In this study the effects of compliance to ethical values of manger behaviors in organizations on employee’s perception of justice and development of an attitude regarding the organization is explored. The aim of study is to determine the perception of organizational justice and cynicim level of the employees working at the police deparment, to explore how ethical leadership behaviours of managers are perceived by the employees and to examine the effects of this perception on organizational justice and cynicim. For this purpose data were collected from 322 personnel working in Çanakkale provincial police office by conducting a questionnaire in a face-to-face manner in the year 2015 including the period of november-december.Factor analysis, T test, correlation analysis and regression analysis were performed on the collected data. According to the results of the study, organizational justice is positively affected by leadership behaviors of managers while it has a negative effect on organizational cynicism. While managers perception of ethical leadership behaviors were differentiated with respect to employee’s age, marital status and professional status, gender and terms of employment doesn’t show differences. Moreover, employee’s perception of organizational justice were differentiated according to marital status and professional status whereas perception of cynicism doesn’t differ by age, marital status and and professional status

Anahtar Kelimeler

Ethical leadership, Organizational Justice, Cynicism

Kaynakça

• ABRAHAM, Rebecca. “Organizational Cynicism: Bases and Consequences.”, Ge- netic, Social and General Psycology Monographs, Cilt: 126, 269-292.
• AKAN, Durdağ; BEKTAŞ Fatih; YILDIRIM İsa. “Sınıf Öğretmeni Algılarına Göre Etik Liderlik ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki”, E-Jounal of New World Sci- ences Academy, Cilt: 9, Sayı: 1, 2014, 48-56.
• ALTUNIŞIK, Remzi., COSKUN, Recai., BAYRAKTAROĞLU, Serkan., YILDIRIM, Engin. “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı”, Sakarya Kita- bevi, Sakarya 2012.
• ANDERSSON, Lynne. “Employee Cynicism: An Examination Using A Contract Violation Framework”, Human Relations, Cilt: 49, Sayı: 11, 1996, 1395-1418.
• ANDERSSON, Lynne; THOMAS Bateman “Cynicism in the Workplace: Some Ca- uses and Effects”, Journal of Organizational Behavior, Cilt: 18, 1997, 449-469.
• ANDERSON, Denise; SHINEW Kimberley. “Gender Equity İn The Context Of Organizational Justice: A Closer Look At A Reoccurring İssue İn The Field”, Journal of Leisure Research, Cilt: 35, 2003, 228–247.
• ARSLANTAŞ, Cüneyt; DURSUN Meral. “Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven Ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 2008, 111-128.
• AYDIN, İnayet. “Eğitim Ve Öğretimde Etik”, 2. Baskı, Pegem Akademi, Ankara 2006.
• AYTAÇ, Tufan. “Postmodern Eğitim Yöneticisi”, 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu Bildiriler, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fa- kültesi Yayın No: 191, Ankara 2003.
• BAĞCI, Zübeyir. “Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir İnceleme”, Uluslararası Yönetim İkti- sat ve İşletme Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 19, 2013, 163-184.
• BEDİAN, Arthur. “Even if the Tower is ‘Ivory’, It isn’t White: Understanding the Consequences of Faculty Cynicisim’’, Academy Of Management Learning & Edu- cation, Cilt: 6, Sayı: 1, 2007, 9-32.
• BENDER, Peter. “İçten Liderlik” (Çev: İmren Kalyoncu, Fatma Can Akbağ), .Hayat Yayınları, İstanbul 2000.
• BERNERTH, Jeremy; ARMENAKİS Achilles, FEİLD Hubert, WALKER Jack. “Justi- ce, Cynicism, And Commitment: A Study Of İmportant Organizational Chan- ge Variables”, Journal of Applied Behavioral Science, Cilt: 43, Sayı: 3, 2007, 303-326.
• BRANDES, Pamela. “Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Con- sequences, Dissertation of Doctor of Philosophy”, Yayınlanmamış doktora tezi, The University of Cincinnati 1997.
• BROWN, Michael. E., TREVİNO, Linda. K., and HARRİSON, David. A. “Ethi- cal leadership: A social learning perspective for construct development and testing”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, Cilt: 97, 2005, 117- 134.
• BROWN, Michael. E. “Misconceptions Of Ethical Leadership: How To Avoid Po- tential Pitfalls”, Organizational Dynamics, Cilt: 36, Sayı: 2, 2007, 141.
• COLQUİTT, Jason. “On The Dimensionality Of Organizational Justice: A Cons- truct Validation Of A Measure”, Journal of Applied Psychology, Cilt: 86, Sayı: 3, 2001, 386–400.
• CONAWAY, Roger. N., FERNANDEZ, Thomas. L. “Ethical Preferences Among Business Leaders: Implication For Business Schools”, Business Communication Quarterly, Cilt: 63, Sayı: 1, 2000, 23–38.
• DEAN, James, BRANDES, Pamela. and DHARWADKAR, Ravi. “Organizational Cynicism”, Academy of Management Review, Cilt: 23, Sayı: 2, 1998, 341-352.
• İÇERLİ, Leyla. “Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 2010, 67-92.
