Burdur Gölü Havzası’nın Akıllı Bütünleşik Su Kaynakları Yönetimi Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Sayı: Akıllı Şehirler, 180 - 202, 01.12.2025

Bilge Bingül , Emrah Pekkan

Öz

Burdur Gölü, kapalı havza yapısı, endemik biyolojik çeşitliliği ve uluslararası öneme
sahip sulak alan statüsüyle Türkiye’nin en değerli ekosistemlerinden biridir. Ancak
göl, son kırk yılda yüzey alanının yaklaşık %40’ını kaybetmiş; bu kayıp iklim değişikliği,
tarımsal sulama, yeraltısuyu kullanımı ve havza içi yapılaşma gibi baskılarla hızlanmıştır.
Bu durum gölün ekolojik bütünlüğünü, bölgesel su güvenliğini ve sosyo-ekonomik sürdürülebilirliği
tehdit etmektedir. Gölün korunması ve havzanın sürdürülebilir yönetimi
için, parçalı ve sektörel yaklaşımların ötesine geçen, paydaş katılımı ve politika belgeleri
arasındaki uyumu gözeten bütüncül bir yönetim anlayışına ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu çalışma, Burdur Gölü Havzası’nı Akıllı Bütünleşik Su Kaynakları Yönetimi (Akıllı BSKY)
perspektifiyle ele almakta ve doğrudan bir uygulama geliştirmekten ziyade, uygulamaların
nasıl yapılandırılması gerektiğine dair yöntemsel bir çerçeve sunmaktadır.
Literatür taraması, mevcut plan ve stratejilerin incelenmesi ve teknoloji temelli araçların
değerlendirilmesi aracılığıyla; uzaktan algılama, coğrafi bilgi sistemleri, sensör ağları,
büyük veri analitiği ve yapay zekâ tabanlı karar destek sistemlerinin BSKY süreçlerine
entegrasyonu için yol gösterici bir yaklaşım ortaya konulmuştur. Bulgular, Akıllı BSKY’nin
yalnızca suyun paylaşımına odaklanan geleneksel yaklaşımların ötesine geçerek gerçek
zamanlı izleme, öngörü ve uyum kapasitesini artırabileceğini göstermektedir. Ayrıca
ekosistem hizmetleri, paydaş katılımı ve kurumsal uyum mekanizmalarıyla birlikte daha
kapsayıcı bir yönetim modeli sunabilmektedir. Burdur Gölü Havzası özelinde geliştirilen
bu çerçevenin, benzer özelliklere sahip diğer havzaların yönetiminde de yol gösterici
olabilecek esnek bir model niteliği taşıdığı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Burdur Gölü Havzası , Bütünleşik Su Kaynakları Yönetimi , Akıllı Bütünleşik Su Kaynakları Yönetimi , Su Yönetimi , Paydaş Katılımı

An Assessment of the Burdur Lake Basin in Terms of Smart Integrated Water Resources Management

Öz

Lake Burdur, with its closed-basin structure, endemic biodiversity, and status as a wetland of international importance, is one of Türkiye’s most valuable ecosystems. However, over the past four decades, the lake has lost nearly 40% of its surface area, a decline accelerated by pressures such as climate change, agricultural irrigation, groundwater abstraction, and in-basin development. This situation threatens not only the ecological integrity of the lake but also regional water security and socio-economic sustainability. Safeguarding the lake and ensuring the sustainable management of its basin requires moving beyond fragmented and sectoral approaches toward a holistic management framework that ensures stakeholder participation and coherence across policy instruments.
This study examines the Lake Burdur Basin through the lens of Smart Integrated Water Resources Management (Smart IWRM) and, rather than developing a direct application, offers a methodological framework for how such applications should be structured. Through a review of the literature, an analysis of existing plans and strategies, and an assessment of technology-based tools, the study proposes a guiding approach for the integration of remote sensing, geographical information systems, sensor networks, big data analytics, and artificial intelligence-based decision support systems into IWRM processes. The findings suggest that Smart IWRM can move beyond conventional approaches focused solely on water allocation by enhancing real-time monitoring, forecasting, and adaptive capacity, while also promoting a more inclusive management model that incorporates ecosystem services, stakeholder engagement, and institutional alignment. The framework developed for the Lake Burdur Basin is evaluated as a flexible model that may serve as a guiding reference for the management of other basins with similar characteristics

Anahtar Kelimeler

Burdur Lake Basin , Integrated Water Resources Management , Smart Integrated Water Resources Management , Water Management , Stakeholder Participation

