Türk Sosyal Güvenlik Sisteminin Ekonomi Politiği: Kuruluş Süreci

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 42, 137 - 158, 01.01.2014

Taner Akpınar

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin kuruluş hikayesini konu almaktadır. Çalışmanın amacı, sosyal güvenliğin kronolojik geçmişinin ötesine geçerek, kuruluş sürecinin politik ve ekonomik arka planına bakmaya çalışmaktır. Çalışmanın ulaştığı temel sonuç, sosyal güvenliğin kuruluş sürecinin, kapitalist üretim ilişkilerinin gelişimine paralel bir gelişim seyri izlemiş olduğudur. Sosyal güvenlik, kapitalizmin gelişimini destekleyecek bir yapı olarak tasarlanmış ve uygulanmıştır. Bu bağlamda, sosyal güvenliğin ilk olarak kapitalist bürokrasinin oluşum sürecinde, asker ve sivil bürokrasiye yönelik olarak oluşturulduğu görülmektedir. Bunun ardından, devletçi sanayileşme modeli çerçevesinde, gereksinim duyulan emek gücünün yaratılmasını kolaylaştırma noktasında etkin bir araç olarak kullanılmıştır. Kuruluş sürecinin son aşamasında ise, sosyal güvenlik, ithal ikameci sanayileşme stratejisi bağlamında, iç pazarı canlandıracak biçimde kurgulanmıştır

