Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Yüksek Teknoloji İçeren Ürün İhracatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, 835 - 854, 18.10.2023

Volkan Bektaş Bersu Bahtiyar

https://doi.org/10.35408/comuybd.1331384

Öz

1980'li yıllarda hız kazanan küreselleşmeyle birlikte uluslararası ekonomik rekabet artmıştır. Bu uluslararası rekabet ortamında, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınmaları için ihracat ve özellikle de yüksek teknolojili ürün ihracatı oldukça önemlidir. Ancak bu noktada söz konusu ülkelerin önündeki en büyük engel teknoloji açığı sorunudur. Gelişmekte olan ülkeler için doğrudan yabancı yatırımlar, hem düşük tasarruf oranı nedeniyle yetersiz olan yatırımları arttırması hem de teknoloji transferi sağlayabilme potansiyeli taşıdığından oldukça kritik bir öneme sahiptir. Teknoloji transferi ile bu ülkelerin yüksek teknoloji içeren ürünler üreterek ihraç etmesi mümkün olabilmektedir. Bu kapsamda bu çalışmada doğrudan yabancı yatırımlar, yüksek teknolojili ürün ihracatı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki, gelişmekte olan seçili 14 ülke için 1996-2018 döneminde panel veri analizi ile araştırılmaktadır. Üç farklı modelin kullanıldığı çalışmanın sonuçları, ekonomik büyüme ve yüksek teknoloji ürünleri ihracatının, doğrudan yabancı yatırımlar üzerinde pozitif etkisi olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, doğrudan yabancı yatırımlar, yüksek teknolojili ürün ihracatı

Kaynakça

• Balasubramanyam, V.N., Salisu, M. & Sapsford, D. (1996). Foreign direct investment and growth in EP and IS countries. The Economic Journal, 106(434), 92-105.
• Breitung, J., & Das, S. (2005). Panel Unit Root Tests under Cross-Sectional Dependence. Statistica Neerlandica, 59, 414-433.
• Charutawephonnukoon, P., Jermsittiparsert, K. & Chienwattanasook, K. (2021). Impact of high technology exports, patent applications and research and development expenditure on economic growth: evidence from ASEAN countries. Psychology and Education, 58(2), 1956-1972.
• Cuaresma, J.C. & Wörz, J. (2005). On export composition and growth. Weltwirtschaftliches Archiv, 141(1), 33-49.
• Dumitrescu, E. I. & Hurlin, C., (2012), Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels, Economic Modelling, 29, issue 4, p. 1450-1460,
• DiPietro, W. R. & Anoruo, E. (2006). Creativity, innovation, and export performance. Journal of Policy Modeling, 28(2), 133-139.
• Dura, Y.C. & Yılmaz, E.G. (2022). Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Ekonomik Büyüme İçin Bir Avantaj Sağlar Mı? Gelişmiş Ülkeler Üzerinden Ampirik Kanıtlar. Bilim-Teknoloji-Yenilik Ekosistemi Dergisi, 3(1), 82-94.
• Doru, Ö. & Dabakoğlu, M. (2021). Seçilmiş Ülkelerde Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 295-313.
• Ekananda, M. & Parlinggoman, D.J. (2017). The role of high-tech exports and of foreign direct investments (FDI) on economic growth. European Research Studies Journal, 10(4A), 194-212.
• Erkişi, K. & Boğa, S. (2019). High-technology products export and economic growth: A panel data analysis for EU-15 countries. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 669-683.
• Falk, M. (2009). High-tech exports and economic growth in industrialized countries. Applied Economics Letters, 16(10), 1025-1028.
• Garces, E. J. & Adriatico, C. G. (2019). Correlates of high technology exports performance in the Philippines. Open Journal of Social Sciences, 7(5), 215-226.
• Güneş, S., Gürel, S. P., Karadam, D. Y. & Akin, T. (2020). The analysis of main determinants of high technology exports: A panel data analysis. KAUJEASF, 11(21), 242-267.
• Herzer, D., Nowak-Lehmann D., F. & Siliverstovs, B. (2006). Export-led growth in Chile: Assessing the role of export composition in productivity growth. Developing Economies, 44(3), 306-328.
• Kabaklarlı, E., Duran, M. S. & Üçler, Y. T. (2018). High-technology exports and economic growth: panel data analysis for selected OECD countries. Forum Scientiae Oeconomia, 6(2), 47-60.
• Kao, C. & Chiang, M.H. (2000) On the Estimation and Inference of a Cointegrated Regression in Panel Data. In: Baltagi, B., Ed., Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels (Advances in Econometrics), JAI Press, Amsterdam, 161-178.
• Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. & Ay, A. (2017). Yüksek teknolojili ürün ihracatı üzerinde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve dışa açıklığın etkisi: Gelişmekte olan ülkelerde panel veri analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1), 63-78.
• Lee, J. (2011). Export specialization and economic growth around the world. Economic systems, 35(1), 45-63. Mitic, B. & Ivic, M. (2016). The impact of foreign direct investment on export performance: case of European transition economies. Independent Journal of Management & Production, 7(3), 771-785.
• OECD (2011), OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2011. OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/sti_scoreboard-2011-en.
• Pedroni, P. (2001). Fully Modified OLS for Heterogeneous Cointegrated Panels. In B. H. Baltagi, T. B. Fomby, & R. Carter Hill (Eds.), Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels, (pp. 93-130). Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
• Pesaran, M.H., 2003. A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross Section Dependence, Cambridge Working Papers in Economics 0346, Faculty of Economics, University of Cambridge. Pesaran, H.M. (2015) Testing Weak Cross-Sectional Dependence in Large Panels. Econometric Reviews, 34, 1089-1117.
• Sun, P. & Heshmati, A. (2010). International trade and its effects on economic growth in China. IZA Discussion Papers, No. 5151.
• Şeker, A. & Özcan, S. (2019). Yüksek teknolojili ürün ihracatı ve ekonomik büyüme ilişkisi: türkiye örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(3), 865-884.
• Şahin, L. & Şahin, D. K. (2021). The relationship between high-tech export and economic growth: A panel data approach for Selected Countries. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(1), 22-31.
• Swamy, P.A.B. (1970) Efficient Inference in a Random Coefficient Regression Model. Econometrica, 38, 311-323. Topallı, N. (2015). Doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme ve yüksek teknoloji ihracatı arasında bir nedensellik ilişkisi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(1), 277-285.
• Usman, M. (2017). Impact of high-tech exports on economic growth: empirical evidence from Pakistan. Journal on Innovation and Sustainability, 8(1), 91-105.