Elderly Poverty in Turkey

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 38, 77 - 102, 01.01.2013

Oğuz Karadeniz Nagihan Durusoy Öztepe

Öz

The surveys and measurements about poverty indicate that poverty effects more some specific risk groups according to gender and age. Especially nowadays extending of life expectation at birth, increase in the number of elderly population in total population, increases the importance of the social policies that should be prepared for elderly people that are a risky group. Our survey is to investigate elderly poverty problem by statistics. Besides it aims to investigate reasons of elderly poverty such as pension system and social security problems. In Turkey, it is estimated that some factors such as, unequal conditions in the labour market, low ratio of regular and secure jobs for female, labour participation ratio, decreasing accrual and replacement ratio, exclusion of some groups such as farmers and craftsman having low income, causal agricultural workers, unpaid family workers, prevalence of uninsured work, insufficiency pension which is financed by taxes affect elderly poverty as negatively

Anahtar Kelimeler

Poverty, Elderly Poverty, Social Security, Women Poverty, Pension

Türkiye’de Yaşlı Yoksulluğu

Öz

Yoksulluk konusunda yapılan araştırmalar ve ölçümler, yoksulluk olgusunun yaşa ve cinsiyete göre belirli risk gruplarını daha fazla etkilediğini ortaya koymaktadır. Özellikle yaşlı nüfusun genel nüfus içindeki payının artması, bir risk grubu olarak yaşlıların ve onlara yönelik oluşturulacak sosyal politika önlemlerinin önemini arttırmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’deki yaşlı yoksulluğunun boyutlarını istatistikî verilerle ele alırken; yaşlı yoksulluğu sorununu, yaşlılık aylığı, emeklilik sistemi ve sosyal güvenlik reformu gibi birçok konu çerçevesinde ayrıntısıyla tartışmayı amaçlamaktadır. Türkiye’de, işgücü piyasasındaki eşitsizlikler, kadınların düzenli ve güvenceli işlerde çalışma oranının düşüklüğü, emekli aylığı bağlama ve ikame oranlarının ve aylıkların alt sınırının düşüklüğü, sosyal sigorta programlarının düşük gelirli çiftçiler, esnaf ve sanatkârlar, mevsimlik tarım işçileri, ücretsiz aile işçileri gibi grupları dışlaması, sigortasız çalışmanın yaygınlığı, vergilerle finanse edilen yaşlılık aylıklarının yetersizliği gibi faktörlerin yaşlı yoksulluğunu olumsuz yönde etkilediği tahmin edilmektedir

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yaşlı Yoksulluğu, Sosyal Güvenlik, Kadın yoksulluğu, Emekli Aylıkları