Anahtar Kelimeler

Sosyal güvenlik, sosyal sigorta, sosyal güvenlik tarihi

Kaynakça

• Balibar Etienne (1988), “Propositions on Citizenship”, Ethics, (98)4: 723-730.
• Balibar Etienne (2000), “Ulus Biçimi: Tarih ve İdeoloji”, Irk, Ulus, Sınıf – Belirsiz Kimlikler, (Etienne Balibar ve Immanuel Wallerstein), (Çeviren: Nazlı Ökten), İstanbul: Metis Yayınları, 109-133.
• Beveridge S. William (1944), Full Employment in a Free Society, London: Published jointly by The New Statesman and Nation-Reynolds News.
• Boratav Korkut (2005), Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, (9.Baskı), Ankara: İmge Kitabevi.
• Boratav Korkut (2006), Türkiye’de Devletçilik, (2.Baskı), Ankara: İmge Kitabevi.
• Boratav Korkut (2010), “Kemalist İktisat Politikaları ve Devletçilik”, Emperyalizm, Sosyalizm ve Türkiye, (2.Baskı), İstanbul: Yordam Kitap, 353-376.
• Carr Edward Hallett, (1946), The Twenty Years’ Crisis 1919-1939 –An Introduction to the Study of International Relations, (Second Edition), London: Macmillan.
• Crosland C.A.R. (1956), The Future of Socialism – An answer to the demands for ‘new thinking on the Left’, London: Jonathan Cape.
• Dilik Sait (1992), Sosyal Güvenlik, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• DPT (T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı) (1963), Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/9/pl an1.pdf
• Esping-Andersen Gİsta (1990), The Three Worlds of Welfare Capitalism, Cambridge: Polity Press.
• Fişek Gürhan, Özsuca Şerife Türcan ve Şuğle Mehmet Ali (1997), Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi 1946-1996, Ankara: Sosyal Sigortalar Kurumu – Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Fişek Kurthan (1970), “On Bureaucracy”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (25)2: 57-99.
• Fişek Kurthan (2011), Yönetim, (3.Baskı), Ankara: Kilit Yayınları.
• Gough Ian (1979), The Political Economy of the Welfare State, London: the Macmillan Press.
• Gün Servet (2013), “Toplum Yararına Çalışma Programı: İşsizlikle Mücadelede Yeni Bir Yöntem mi?”, Sosyal Güvenlik Dergisi, (3)2: 76-95.
• Güngör Fatih ve Özuğurlu Metin (1997), İngiliz Yoksul Yasaları: Paternalizm, Piyasa ya da Sosyal Devlet, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Gelişme Toplum Araştırmaları Merkezi Tartışma Metinleri, No: 3, http://www.politics.ankara.edu.tr/eski/dosyalar/tm/SBF_WP_03.pdf
• Handler Joel F. (2003), “Social citizenship and workfare in the US and Western Europe: from satus to contract”, Journal of European Social Policy, (13)3: 229-243.
• Hennock E. P. (2007), The Origins of the Welfare State in England and Germany 1850-1914, Social Policies Compared, Cambridge: Cambridge University Press.
• Hobsbawm Eric J. (1988), “Working-Class Internationalism”, Internationalism in the Labour Movement 1830-1940, Volume I, (Edited by Frits Van Holthoon and Marcel Van Der Linden), Leiden: E. J. Brill.
• Huberman Leo (2012), Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, (Çeviren: Murat Belge), (12.Baskı), İstanbul: İletişim Yayınları.
• İlkin Selim (1978), “Devletçilik Döneminin İlk Yıllarında İşçi Sorununa Yaklaşım ve 1932 İş Kanunu Tasarısı”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Gelişme Dergisi 1978 Özel Sayısı: Türkiye İktisat Tarihi Üzerine Araştırmalar, 251- 301.
• Kuhn Thomas S. (1970), The Structure of Scientific Revolutions, (Second Edition, enlarged), Chicago-London: The University of Chicago Press.
• Makal Ahmet (1999), Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920- 1946, Ankara: İmge Kitabevi.
• Makal Ahmet (2002), “Türkiye’de 1920-1963 Döneminde Sosyal Güvenlik Alanındaki Gelişmeler”, Türkler, Cilt: 17, Yeni Türkiye Yayınları, 483-493.
• Mann Michael (1987), “Ruling Class Strategies and Citizenship”, Sociology, (21)3: 339-354.
• Marshall T. H. (1992), Citizenship and Social Class, (T. H. Marshall and Tom Bottomore), London: Pluto Press, 1-51.
• Mishra Ramesh (1981), Society and Social Policy – Theories and Practice of Welfare, (Second Edition), London and Basingstoke: The Macmillan Pres.
• Mishra Ramesh (1999), Globalization and the Welfare State, Cheltenham: Edward Elgar.
• Müller Wolfgang and Neusüss Christel (1978), “The ‘Welfare-State Illusion’ and the Contradiction between Wage Labour and Capital”, State and Capital – A Marxist Debate, (Edited by John Holloway and Sol Picciotto), Austin: University of Texas Press, 32-39.
• O’Connor James (1973), The Fiscal Crisis of the State, New York: St. Martin’s Press.
• Offe Claus (1993), “Some contradictions of the modern welfare state”, Contradictions of the Welfare State, (Fifth printing), (Edited by John Keane), Cambridge-Massachusetts: The MIT Press, 147-161.
• Ortaylı İlber (2012), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, (35.Baskı), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Quataert Donald (2009), Osmanlı İmparatorluğu’nda Madenciler ve Devlet – Zonguldak Kömür Havzası 1822-1920, (Çevirenler: Nilay Özok Gündoğan ve Azat Zana Gündoğan), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Savran Sungur (2010), Türkiye’de Sınıf Mücadeleleri Cilt 1: 1908-1980, İstanbul: Yordam Kitap.
• Talas Cahit (1953), Sosyal Güvenlik ve Türk İşçi Sigortaları, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Talas Cahit (1997), Toplumsal Ekonomi – Çalışma Ekonomisi, Ankara: İmge Kitabevi.
• Taylor A. J. P. (1955), Bismarck: The Man and The Statesman, New York: Vintage Books.
• Tekeli İlhan (1981), “II.Dünya Savaşı Sasında Hazırlanan Savaş Sonrası Kalkınma Plan ve Programları…”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Gelişme Dergisi 1979-1980 Özel Sayısı: Türkiye İktisat Tarihi Üzerine Araştırmalar II, 289- 327.
• Titmuss Richard M. (1963), Essays on ‘the Welfare State’, (Second Edition with a new chapter on ‘the Irresponsible Society’), London: Unwin University Books.
• TÜSİAD (1996), Emekli ve Mutlu –Türk Sosyal Güvenlik Sisteminin Sorunları, Çözüm Önerileri ve Özel Sigortacılık Girişimi, İstanbul: TÜSİAD Yayını.
• Weigert Oscar (1937), “The New Turkish Labour Code”, International Labour Review, (XXXV)6: 753-774.
• Wilensky Harold L. and Lebeaux Charles N., (1958), Industrial Society and Social Welfare – The Impact of Industrialization on the supply and organization of social welfare services in the United States, New York: Russell Sage Foundation.