• İNCE, Mehmet; GÜL Hasan “Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık”, Çizgi Kitabevi, Konya 2005
• FİTZGERALD, Michael Robert. “Organizational Cynicism: İts Relationship To Or- ganizational İnjustice And Explanotory Style”, (Doktora Tezi), Department of Psychology of the Graduate School of Arts and Sciences University of Cincin- nati, Ohio 2002.
• FOLGER, Robert; KONOVSKY Mary. “Effect Of Procedural And Distributive Jus- tice On Reactions To Pay Raise Decisions”, Academy of Management Journal, Cilt: 32, Sayı: 1, 1989, 15–30.
• KALAĞAN, Gamze. “Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgüt- sel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki”, Akdeniz Üniversitesi SBE Eğitim Bilim- leri ABD Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 2009.
• KALAĞAN, Gamze; GÜZELLER, Cem Oktay, “Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 27, 2010, 83-97.
• Kamudan Haberler. “Emniyet Teşkilatı Personel Sayısı”, URL: http://www.kamu- danhaberler.com/haber/emniyet/emniyet-teskilati-personel-sayisi/5938.html (14.02.2015).
• KARASAR, Niyazi. “Bilimsel araştırma yöntemi”, 19. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım., Ankara 2009.
• KUTANİS, Rana Özen; ÇETİNEL Emine. “Adaletsizlik Algısı Sinizmi Tetikler Mi?: Bir Örnek Olay”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 21-23 Mayıs, Eskişehir 2009, 691-705.
• MAYER, David; AQUİNO Karl, GREENBAUM Rebecca, KUENZİ Maribeth. “Who Displays Ethical Leadership, And Why Does İt Matter? An Examination Of Antecedents And Consequences Of Ethical Leadership”, Academy of Manage- ment Journal, Cilt: 55, Sayı: 1, 2012, 151–171.
• NAKIBOĞLU, Mehmet Ali Burak. “Hizmet İşletmelerindeki İlişkisel Pazarlama Uygulamalarının Müşteri Bağlılığı Üzerindeki Etkileri”, Yayınlanmamış Dok- tora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana 2008.
• ÖZGENER, Şevki; ÖĞÜT Adem; KAPLAN Metin. “İşgören-İşveren İlişkilerinde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Sinizm”, (Editör: M. Özdevecioğlu ve H. Kara- dal), Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar, İlke Yayınevi, Ankara 2008.
• ÖZLER, Derya; ATALAY Ceren; ŞAHİN Meltem. “Örgütlerde Sinizm Güvensizlik- le Mi Bulaşır?”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, 2010, 47-57.
• PETERSON, Debra. K. “The Relationship Between Unethical Behavior And The Dimensions Of The Ethical Climate Questionnaire”, Journal of Business Ethics, Cilt: 41, 2002, 313- 326.
• SANCAK, Yasemin. “Etik Liderlik Örgütsel Adalet Ve Örgütsel Sinizm Üzerine Bir Uygulama”, Haliç Üniversitesi SBE yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014.
• SEZGÜL, İbrahim. “Liderlik Ve Etik: Geleneksel, Modern Ve Postmodern Liderlik Tanımları Bağlamında Bir Değerlendirme”, Toplum Bilimleri, Cilt: 4, Sayı: 7, 2010.
• UĞURLU, Celal Tayyar. “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Dü- zeylerine Yöneticilerin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etki- si”, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Malatya 2009.
• TÜKELTÜRK, Şule Aydın; PERÇİN Nilüfer Şahin; GÜZEL Berrin. “Örgütlerde Psikolojik Kontrat İhlalleri ve Sinizm İlişkisi: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üze- rine Bir Araştırma”. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 21-23 Mayıs, Eskişehir 2009, 686-690.
• TURHAN, Muhammed. “Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Dav- ranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi”, (Doktora Tezi), Fı- rat Üniversitesi, Elazığ 2007.
• VAN KNİPPENBERG, Daan., VAN DİCK, Rolf., and TAVARES, Susane. “Social İdentity And Social Exchange: Identification, Support, And Withdrawal From The Job”, Journal of Applied Social Psychology, Cilt: 37, Sayı: 3, 2007, 457- 477.
• YEŞİLTAŞ, Murat. Örgütsel Özdeşleşmenin Oluşmasında Belirleyiciler Olarak Etik Liderlik Ve Etik İklim: Otel İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama, Gazi Üniver- sitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi ABD Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara 2012.
• YEŞİLTAŞ, Murat; ÇEKEN Hüseyin; SORMAZ Ümit. “Etik Liderlik ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Sağma Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 28, 2012, 18-39.
• YILMAZ, Ercan. “Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Özellikleri Ve Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”,Yayımla nmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya 2006.
• WU, Cindy; NEUBERT Mitchell; Yİ Xiang; “Transformational Leadership, Cohesi- on Perceptions, And Employee Cynicism About Organizational Change: The Mediating Role Or Justice Perceptions”, Journal of Applied Behavioral Science, Cilt: 43, Sayı: 3, 2007, 327-351.
• ZHU, Weichhun; MAY Douglas; AVOLİO Bruce. “The İmpact Of Ethical Leaders- hip Behavior On Employee Outcomes: The Roles Of Psychological Empower- ment And Authenticity”, Journal of Leadership & Organizational Studies, Cilt: 11, Sayı: 1, 2004, 16-26.