Toplu İş Sözleşmesinden Dayanışma Aidatı Ödeyerek Geçmişe Dönük Yararlanma -Anayasa Mahkemesi Kararı Üzerine Düşünceler

Yıl 2022, , 93 - 105, 20.01.2022

Polat Soyer

https://doi.org/10.54752/ct.1060775

Cited By: 1

Öz

Toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına üye olmayan işçilerin dayanışma aidatı ödemek suretiyle sözleşmeden geçmişe dönük yararlanmaları, iş hukukunun en önemli sorunlarından biridir. Bunun nedeni, konunun, kolektif sendika özgürlüğü ile sendikaya üye olmama (negatif sendika) özgürlüğünün kesiştiği bir alanı ilgilendirmesidir. Anayasa Mahkemesi, 30 Aralık 2020 tarihinde, negatif sendika özgürlüğünün korunması konusunda önemli bir karar vermiştir. Ancak bu kararın, ele alınan konu hakkındaki görüş ayrılıklarını ortadan kaldıracağını beklemek mümkün görünmemektedir. Bu incelemede, anılan karar hakkındaki düşüncelerimiz ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kolektif sendika özgürlüğü, negatif sendika özgürlüğü, toplu iş sözleşmesi, dayanışma aidatı, geçmişe dönük yararlanma, Anayasa Mahkemesi.