Kaynakça

• Abatzoglou, J. T., Dobrowski, S. Z., Parks, S. A. ve Hegewisch, K. C. (2018). “Terraclimate, a High-Resolution Global Dataset of Monthly Climate and Climatic Water Balance from 1958-2015, Scientific Data” 5:170191. https://doi.org/10.1038/sdata.2017.191
• Abujayyab, S. K. M., Almotairi K. H., Alswaitti M., Amr S. S. A., Alkarkhi A. F. M., Taşoğlu E. ve Hussein, A. M. H. (2021).” Effects of Meteorological Parameters on Surface Water Loss in Burdur Lake, Turkey over 34 Years Landsat Google Earth Engine Time-Series.” 10 (12): 1301. https://doi.org/10.3390/land10121301
• Arnold, J. G., Moriasi, D. N., Gassman, P. W., Abbaspour, K. C., White, M. J., Srinivasan, R., Santhi, C., Harmel, R. D., van Griensven, A., Van Liew, M. W., Kannan, N. ve Jha, M. K. (2012). “SWAT: Model Use, Calibration, and Validation.” Transactions of the ASABE 55 (4): 1491-1508. https://doi.org/10.13031/2013.42256
• Ataol, M. (2010). Burdur Gölü Havzası için yeni bir su yönetim modeli önerisi (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Balta, M. A. ve Kulat, M. I. (2024). “Transforming an Irrigation System to a Smart Irrigation System: a Case Study from Türkiye (Turkey).” 73 (5): 1799-1811. https:// doi.org/10.1002/ird.3004
• Barış, M. E. ve Karadağ, A. A. (2007). “Water Resources Management Issues in Turkey and Recommendations.” Journal of Applied Sciences 7: 3900-3908. https://doi. org/10.3923/jas.2007.3900.3908
• Beven, K. J. (2012). Rainfall-Runoff Modelling: The Primer (2 baskı): Wiley-Blackwell. Bingül, B., Bengi, E., Tutkal, Z., Altunsoy, A. ve Aksoy, T. (2024). “TUCBS Veri Standartları Kullanılarak Su Kaynakları Yönetimi Değerlendirmesi.” Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26 (1), 1-18. https://doi.org/10.25092/baunfbed.1196881
• Buyukcangaz, H. ve Korukcu, A. (2007). “Integrated Approach For Water Resources And İrrigation Management in Turkey.” Water International 32 (sup1): 710-719. https:// doi.org/10.1080/02508060.2007.9671992
• Cap-Net. (2008). “Integrated Water Resources Management for River Basin Organisations. Cape Town: International Network for Capacity Building in Integrated Water Resources Management.” https://www.gwp.org/globalassets/global/toolbox/ references/iwrm-for-river-basin-organisations-capnet-2008.pdf
• Cleveland Water Alliance. (2020). Smart Lake Erie Watershed Initiative. https://www. clevelandwateralliance.org/smart-lake-erie-watershed-initiative
• Çolak, M. A., Öztaş, B., Özgencil, İ. K., Soyluer, M., Korkmaz, M., Ramírez-García, A., Metin, M., Yılmaz, G., Ertuğrul, S., Tavşanoğlu, Ü. N., Amorim, C. A., Özen, C., Apaydın Yağcı, M., Yağcı, A., Pacheco, J. P., Özkan, K., Beklioğlu, M., Jeppesen, E. ve Akyürek, Z. (2022). “Increased Water Abstraction and Climate Change Have Substantial Effect on Morphometry, Salinity, and Biotic Communities in Lakes: Examples from the Semi- Arid Burdur Basin (Turkey).” 14 (8): 1241. https://doi.org/10.3390/w14081241
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T. ve Lise, Y. (2006). Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Ankara: Doğa Derneği.
• Evans III, W. L. (2021). Lake Hydrology: An Introduction to Lake Mass Balance. Baltimore: Johns Hopkins University Press. https://dx.doi.org/10.1353/book.83862. Funk, C., Peterson, P., Landsfeld, M., Pedreros, D., Verdin, J., Shukla, S., Husak, G., Rowland, J., Harrison, L., Hoell, A. ve Michaelsen, J. (2015). “The Climate Hazards Infrared Precipitation with Stations-a New Environmental Record for Monitoring Extremes.” Scientific Data 2, 150066. https://doi.org/10.1038/sdata.2015.66
• Girgin, S., Kazancı, N. ve Dügel, M. (2004). “On the Limnology of Deep and Saline Lake Burdur in Turkey.” 32 (3): 189-200. https://doi.org/10.1002/aheh.200400529
• Global Water Partnership. (2000). “Integrated Water Resources Management, Global Water Partnership Technical Advisory Committee Background Papers,” No. 4. https:// www.gwp.org/globalassets/global/toolbox/publications/background-papers/04- integrated-water-resources-management-2000-english.pdf
