Kopenhag Siyasi Kriterlerinin Türkiye’nin Ulusal Güvenliğine Yansımaları

Yıl 2016, Cilt: 14 Sayı: 28, 313 - 358, 01.12.2016

Zeyyat Bandeoğlu

Öz

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte yıkılan iki kutuplu dünya sistemi ile dünyanın hemen hemen her coğrafyasındaki devletler için ulusal güvenlik kavramı önemli bir dönüşüm yaşamaya başlamıştır. Soğuk Savaş döneminin önemli bir parçası olan Türkiye de dünya genelinde yaşanmaya başlayan bu dönüşümden muaf olmamıştır. Türkiye gibi pek çok devlet için ulusal güvenlik - hem Soğuk Savaş sırası hem de öncesinde- genel olarak geleneksel bir anlayış çerçevesinde ve ulusal devlet düzeyinde askeri bir bakış açısıyla tanımlanmaktaydı. Soğuk Savaş’ın bitmesiyle güvenliğin sadece tanımı değil alanı da genişlemiş ve güvenlik çalışmaları gündemine göç, çevre, demokrasi, insan hakları ve ekonomi gibi farklı konuları da almaya başlamıştır. Diğer bir deyişle, güvenlik askeri boyutunun ötesinde, sosyal, siyasi, iktisadi ve çevresel boyutları da kapsayacak şekilde genişlemiştir. Soğuk Savaş’ın bitmesiyle Türkiye’nin ulusal güvenliğinde küçük çapta bir dönüşüm başlamıştı. Ancak gerçek manada bir dönüşüm, Türkiye’nin Kopenhag siyasi kritererleri çerçevesinde AB’ye aday ülkeymiş gibi ‘ilerleme raporları’ ile değerlendirilmeye başlandığı 1998 Cardiff Zirvesi ile başlamıştır.Bu makalenin amacı da AB’ye üyelik adına yerine getirilmesi gereken Kopenhag siyasi kriterlerinin Türkiye’nin ulusal güvenlikte yaşadığı bu kapsamlı dönüşümdeki rolünü ve etkisini inceleyip analiz etmektir. Yapılan analiz sonucunda AB üyelik sürecinde Kopenhag siyasi kriterlerini karşılama adına siyasi, hukuki, sosyal ve kültürel alanda yapılan yasal ve reformların Türkiye’nin ulusal güvenliğini dolaylı veya doğrudan etkilediği görülmüştür. Zira önceleri ‘savunmacı reel politik’ kapsamında bir güvenlik perspektifi benimseyen ve bu perspektif gereği her ulusal güvenlik ‘sorununun’ güvenlik konusu veya meselesi olarak görüp ‘güvenlikleştiren’ Türkiye, Kopenhag siyasi kriteleri kapsamında gerçekleştirilen yasal ve anayasal reformlar ile birlikte bu güvenlik perspektifini yavaş yavaş terketmeye başlamış yerine ise güvenliğin sadece askeri boyutunun olmadığı, siyasal, iktisadi, toplumsal ve kültürel boyutlarının da olduğu, ulusal güvenlik meselelerinde olağandışı yöntem ve araçlardan ziyade olağan yöntem ve araçların kullanıldığı bir güvenlik perspektifi - güvenlik dışı bırakma - benimseye başlamıştır. Bu yeni güvenlik perspektifin ne derece başarılı olup olmadığı konusunda bir sonuca varmanın şu an için erken olduğu düşünülmektedir. İleriki yıllarda yapılacak araştırmalar bu konuda daha somut bulgular ortaya koyacaktır

Anahtar Kelimeler

Kopenhag siyasi kriterleri, Türkiye, Ulusal Güvenlik

Implications of the Copenhagen Political Criteria for Turkey’s National Security

Öz

With the end of the bipolar system after the dissolution of the Soviet Union, the national security concept has undergone significant change in many countries across the world. As an important player of the Cold War, Turkey was also not immune from this change. For many states including Turkey - both before and during the Cold War - the national security was defined mostly within the framework of a traditional and military security perspective. With the end of the Cold War, not only the definition of but also the sphere of security has been extended. With the extension of the security sphere, new issues such as immigration, environment, democracy, human rights, and economy have become important parts of the security studies’ agenda. In other words, security has become multi-dimensional encompassing not only military but also social, political, economic and environmental aspects.Turkey’s national security has also started to undergo a transformation to some extent after the end of the Cold War. However, the genuine transformation of Turkey’s national security began after the decision taken at the EU Cardiff Summit in 1998. The purpose of this article is to evaluate and analyze the role of the Copenhagen political criteria, which have to be fulfilled in order to be a member of the EU, in the transformation of Turkey’s national security. At the end of the analysis it has been found that the large-scale legal and constitutional reforms realized in political, judicial, social and cultural spheres to fulfill the Copenhagen political criteria have a direct or indirect impact on the transformation of the Turkey’s national security. Turkey which embraced a ‘defensive real-politik’ security perspective with a ‘securitization’ approach in the past has started to let off itself from this perspective and replace it with a multi-dimensional security perspective with a ‘de-securitization’ approach after the legal and constitutional reforms aimed at meeting Copenhagen political criteria. It is concluded that ‘de-securitization’ approach, which attaches great importance to using ordinary (normal) political means, methods and rules to deal with the security issues, has become the linchpin of Turkey’s national security instead of ‘securitization’ approach, which emphasis on using extraordinary means and methods in dealing with security threats.It is also concluded that it is quite early to come to a conclusion whether this new security perspective is successful or not in solving the Turkey’s national security matters. The researches that will be done on this question in the coming years will come up with betters answers and more tangible results

Anahtar Kelimeler

Copenhagen Political Criteria, Turkey, National Security

Kaynakça

• ARAS Bülent ve POLAT Rabia K., “From Conflict to Cooperation: Desecuritization of Turkey’s Relations with Syria and Iran”, Security Dialogue, 2008, Volume: 39, Issue 5.
• AYDIN Mustafa, “Securitization of History and Geography: Understanding of Se- curity in Turkey”, Southeast European and Black Sea Studies, 2003, Volume 3, Issue 2.
• BİLGİN Pınar, “Turkey’s Changing Security Discourses: The Challenge of Globali- sation”, European Journal of Political Research, Volume:44, Issue:1.
• BELLAMY Alex ve MCDONALD Matt, “Securing International Society: Towards an English School Discourse of Security”, Australian Journal of Political Scien- ce, 2004, Volume 39, Number 2.
• BEHNKE Andreas, “The Message or the Messenger? Reflections on the Role of Security Experts”, Cooperation and Conflict, 2000, Volume 35, Issue 1.
• BÖRZEL Tanja A. ve RISSE Thomas, “When Europe Hits Home. Europeanization and Domestic Change”, European Integration online Papers (EIoP), 2000, Vo- lume 4, N°15.
• BUZAN Bary, “Peace, Power and Security: Contending Concepts in the Study of International Relations”, Journal of Peace Research, 1984, Volume 21, Issue 2.
• BUZAN Bary, “New Patterns of Global Security in the Twenty-First Security”, In- ternational Affairs, 1991, Volume 67, Number 3.
• CEBECİ Münevver, Tehdit Algılamasında Yapısal ve Konjonktürel Nitelikler/İthal Tehditler, Türkiye’ye Yönelik Dış Kaynaklı Risk ve Tehditler Sempozyumu, T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komutanlığı SAREN Müdür- lüğü, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul, 05-06 Nisan 2007.
• CHA Victor D., “Globalization and the Study of International Security”, Journal of Peace Research, 2000, Volume 37, Issue 3.
• CHECKEL Jeffrey T., “Compliace and Conditionality”, Arena Working Papers, WP 00/18.
• DAVUTOĞLU Ahmet, Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, İstanbul, 2009.
• HUYSMANS Jef, “The Question of the Limit: Desecuritization and the Aesthetics of Horror in Political Realism”, Millennium, Volume 27, Issue 3.
• KARATOCHWIL Friedrich, ‘Norms vs. Numbers, Multilateralism and the Ratio- nalist and Reflexivist Approaches to Institutions, A Unilateral Plea for Com- municative Rationality’, Joh G. Ruggie, (ed.), Multilateralism Matters: The Theory and Praxix of An Institutional Form, Columbia University Press, New York, 1993.
• KARAOSMANOĞLU Ali L., Turkish Security Culture: Evolutionary or Carved in Stone, Peter M. E. Volten (ed.). Perceptions and Misperceptions in the EU and Turkey: Stumbling Blocks on the Road to Accession, Groningen, The Centre of European Security Studies (CESS), 2009.
• MARCH James G. ve OLSEN Johan P., “The Institutional Dynamics of Internati- onal Political Orders”,’ International Organization, 1998, Volume 51, Issue 1.
• OVALI A. Şevket, “Masadan Sahaya Geçiş: Yeni Güvenlik Kurgusunun Uluslarara- sı Politikadaki Yansımaları”, 2004, Avrasya Dosyası Cilt: 10, Sayı :4.
• ÖZCAN Gencer, Doksanlı Yıllarda Türkiye’nin Değişen Güvenlik Ortamı, Gencer Özcan ve Şule Kut (der.), En Uzun Onyıl: Türkiye’nin Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Gündeminde Doksanlı Yıllar, İstanbul, Büke Yayıncılık, 2000.
• ÜLMAN Burak, Türkiye’nin Yeni Güvenlik Algılamaları ve Bölücülük, Gencer Öz- can ve Şule Kut (der.), En Uzun Onyıl: Türkiye’nin Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Gündeminde Doksanlı Yıllar, İstanbul, Büke Yayıncılık, 2000.
• UZGEL İlhan, Ulusal Çıkar ve Dış Politika, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 2004.
• WAEVER Ole, “European Security Identities”, Journal of Common Market Studies, 1996, Volume 34, Number 1.
• WAEVER Ole, Securitization and Desecuritization, Ronnie D. Lipshutz (ed.), On Security, Columbia University Pres, New York, 1995.
• WAEVER Ole, Securitization and Desecuritization, Ronnie D. Lipshutz (ed.), On Security, Columbia University Pres, New York, 1995.
• WILLIAMS Michael C., “Words, Images, Enemies: Securitization and International Politics”, International Studies Quarterly, Volume 47, Issue 4. Diğer Kaynaklar
• Anadolu Ajansı Resmi İnternet Sayfası, http://www.aa.com.tr
• CNN TÜRK Resmi İnternet Sayfası, http://tv.cnnturk.com
• NTV Resmi İnternet Sayfası, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news
• Habertürk Resmi İnternet Sayfası, http://video.haberturk.com
• TBMM Resmi İnternet sayfası,, http://www2.tbmm.gov.tr
• T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı Resmi İnternet Sayfası, http://www.abgs.gov.tr
• T.C. Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü Mevzuat Bilgi Sistemi Resmi İnternet Sayfası, http://www.mevzuat.gov.tr
• T.C. İçişleri Bakanlı Resmi İnternet Sayfası, http://www.icisleribasin.gov.tr
• T.C. Milli Güvenlik Kurulu Resmi İnternet Sayfası http://www.mgk.gov.tr
• T.C. Resmi Gazete Resmi İnternet Sayfası http://www.resmigazete.gov.tr Hürriyet Gazetesi. Milliyet Gazetesi. Radikal Gazetesi.
• Sabah Gazetesi. Zaman Gazetesi