Türkiye’de Akademide Sosyal Politika Geleneğinin Doğuşu ve Gelişimi Üzerine Tarihsel Bir Yeniden Değerlendirme

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 41, 17 - 30, 01.01.2014

Ahmet Makal

Öz

“Sosyal politika” Türkiye’de üniversitelerde ve diğer akademik platformlarda giderek yaygınlaşmakta ve popüler bir disiplin haline gelmektedir. Bu sürece, yakın tarihlere kadar sosyal politika disiplininin esas gelişme platformu olan Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümlerinin yanı sıra; sosyoloji, siyaset bilimi gibi değişik disiplinlerden gelen akademisyenler de alana ilişkin araştırma, yayın ve diğer etkinlikleriyle katkıda bulunmaktadırlar. Bir diğer gelişme ise Türkiye’de sosyal politika düşüncesinin doğuş ve gelişimine ilişkin bazı farklı görüşlerin ortaya çıkmış olmasıdır. Bugüne kadar Türkiye’de sosyal politika geleneğinin oluşumunda iki ana çizginin varlığı kabul edilirdi. Buna göre, birinci çizgiyi 1930’larda İstanbul’da Gerhard Kessler başlatmış, bu çizgiye 1950’li yıllarda Ankara’da Cahit Talas’ın öncülük ettiği ikinci çizgi eklenmişti. Bu yazımızda esas olarak, Türkiye’de sosyal politika geleneğini ve öncülerini farklı biçimde kurgulayan bazı yeni ve farklı yorumları inceleme konusu yapıyoruz. Geleneğin öncüsü ve sürdürücüsü akademisyenlerin alana katkılarından hareket ederek yapmış olduğumuz değerlendirmeler, bugüne kadarki kabullerin isabetli olduğunu ortaya koymaktadır. Buna karşılık, bu gelenek ve oluşturucuları konusundaki bilgimizi yetersiz görüyor ve bu konuda daha çok çalışma yapmanın gerekirliğini vurguluyoruz

Anahtar Kelimeler

Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri bölümleri, Cahit Talas, Gerhard Kessler, Orhan Tuna, Sosyal politika, Türkiye’de sosyal politika geleneği.

A Historical Re-Evaluation on the Rise and Development of Social Policy Tradition in Academia in Turkey

Öz

"Social policy" is becoming increasingly common and a popular discipline in universities and other academic platforms in Turkey. Labour Economics and Industrial Relations Departments which have been the main development platform for the idea of social policy until recently as well as academics from different disciplines such as sociology and political science contribute to this process with research, publications and other activities related to the field. Another development is the emergence of some different opinions concerning the rise and development of the idea of social policy in Turkey. Until now, the existence of two main lines in the formation of the tradition of social policy in Turkey was considered. Accordingly, Gerhard Kessler launched the first line in Istanbul in 1930s; the second line led by Cahit Talas was added to this line in Ankara in the 1950s. In this article, we are mainly examining some new and different interpretations which construct the tradition and precursors of social policy in Turkey in different formats. Our evaluations based on the contributions to the field of the academics who are the precursors and followers of the tradition reveal that assumptions made so far are accurate. However we consider that our knowledge about this tradition and its creators is insufficient and we emphasize the need for further study in this field.

Anahtar Kelimeler

Labour Economics and Industrial Relations Departments, Cahit Talas, Gerhard Kessler, Orhan Tuna, Social policy, Social policy tradition in Turkey

Kaynakça

• Buğra, Ayşe (2008); Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Dereli, Toker (2013); “Türkiye’de Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Eğitimi Paneli, Soru ve Tartışmalar”, 14. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Yayını, Ankara: 1112-1132.
• Fındıkoğlu, Z. Fahri (1964); “Türk Sosyolojisinde İki Alman Sosyoloğu: Prof. Kessler ve Prof. Rustow”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: XXIII, Sayı: 3-4’den ayrı bası, İstanbul.
• Hänlein, Andreas; Gerhard Kessler (2006): Türkiye’de Sürgün Bir Alman Sosyal Politikacı, Çeviren: Alpay Hekimler, Çalışma ve Toplum, Sayı: 8, 2006/2: 31-47.
• Hänlein, Andreas (2008); Gerhard Kessler’in Hayatı ve Türkiye’de Sosyal Politika’nın Gelişmesindeki Katkıları, Çeviren: Alpay Hekimler, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 54: 203-213.
• Kessler, Gerhard (1934a); Büyük Şehirlerin İçtimaî Çehresi, Belediye Matbaası, İstanbul.
• Kessler, Gerhard (1934b); Sosyoloji, Notu tutan: Fahri Galip, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Talebesi Cemiyeti Yayını, İstanbul.
• Kessler, Gerhard (1938); İçtimaiyata Başlangıç, Çeviren: Fındıkoğlu Ziyaeddin Fahri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Kessler, Gerhard (1942); “Türk İş İstatistikleri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:4, Sayı:1, İlkteşrin 1942: 236-254.
• Kessler, Gerhard (1943); “Türkiye’de Çocuk Say’i”, Çeviren: Orhan Tuna, İş Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 34, Nisan 1943: 69-78.
• Kessler, Gerhard (1945); İçtimaî Siyaset, Çeviren: Orhan Tuna, Gençlik Kitabevi Neşriyatı, İstanbul.
• Kessler, Gerhard (1948); “Zonguldak ve Karabük’teki Çalışma Şartları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 9, No. 3, Nisan 1948: 173-196.
• Koray, Meryem (2013); “Akademik Alanda Sosyal Politika Nereye?”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 36, 2013/1: 15-39.
• Makal, Ahmet (2002); Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963, İmge Yayınları, Ankara.
• Makal, Ahmet (2008); “Çeyrek Yüzyılın İçinden Kendimize Bakmak: Kuruluşlarının 25. Yılında Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 16, 2008/1, ss. 11-26.
• Makal, Ahmet (2013); “Türkiye’de Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümleri’nde Eğitimin Mevcut Durumu ve Geleceği”, 14. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Yayını, Ankara: 1080-1089.
• Makal, Ahmet (2013); “Türkiye’de Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Eğitimi Paneli, Soru ve Tartışmalar”, 14. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Yayını, Ankara: 1112-1132.
• Özdemir, Ömer Furkan (2013); Türkiye’de Sosyal Politikanın Gelişiminde Cahit Talas’ın Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taşcı, Faruk (2013); “Türkiye’de Sosyal Politika Bilimi Geleneği”, 14. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Yayını, Ankara: 1108-1112.
• Tuna, Orhan (1940); “İş Hukuku ve Milli Korunma Kanunu”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 1, No. 3, Nisan 1940: 330- 351.
• Tuna, Orhan (1943); “Sanayide Çocuk Say’i ve Çocuk Say’inin Korunmasına Matuf Mevzuat”, İş Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 34, Nisan 1943: 214-236.
• Tuna, Orhan (1944-1945); “İş İstatistikleri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:6, No.1-2, Ekim 1944-Ocak 1945: 325-348.
• Tuna, Orhan (1966-1967); “Türkiye’de Cebri Tahkim Sistemi Tatbikatı”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:26, Sayı:1-4, Ekim 1966- Eylül 1967: 35-52.
• Tuna, Orhan (1969); “Türkiye’de Sendikacılık ve Sendikalarımız”, Sosyal Siyaset Konferansları, Yirminci Kitap, İstanbul, 1969: 255-268.
• Zaim, Sabahaddin (1956); İstanbul Mensucat Sanayiinin Bünyesi ve Ücretler, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını, İstanbul.
• Zaim, Sabahaddin (1982); “Önsöz”, Prof. Dr. Orhan Tuna’ya Armağan, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını, İstanbul. http://spl.metu.edu.tr/course-requirements