• Green, A. J. ve Anstey, S. (1992). “The Status of the White-Headed Duck Oxyura Leucocephala.” Bird Conservation International 2: 185-200. https://doi.org/10.1017/ S0959270900002434
• Kibaroglu, A. ve Baskan, A. (2011). Turkey’s Water Policy Framework. İçinde: A. Kramer, A. Kibaroglu, W. Scheumann (Ed.), “Turkey’s Water Policy” (ss.3-28). Berlin, Heidelberg: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-642-19636-2_1
• Kunt, Y. E. (2025). Development of Iot and AI based Smart Irrigation System. (Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla. https://arxiv.org/html/2506.11835v1
• Lamrini, M., Ben Mahria, B., Chkouri, M. Y. ve Touhafi, A. (2024). “Towards Reliability in Smart Water Sensing Technology: Evaluating Classical Machine Learning Models for Outlier Detection.” 24 (13): 4084. https://doi.org/10.3390/s24134084
• Loucks, D. P. ve van Beek, E. (2017). “Water Resource Systems Planning and Management.” Cham, Switzerland: Springer Cham. https://doi.org/10.1007/978- 3-319-44234-1
• Mert, A., Tavuç, İ., Özdemir, S. ve Ulusan, M. D. (2025). “Future Responses of the Burdur Lake to Climate Change and Uncontrolled Exploitation.” Journal of the Indian Society of Remote Sensing 53 (4): 1025-1036. https://doi.org/10.1007/s12524-024-02008-8
• Nakamura, M. ve Rast, W. (2012). Guidelines for Lake Brief Preparation. Kusatsu, Japan: Research Center for Sustainability and Environment (RCSE-SU), Shiga University and International Lake Environment Committee Foundation (ILEC).https://www.ilec.or.jp/ wp-cntent/uploads/pub/Guidelines_for_Lake_Brief_Preparation.pdf
• Ramsar Convention Secretariat. (2008). Information Sheet on Ramsar Wetlands (RIS): Lake Burdur, Turkey (2006–2008 versiyonu). Gland, Switzerland: Ramsar Secretariat. Ramsar Sites Information Service [RSIS]. (tarih yok). Lake Burdur (RIS ID: TR658). https://rsis.ramsar.org/ris/658
• Sargın, A. (2012). Göl yoksa Burdur da yok! (2. baskı). Ankara: Doğa Derneği. Singh, V. P. ve Woolhiser, D. A. (2002). “Mathematical Modeling of Watershed Hydrology.” 7 (4): 270-292. https://doi.org/10.1061/(ASCE)1084-0699(2002)7:4(270)
• Stockholm International Water Institute [SIWI]. (2020a). Principles and Practices of Integrated Water Resources Management Workplace-based Professional Training - Manual 1. Sweden. https://siwi.org/publications/iwrm-training-manual-1-principlesand- practices-of-integrated-water-resources-management/
• Stockholm International Water Institute [SIWI]. (2020b). Guidelines for Practical Implementation of Integrated Water Resources Management Workplace-based Professional Training - Manual 2. Sweden. https://siwi.org/publications/iwrm-trainingmanual- 2-guidelines-for-practical-implementation-of-integrated-water-resourcesmanagement/
• Smith, M. ve Claussen, T. J. (2015). Integrated Water Resource Management: the New Way Forward. World Water Council IWRM Çalışma Grubu Tartışma Belgesi, 7. Dünya Su Forumu, Daegu & Gyeongbuk, Kore: World Water Council.
• Su Yönetimi Genel Müdürlüğü [SYGM]. (2020). Burdur Havzası Nehir Havza Yönetim Planı Nihai Raporu. Ankara: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı.
• Sudheer, K., Koteswararao, S., Paul Daniel, M. ve Sunil, D. (2023). “IoT-based System for Monitoring Water Quality.” Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 14 (3), 428–433.
• Taş, M. A. ve Akpınar, E. (2021). “Burdur Havzasındaki Göllerde Yaşanan Seviye Değişikliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA) ile Tespiti.” Doğu Coğrafya Dergisi 26 (46): 37-54. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.984268
• United Nations. (1992a). The Dublin Statement. International Conference on Water and Environment. https://www.ielrc.org/content/e9209.pdf
• United Nations. (1992b). Sustainable Development, United Nations Conference on Environment and Development, Agenda 21. https://sustainabledevelopment.un.org/ content/documents/Agenda21.pdf
• WWF-Türkiye. (2008). Türkiye’deki Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu. İstanbul: WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı).