URBAN LIVING LABORATORIES IN THE CONTEXT OF SUSTAINABILITY AND INNOVATION: AN EVALUATION ON TURKEY

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 58, 2209 - 2235, 24.10.2025

Sedat Ulugöl , Alper Bilgili

https://doi.org/10.35408/comuybd.1677279

Öz

Rapidly growing urban areas contain a large share of the total population. Population projections for the future reveal that the density of urban areas will continue to increase. According to 2020 United Nations data, approximately 200,000 people migrate to cities around the world every day. In this context, the rate of urbanization has increased 6-fold between 1950 and 2020. It is also predicted that by 2050, 66% of the world's population will live in cities, especially with the impact of growth in developing countries. Urban living laboratories (ULLs) are emerging as a collective urban innovation and experimentation hub to address the challenges and opportunities created by urbanization from an innovative perspective within the framework of sustainability. There is no clear understanding of what the ultimate role of CILs is in building sustainable innovative cities and whether they represent an entirely new phenomenon that replaces other forms of participation, collaboration, experimentation, learning and governance in cities. There is a need to clarify what makes the CFL approach attractive and new. This study was carried out to investigate the positive/negative effects of the CSCs on the construction of sustainable innovative cities, to determine their roles and to clarify what makes them new and attractive. Document analysis method, one of the qualitative research designs, was used in the study. The sample group of the study consists of active ENoLL members of 2023 in Turkey. Within the scope of the research, information about the 2023 ENoLL members was collected from the official websites of the active ENoLL members and the official website of the ENoLL network. The data obtained were analyzed in MAXQDA qualitative data analysis program. As a result of the study, it has been understood that SMCs have implemented many projects that can respond to urban problems and needs in the construction of sustainable innovative cities and integrated urban stakeholders into project creation processes. In addition, it was determined that Mesopotamia KYL, which was an active member of the ENoLL network in 2023, did not renew its ENoLL membership as a result of the management change in the local government unit.

Anahtar Kelimeler

Living Lab , Urban Living Lab , Sustainable Innovative City , ENoLL

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE YENİLİKÇİLİK BAĞLAMINDA KENTSEL YAŞAM LABORATUVARLARI: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Hızla artan kentsel alanlar, toplam nüfusun büyük bir kısmını içinde barındırmaktadır. Geleceğe dair nüfus tahminleri, kentsel alanlardaki yoğunluğun artarak devam edeceğini ortaya koymaktadır. 2020 yılı Birleşmiş Milletler verilerine göre, her gün dünya genelinde yaklaşık 200.000 kişi şehirlere göç etmektedir. Bu bağlamda, 1950 ile 2020 yılları arasında kentleşme oranı 6 kat artmıştır. Ayrıca 2050 yılına gelindiğinde ise özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki büyümenin etkisiyle, dünya nüfusunun %66’sının kentlerde yaşayacağı öngörülmektedir. Kentsel yaşam laboratuvarları (KYL), kentleşmenin yarattığı zorlukları ve fırsatları sürdürülebilirlik çerçevesinde yenilikçi bir bakış açısıyla ele almak için kolektif bir kentsel inovasyon ve deney merkezi olarak ortaya çıkmaktadır. KYL'lerin sürdürülebilir yenilikçi kentlerin inşası noktasındaki nihai rolünün ne olduğu ve kentlerdeki diğer katılım, işbirliği, deney, öğrenme ve yönetme biçimlerinin yerini alan tamamen yeni bir olguyu temsil edip etmediği konusunda net bir anlayış yoktur. KYL yaklaşımını çekici ve yeni kılan unsurların açıklığa kavuşturulmasına ihtiyaç vardır. Bu çalışma KYL’lerin sürdürülebilir yenilikçi kentlerin inşası noktasında olumlu/olumsuz etkilerinin araştırılması, rollerinin belirlenmesi ve yeni ve çekici kılan unsurlarının açığa kavuşturulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu Türkiye özelinde 2023 yılı ENoLL üyesi etkin KYL’ler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 2023 yılı ENoLL üyesi etkin KYL’lerin resmi sitelerinden ve ENoLL ağının resmi sitesinden KYL’lere ilişkin bilgiler toplanmıştır. Elde edilen veriler MAXQDA nitel veri analizi programında analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda KYL’lerin sürdürülebilir yenilikçi kentlerin inşası noktasında kentsel sorunlara ve ihtiyaçlara cevap verebilecek birçok projeyi hayata geçirdiği ve proje oluşturma süreçlerine kentsel paydaşları da entegre ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca 2023 yılında ENoLL ağında etkin üye statüsünde bulunan Mezopotamya KYL’nin yerel yönetim biriminde meydana gelen yönetim değişikliği sonucunda ENoLL üyeliğini yenilemediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaşam laboratuvarı , Kentsel yaşam laboratuvarı , Sürdürülebilir yenilikçi kent , ENoLL

Kaynakça

• Almirall, E., ve Wareham, J. (2011). Living labs: Arbiters of mid and ground-level innovation. Technology Analysis & Strategic Management, 23 (1), 87-102.
• Babaoğlu C. ve Memiş L. (2019). Akıllı Kentlerin Politika Üretme Aracı Olarak Yaşam Laboratuvarları (Living Labs), Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 28 (4), 23-47.
• Baccarne, B., Schuurman, D., Mechant, P. ve De Marez, L. (2014). ¬The role of urban living labs in a smart city. XXV ISPIM Innovation Conference, Manchester.
• Ballon, P., Pierson, J., ve Delaere, S. (2005). Test and Experimentation Platforms for Broadband Innovation: Examining European Practice. SSRN Electronic Journal.
• Bergvall-Kareborn, B., Eriksson, C. I., Stahlbröst, A., ve Svensson, J. (2009). A milieu for innovation: defining living labs. ISPIM Innovation Symposium, 6-9 December 2009, New York City.
• Birleşmiş Milletler. (2020). About the Sustainable Development Goals. Erişim: 20 Kasım 2023, https:// www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/
• Bulkeley, H., Coenen, L., Frantzeskaki, N., Hartmann, C., Kronsell, A., Mai, L., Marvin, S., McCormick, K., Steenbergen, F., Palgan, V. ve Voytenko, Y. (2016). Urban Living Labs: Governing Urban Sustainability Transitions. Current Opinion in Environmental Sustainability, 22, 13–17.
• Bylund, J., Riegler, J. ve Wrangsten, C. (2020). Are Urban Living Labs the New Normal in co-Creating Places?. Smaniotto Costa, C., Maciuliene, M., Menezes, M., ve Golicnik‐Marusic, B. (Ed.), Co-Creation of Public Open Places. Practice – Reflection – Learning içinde, (s.17-21). Lisbon: Lusofona University Press.
• Cugurullo, F. (2018). Exposing smart cities and eco-cities: Frankenstein urbanism and the sustainability challenges of the experimental city. Environment and Planning A: Economy and Space, 50 (1), 73–92.
• Chroneer, D., Stahlbrost, A., ve Habibipour, A. (2019). Urban living labs: Towards an integrated understanding of their key components. Technology Innovation Management Review, 9 (3), 50–62.
• CoreLabs. (2007). Building Sustainable Competitiveness-Living Labs Roadmap 2007-2010. Erişim: 16 Ekim 2023, https://www.scribd.com/document/38953413/Living-Labs-Roadmap-2007-2010
• Dutilleul, B., Birrer, F. A. J. ve Mensink, W. (2010) Unpacking european living labs: Analysing innovation’s social dimensions. Central European Journal of Public Policy, 4 (1), 60–85.
• Dünya Bankası. (2024). Dünya bankası veri tabanı. Erişim: 07 Temmuz 2025, https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS
• Edwards-Schachter, M. (2019). Living Labs for Social Innovation. Atlas of Social Innovation–2nd Volume: A World of New Practices, 2.
• ENoLL. (2023). Living Lab community members catalogue. Erişim: 15 Mart 2024, https://enoll.org/wp-content/uploads/2023/09/enoll-catalogue-2023_final.pdf
• ENoLL. (2024). The European Network of Living Labs About. Erişim: 4 Ekim 2024, https://enoll.org/wp-content/uploads/2024/09/ENoLL_Member_catalogue_2024_web.pdf
• Eriksson, M., Niitamo, V. P., ve Kulkki, S. (2005). State-of-the-art in utilizing Living Labs approach to user-centric ICT innovation-a European approach. Erişim: 24 Mayıs 2024, http://www.vinnova.se/upload/dokument/Verksamhet/TITA/Stateoftheart_LivingL abs_Eri ksson2005.pdf
• Eskelinen, J., Garcia Robles, A., Lindy, I., Marsh, J. ve Muente-Kunigami, A. (2015). Citizen-Driven Innovation – A Guidebook for City Mayors and Public Administrators, World Bank and ENoLL.
• Evans, J., Bulkeley, H., Voytenko, Y., McCormick, K. ve Curtis, S. (2018). Circulating experiments: urban living labs and the politics of sustainability. Ward, K., Jonas, A., Miller, B. ve Wilson, D. (Ed.), The Routledge Handbook on Spaces of Urban Politics içinde, (s. 416-425). London: Routledge.