Kaynakça

• ARABACI, R. Y. - ALPER Y. (2010), “Sosyal Güvenlik Reformunun Yaşlılık Aylıklarına Etkisi: Yoksulluk Yaratan Bir Sosyal Güvenlik Sistemi”, Amme İdaresi Dergisi, cilt. 43, no. 2, s. 101-117.
• ARPACI F. (2005), “Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık”, Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları, http://www.tied.org.tr/tied_kitaplar/yaslilik.pdf, [Erişim: 07.05.2011].
• ARPACI F. (2009), “Yaşlıya Bakan Kadınların Bakım Yüklerinin İncelenmesi”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, cilt: 1, s. 61-72.
• ASPB (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı), (2008), “16.02.2012 tarih ve 2012/6 sayılı Genelgesi”,http://www.aile.gov.tr/upload/Sayfa/136/files/Esi_Vefat_Etmis _Kadinlara_Yonelik_Duzenli_Nakit_Yardim_Programi_Genelge_2012_10_.p df, [Erişim: 05.08.2012].
• BM (Birleşmiş Milletler), (2002), “World Population Ageing: 1950-2050”, http://www.un.org/esa/population/publications/worldageing19502050/, [Erişim: 17.05.2011].
• BROOK A. M., WHITEHOUSE E., (2006), “The Turkish Pension System: Further Reforms to Help Solve the Informality Problem”, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, no: 44, http://www.oecd.org/dataoecd/4/37/37818128.pdf, [Erişim: 05.08.2012].
• ÇOŞKUN S. - TİRELİ M. (2010), “Dünya Bankası ve UNDP’nin Küreselleşme - Yoksulluk İlişkisine Yönelik Yaklaşımları”, Yardım ve Dayanışma Dergisi, cilt. 1, sayı. 1, s. 41-55.
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı), “506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu”, http://www.hukuki.net/hukuk/index.php?article=300, [Erişim:28.07.2011].
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı), “İşsizlik Sigortası Kanunu”, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.4447&MevzuatIlis ki=0&sourceXmlSearch=, [Erişim:28.07.2011].
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı), “Sosyal Güvenlik Reformu”, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.5510&MevzuatIlis ki=0&source mlSearch=, [Erişim:28.07.2011].
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı), (2007), “Sosyal Güvenlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Ankara.
• ECEVİT Y. (1998), “Küreselleşme Yapısal Uyum Ve kadın Emeğinin Kullanımındaki Değişmeler”, Kadın Emeği ve İstihdamdaki Değişmeler içinde, s. 31-77.
• ECEVİT, Y. (2008), “İşgücüne Katılım ve İstihdam”, Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri içinde, "Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yasamı ve Siyaset", Raporunun Güncellemesi, TÜSİAD, KAGİDER, s. 113–213.
• EUROSTAT (Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi), (2008), “Ageing Characterises the Demographic Perspectives of the European Societies”, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-SF-08- 072/EN/KS-SF-08-072-EN.PDF, [Erişim: 05.08.2011].
• EUROSTAT Newsrelease (2010), “Living Conditions in 2008: 17% Of Eu27 Population at Risk of Poverty, Higher Risk of Poverty among Children and Elderly”, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/3- 18012010-AP/EN/3-18012010-AP EN.PDF, [Erişim:20.05.2011]. http://www.who.int/healthinfo/survey/ageingdefnolder/en/index.html, [Erişim: 17.05.2011]
• Kalkınma Bakanlığı, “1950-2010 Ekonomik ve Sosyal Göstergeler”, http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.asp x?Enc=83D5A6FF03C7B4FCA4781AFB16189036083F239D24768693A2F91 0AC764FA886, [Erişim: 23.08.2012].
• KARADENIZ O. (2009), “Turkey Annual National Report Pensions, Health and Long-term Care, Analytical Support on the Socio-Economic Impact of Social Protection Reforms”, http://www.socialprotection.eu/files_db/394/asisp_ANR09_Turkey.pdf, [Erişim: 05.08.2012].
• KARADENİZ, O. - YILMAZ H. H. (2007), “Türkiye’de Kadının İşgücü Piyasası İçindeki Konumu ve işgücüne Katılımını Etkileyen Faktörler”, İş Dünyasında Kadın içinde, Türkonfed, s. 23-41.
• KARADENİZ, O. (2011), “Türkiye’de Atipik Çalışan Kadınlar ve Yaygın Sosyal Güvencesizlik”, Çalışma ve Toplum Dergisi , sayı. 29, s. 83-127.
• SAPANCALI F. (2003), Sosyal Dışlanma, Dokuz Eylül Üniversitesi, İ.İ.B.F. Yayınları, İzmir.
• ŞENSES, F. (2006), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İletişim Yayınları, İstanbul.
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu), (2009), “İstatistik Yıllığı”, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz 9CP0os_gASPAAE8TIwMLi1BDA6MwF28fT08fA38LA6B8JLK8m4e5gZGxYaiRq4uxoY G7EUm63d09XYG6vUKdDJ2CDZ2DDQjo9vPIz03VL8gNjSh3VFQEAA3 pUrI!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfUDkzUVBJNDIwMEZJQzA yVkxUUjdFTzBTRDQ!/, [Erişim:14.05.2011].
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu), (2011/a), “Sigortalı İstatistikleri”, Şubat, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz 9CP0os_gASPAAE8TIwMLi1BDA6MwF28fT08fA393M6B8JLK8m4e5gZGxYaiRq4uxoY G7EUm63d09XYG6vUKdDJ2CDZ2DDQjo9vPIz03VL8gNjSh3VFQEAAw kb8A!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfUDkzUVBJNDIwODhVM TAyVkRLTElJTDBPODA!/, [Erişim:14.05.2011].
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu), (2011/b), “Primsiz Ödemeler İstatistikleri”, Şubat, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz 9CP0os_gASPAAE8TIwMLi1BDA6MwF28fT08fA38LA6B8JLK8m4e5gZGxYaiRq4uxoY G7EUm63d09XYG6vUKdDJ2CDZ2DDQjo9vPIz03VL8gNjSh3VFQEAA3 pUrI!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfUDkzUVBJNDIwODhVMT AyVkRLTElJTDBPODU!/, [Erişim:14.05.2011].
• SPF (Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Politika Forumu), (2011), “Eşi Vefat Etmiş Kadınlar İçin Bir Nakit Sosyal Yardım Programı Geliştirilmesine Yönelik Araştırma Projesi Final Raporu”, http://www.spf.boun.edu.tr/content_files/SPF-SYDGM_NihaiRapor.pdf, [Erişim: 05.08.2012].
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2009), Hane Halkı Bütçe Anketi Veri Seti.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2010), “Yoksulluk Çalışması”, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=23&ust_id=7, [Erişim:12.05.2011].
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2010), Hane Halkı Bütçe Anketi Veri Seti.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2011/a), Nüfus İstatistikleri ve Projeksiyonları, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=39&ust_id=11, [Erişim:14.05.2011].
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2011/b), “Hane Halkı İşgücü İstatistikleri”, Şubat, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=8507&tb_id=2, [Erişim:17.05.2011].
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), “Nüfus İstatistikleri, Genel Nüfus Sayımları 1980-2000”, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=39, [Erişim:03.08.2012].
• TÜİK, (2008), Tüketim Harcamaları, Yoksulluk ve Gelir Dağılımı, Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi 6, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara.
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü), (2000), “Social Development and Ageing Crises or Oppurtunity?”,http://www.who.int/ageing/publications/development/alc_s ocial_development.pdf, [Erişim:11.05.2011].
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü), “Definition of an Older or Elderly Person”, http://www.who.int/healthinfo/survey/ageingdefnolder/en/index.html, [Erişim: 17.05.2011].