Kaynakça

• Aktay, Nizamettin/Arıcı, Kadir ve Kaplan Emine Tuncay Senyen (2011): İş Hukuku, 4. Baskı, Ankara.
• Badura, Peter (1974): Arbeitsgesetzbuch, Koalitionsfreiheit und Tarifautonomie, RdA (Recht der Arbeit), 1974, Heft 3, s. 129.
• Baskan, Esra (2021): Toplu İş Sözleşmesinin Geriye Etkisinden Yararlanma ve Konuya İlişkin Anayasa Mahkemesi’nin 30.12.2020 Tarihli İptal Kararının Değerlendirilmesi, Uluslararası Necmettin Erbakan Hukuk Kongresi, 10-12 Nisan 2021, Bildiri Tam Metin Kitabı, s. 535. https://sempozyum.erbakan.edu.tr/depo/sem46/files/172edaf1c9b81f3f3a39ac9442e955b1.pdf
• Biedenkopf, Kurt (1961): Zum Problem der negativen Koalitionsfreiheit, JZ, (Juristen Zeitung), 1961, Nr. 11-12, s. 346-354.
• Biedenkopf, Kurt (1964): Grenzen der Tarifautonomie, Karlsruhe.
• Brox, Hans/Rüthers, Bernd ve Henssler, Martin (2004): Arbeitsrecht, 16. Aufl., Stuttgart.
• Buchholtz, Gabriele ve Heuschmid, Johannes (2016): Das Sozialkassenverfahren der Bauwirtschaft verstößt nicht gegen die neg. Koalitionsfreiheit, AuR (Arbeit und Recht) Dezember 2016, Vol. 64. No. 12, s. 512.
• Canbolat, Talat (2002): Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanamayacak İşçiler, Kamu-İş Cilt 6, Sayı 4, s. 1. https://www.tuhis.org.tr/pdf/649.pdf
• Caniklioğlu, Nurşen (2006): Henüz İmzalanmamış Toplu İş Sözleşmesinden Dayanışma Aidatı Ödeyerek Yararlanma Talebi-Talebin Geçersizliği- Sicil, İş Hukuku Dergisi, Haziran 2006, Sayı 2, s. 122.
• Çelik, Nuri (1980): İş Hukuku Uygulamaları TSGLK 7 No.7.
• Çelik, Nuri (1990): Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi Tarafından Ankara’da 1990 Yılında Düzenlenen Toplu İş Sözleşmesine İlişkin Temel Sorunlar Semineri, s. 139.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen ve Canbolat, Talat (2020): İş Hukuku Dersleri, İstanbul.
• Däubler, Wolfgang ve Hege, Hans, (1976): Recht der Koalitionen, Maus, Handbuch des Arbeitsrechts, Koalitionsrecht und Tarifrecht, Schlichtung und Arbeitskampf, Bd. XI-XIII (içinde), XI A.
• Ekmekçi, Ömer (1996): Toplu İş Sözleşmesiyle Düzenleme Yetkisi, İstanbul.
• Ekmekçi, Ömer (2021) : Toplu İş Hukuku Dersleri, 3. Bası, İstanbul.
• Eyrenci, Öner (1980) : İş Hukuku Uygulamaları TSGLK 7 No.8 ve 10.
• Gagawuczuk, Walter (2013): Die kollektive Rechtsgestaltung im Arbeitsrecht, Skriptum Stand Jänner 2013. https://www.wu.ac.at/fileadmin/wu/o/we4u/text/ar-01.pdf
• Gerek, Nüvit (2009): Dayanışma Aidatı Ödeyerek Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık 2009, Sayı 16, s. 137.
• Goldman, Alvin, L (1996): Labor and Employment Law in the United States, Kluwe Law International, Boston-The Hague-London.
• Kastner, Fritz (1953): Probleme des Koalitionsrechtes, AuR (Arbeit und Recht), 1953, Vol. 1, No. 6, 1953, s. 161.
• Keser, Hakan (1994): Toplu İş Sözleşmesinde Geriye Etkili Yürürlülük ve Yürürlülüğün Başlangıcı, Çimento İşveren Dergisi, C. 8, Sa. 5, Eylül 1994, s. 5.
• Leydecker, Philipp (2006): Bonus für Gewerkschaftsmitgliedschaft, AuR (Arbeit und Recht), Vol. 54, No. 1, 2006, s. 11.
• Meier, Kurt (1979): Privatrechtlicherschutz gegen Koalitionszwang, Gegenwartsprobleme der Koalitionsfreiheit, Schriften zum schweizerischen Arbeitsrecht, Heft 7, Bern, 1979 (içinde), s. 87.
• Narmanlıoğlu, Ünal (1991): Toplu İş Sözleşmesinin Sadece Taraf Sendika Üyelerine Uygulanan Hükümlerine Tabi Olma, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi 15. Yıl Armağanı (içinde), İstanbul, s. 179.
• Özdemir, Erdem (2002): Toplu İş Sözleşmsinin Geçmişe Etkili Olarak Yürürlüğe Konulması, Kamu-İş, Yargıç Dr. Aydın Özkul’a Armağan, C. 6, Sa. 4, s. 143.
• Özkaraca, Ercüment (2014): Toplu İş Sözleşmesinin Geriye Etkisi, İstanbul.
• Özkaraca, Ercüment (2016): İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği Tarafından Düzenlenen Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, 2014 Semineri, s. 197.
• Sachers, Erich (1958): Der kollektive Arbeitsvertrag in Österreich, DRdA (Das Recht der Arbeit), April, 1958, Heft 31, s. 1-9.
• Schweingruber Edvin ve Bigler, Walter, F (1985): Kommentar zum Gesamtarbeitsvertrag mit Einschluss der Allgemeinverbindlicherklärung, 3. ergänzte Auflage, Bern.
• Seiter, Hugo (1984): Die Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts zu Art. 9 Abs. 3 GG, AöR (Archiv des öffentlichen Rechts) 1984, Vol. 109, No. 1, s. 88.
• Songu, Sezgi, Öktem (2020): Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru Kararlarında “Sendika Hakkı”, İstanbul.
• Stöckli, Jean-Fritz (1999): Berner Kommentar, Gesamtarbeitsvertrag und Normalarbeitsvertrag, Art. 356-360 OR.
• Subaşı, İbrahim (2009): Sendikalı Olmayan veya Taraf Sendika Üyesi Olmayan İşçilerin Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanması, Sicil İş Hukuku Dergisi, Haziran 2009, Sa. 14, s. 172.
• Sümer, Haluk, Hadi (2007): Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi (2007) Semineri, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, İstanbul, s. 207.
• Şahlanan, Fevzi (1992): Toplu İş Sözleşmesi, İstanbul.
• Taşkent, Savaş (2004): Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasasında Yapılması Öngörülen Değişiklikler, Galatasaray Üniversitesi ve İstanbul Barosu Tarafından Düzenlenen “İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2004 Yılı Toplantısı, İstanbul, s. 257.
• Tuncay, Aziz, Can ve Kutsal, Burcu (2019): Toplu İş Hukuku, 7. Baskı, 2019.
• Tunçomağ, Kenan ve Centel, Tankut (2008): İş Hukukunun Esasları, 5. Bası, İstanbul.
• Uçum, Mehmet ve Okcan, Necdet (2004): 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununda Değişiklik İçeren Ön Tasarının Hükümleri ve Genel Değerlendirmesi, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2004, Sayı 2, s. 401.
• Ulucan, Devrim (1986): Yargıtay’ın İş Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi (1986) Semineri, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, İstanbul.
• Zöllner, Wolfgang (1983): Arbeitsrecht, 3. Auflage, München.