• Franz, Y. (2014). Chances and Challenges for Social Urban Living Labs in Urban Research. ENoLL–OpenLivingLab Days 2014–Conference Proceedings, 2-5 September 2014, Amsterdam. 105-114.
• Gust (2015). Theoretical Framework Working Paper on Urban Living Labs and Urban Sustainability Transitions. Erişim: 17 Kasım 2023, www.urbanlivinglabs.net
• Gül, A. ve Küçük, V. (2001). Kentsel açık yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2 (1), 27-48.
• JPI Urban Europe. (2013). Urban Europe creating attractive, sustainable and economically viable urban areas: 2nd Joint Call for Proposals. Erişim: 08 Mayıs 2024, https://www.ffg.at/sites/default/files/downloads/call/jpi_ue_pilot_call_2_-_call_text_final_2013-06- 18.pdf
• Juujarvi, S. ve Lund, V. (2016). Enhancing Early Innovation in an Urban Living Lab: Lessons from Espoo. Technology Innovation Management Review, 6 (1), 17-26.
• Juujarvi, S. ve Pesso, K. (2013). Actorroles in an urban living lab: What can we learn from Suurpelto, Finland?. Technology Innovation Management Review, 3 (11), 22-27.
• Kıral, Bilgen (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 170-189.
• Mulder, I. (2012). Living Labbing the Rotterdam Way: Co-creation as an Enabler for Urban Innovation. Technology Innovation Management Review, 2 (9), 39-43.
• Nesti, G. (2015). Urban living labs as a new form of co-production. Insights from the European experience. ICPP-International Conference on Public Policy II, July, Milan. 1-4.
• Nesti, G. (2018). Co-production for Innovation: The Urban living lab experience, policy and society. Policy and Society, 37 (3), 1-16.
• Özgül, C. G. (2015). Avrupa Birliği’nin sürdürülebilir kentsel gelişme politikaları. A. Çoban, (Ed.), Yerel yönetim kent ve ekoloji içinde, (s.111-130). Ankara: İmge Yayınları.
• Partigöç, N. S. (2023). Sürdürülebilir kentsel planlama süreçlerinde akıllı şehir yaklaşımının rolü. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 2 (3), 174-189.
• Raundrup, T.B., Konijnendijk, C., Dobbertin, M.K. ve Prüller, R. (2005). The Concept of Urban Forestry in Europe. Urban Forests and Trees, 1, 9-21.
• Rizzo, A., Habibipour, A., ve Stahlbröst, A. (2021). Transformative thinking and urban living labs in planning practice: a critical review and ongoing case studies in Europe. European Planning Studies, 29 (10), 1739-1757.
• Schaffers, H., Cordoba, M. G., Hongisto, P., Kallai, T., Merz, C., ve van Rensburg, J. (2007). Exploring business models for open innovation in rural living labs. IEEE International Technology Management Conference (ICE), 4-6 June 2007, Sophia-Antipolis. 1-8.
• Steen, K. ve Van Bueren, E. (2017). The defining characteristics of urban living labs. Technology Innovation Management Review, 7 (7). 21-33.
• Toprak, Z. (2003). Yenilikçi – Düşünen Kentler ve Toplumsal İlişkiler. İller ve Belediyeler Dergisi, 14.
• Tuğaç, Ç. (2019). Türkiye’de Kentsel İklim Değişikliği İçin Eko-Kompakt Kentler, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Voytenko, Y., McCormick, K., Evans, J. ve Schliwa, G. (2016). Urban Living Labs for Sustainability and Low Carbon Cities in Europe: Towards A Research Agenda. Journal of Cleaner Production, 123, 45-54.
• Warner, M. E. (2011). Club goods and local government: Questions for planners. Journal of the American Planning Association, 77 (2), 155-166.
• Westerlund, M., ve Leminen, S. (2011). Managing the challenges of becom- ing an open innovation company: Experiences from Living Labs. Technology Innovation and Management Review, 1 (1), 9–25.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurt, R. G. (2020). Kentleşmenin Tarihsel Gelişimi/Historical Development of Urbanization. Disiplinlerarası Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 19-44.